Saturday, 12:26 17/09/2016
Lương tối thiểu đang tiệm cận mức sống tối thiểu
Kinhtedothi - Tiền lương tối thiểu (TLTT) tăng nhanh nhưng chưa đáp ứng đủ nhu cầu sống tối thiểu của NLĐ và gia đình - đó là quan điểm của PGS.TS Nguyễn Thị Lan Hương - nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội tại hội thảo Tiền lương tối thiểu và an sinh xã hội diễn ra sáng 16/9.
Trao đổi với Kinh tế & Đô thị khi đánh giá thực tế đời sống của người lao động (NLĐ), PGS.TS Nguyễn Thị Lan Hương cho rằng, dù đã tăng lương, nhưng nhìn chung mới tiệm cận mức sống tối thiểu. Tiền lương tối thiểu tăng nhanh hơn lương trung bình Bà đánh giá thế nào về tương quan giữa tăng TLTT hàng năm với tốc độ giá sinh hoạt và tăng trưởng kinh tế? - Có một điều đáng chú ý là tốc độ tăng TLTT luôn cao hơn so với tăng giá cả sinh hoạt (CPI) và tăng trưởng kinh tế (GDP). Cụ thể, giai đoạn 2009 - 2015, tốc độ tăng TLTT vùng nhanh hơn rất nhiều so với mức tăng của CPI và GDP. Tương ứng là 26,94%/năm, cao hơn 4,63 lần so với tốc độ tăng GDP và 3,31 lần so với tốc độ tăng CPI. Theo đánh giá của các nhà kinh tế, mối tương quan này khiến cho sức cạnh tranh của người dân Việt Nam bị kém đi. Bà có nói TLTT tăng nhanh nhưng thực tế lương chưa đáp ứng đủ nhu cầu sống tối thiểu của NLĐ và gia đình họ? - Vừa rồi, chúng tôi có làm cuộc nghiên cứu, khảo sát về TLTT, kết quả khẳng định như vậy. Đặc biệt, trong năm 2010 và 2011 khi chỉ số giá tăng cao, mức lương tối thiểu vùng quy định chỉ đáp ứng khoảng 47% nhu cầu tối thiểu của NLĐ. Trong những năm gần đây đã đáp ứng lên tới 80% nhu cầu mức sống tối thiểu của NLĐ. Nhìn chung, mức chênh lệch TLTT và tiền lương trung bình giảm dần qua các năm. Nói cách khác là TLTT tăng nhanh hơn tiền lương trung bình. Nếu như năm 2008, TLTT chỉ bằng 25,71% tiền lương trung bình nhưng đến năm 2015 đã gia tăng nhanh chóng lên tới 56,27%. Điều này cho thấy, nhóm người yếu thế trong thị trường lao động đã được bảo vệ tốt hơn. Và so sánh với quốc tế, mức dao động của TLTT/tiền lương trung bình nằm trong phạm vi an toàn cho phép. Tuy nhiên, xét về mức độ bao phủ của TLTT đối với người làm công ăn lương thì tỷ lệ người có mức tiền lương từ công việc thứ nhất bằng và dưới mức tiền lương khá cao. Không những thế, có xu hướng tăng lên rất nhanh, từ 4,93% năm 2004 lên 13,37% năm 2014, trong đó, số người hưởng đúng mức TLTT quy định chiếm từ 2,15% lên 5,87% trong cùng thời kỳ. Trả lương theo giờ, bất lợi cho một số lao động Việc điều chỉnh TLTT có tác động như thế nào, nhất là đối với an sinh xã hội, thưa bà? - Đến nay, Việt Nam đã trải qua 3 lần thương lượng tiền lương. Theo báo cáo của các DN, tác động của việc điều chỉnh TLTT có ảnh hưởng đến tổng cầu việc làm, đặc biệt là nhóm DN dệt may, da giày. Theo tính toán của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), nếu chi phí lao động tăng lên 1% thì nhu cầu lao động sẽ giảm đi 0,175%. Khi tuân thủ các quy định của Việt Nam, tỷ lệ chủ sử dụng lao động phải đóng các khoản an sinh xã hội rất cao, gần 31% mức tiền lương thực lĩnh. Do vậy, các DN sẽ trốn đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) và các khoản chi phí khác để bù vào các khoản chi phí phát sinh có liên quan đến sinh hoạt.  Người lao động làm việc tại Công ty CP Kim khí Thăng Long. Ảnh: Chiến công |
| Tại hội thảo, giải thích nguyên nhân tại sao tiền lương cho khối hành chính sự nghiệp lại bị “hụt hơi”, TS Đặng Đức Đạm - nguyên Viện phó Viện Nghiên cứu quản lý Kinh tế T.Ư chỉ ra 2 nguyên nhân chính: Thứ nhất, do ngân sách Nhà nước eo hẹp. Thứ hai, do bộ máy công chức cồng kềnh, kém hiệu quả. Do đó, muốn tăng lương, muốn xóa bỏ được nghịch lý lương phải tinh giản được bộ máy Nhà nước. |
