Sau câu chuyện lùm xùm xung quanh vấn đề xét tặng, những thông tin mới đưa ra đã tạo nên màn kết đẹp của mùa giải thưởng, danh hiệu đợt này.
Nâng tầm xét tặng
Theo quyết định của Chủ tịch nước, trong đợt xét tặng lần này, có 12 tác phẩm, cụm tác phẩm, công trình, cụm công trình được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh; 128 tác phẩm, cụm tác phẩm, công trình, cụm công trình được trao Giải thưởng Nhà nước; 73 nghệ sĩ được phong tặng Nghệ sĩ nhân dân và 356 danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú. Như vậy, so với danh sách của Hội đồng xét duyệt cấp Nhà nước, có 3 tác giả (họa sĩ Nguyễn Gia Trí, nhà nghiên cứu Vũ Ngọc Liễn, đạo diễn Đặng Xuân Hải) không nhận được quyết định trao tặng của Chủ tịch nước.
Theo ông Nguyễn Hải Anh, Vụ trưởng Vụ thi đua khen thưởng: "Sau khi nhận được danh sách đề nghị xét tặng giải thưởng và danh hiệu của Hội đồng cấp Nhà nước, Văn phòng Chủ tịch nước đã nhận được một số ý kiến chưa đồng thuận về vấn đề trao tặng cho ba tác giải trên. Chính vì vậy, Văn phòng Chủ tịch nước đã có văn bản đề nghị Hội đồng cấp Nhà nước cùng Hội đồng cấp cơ sở kiểm tra xác minh đơn thư khiếu kiện".
Việc tạm dừng quyết định trao tặng đối với họa sĩ Nguyễn Gia Trí, nhà nghiên cứu Vũ Ngọc Liễn và đạo diễn Đặng Xuân Hải đã tạo ra rất nhiều luồng dư luận trái chiều. Do đó, Bộ VHTT&DL đã nhanh chóng phối hợp với Hội đồng cấp cơ sở, các cơ quan chuyên ngành cùng Bộ Công an tiến hành xác minh các thông tin khiếu kiện. Theo ông Lê Khánh Hải, Thứ trưởng Bộ VHTT&DL: "Sau khi nhận được đầy đủ thông tin xác minh của các cơ quan liên quan, Bộ VHTT&DL đã có thể tạm thời kết luận: Những lá đơn tố cáo, khiếu kiện ông Nguyễn Gia Trí, Vũ Ngọc Liễn và Đặng Xuân Hải là không đúng sự thật. Bộ sẽ sớm có văn bản gửi lên Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch nước xem xét trao tặng bổ sung cho ba cá nhân trên".
Sau hơn một năm thực hiện quá trình xét tặng giải thưởng và danh hiệu lần III và IV, các cơ quan chuyên ngành, hội đồng xét tặng các cấp đã nhận được rất nhiều đơn thư khiếu kiện, nên nổi bật trong quá trình xét tặng là những câu chuyện lùm xùm, làm tổn hại đến uy tín và lòng tự trọng của nghệ sĩ. Trước thực tế này, Bộ VHTT&DL đang có kế hoạch thay đổi tiêu chí xét tặng cho những lần sau. "Tiêu chí đó phải dựa vào thời cuộc, sự đòi hỏi của nhân dân và sự cống hiến của nghệ sĩ. Đồng thời, Bộ có kế hoạch điều chỉnh bổ sung, cập nhật hai thông tư xét tặng là Thông tư 03 và Thông tư 06. Bên cạnh đó, công tác xét tặng cũng được nâng tầm cao hơn bằng quy định của Nghị định 42-CP vừa được ban hành" - ông Lê Khánh Hải cho biết thêm.
Lễ trao giải sẽ được tổ chức long trọng
Theo dự kiến, nhân dịp kỷ niệm 122 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2012), Ban tổ chức sẽ tổ chức Lễ trao Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Chủ tịch nước sẽ đến dự và trao giải cho từng cá nhân. Một tuần sau, Lễ trao giải thưởng, Bộ VHTT&DL cùng các tổ chức chuyên ngành sẽ tổ chức phong tặng danh hiệu NSND, NSƯT tại Hà Nội và các tỉnh, thành.
Theo quy định của Thủ tướng Chính phủ, định mức khen thưởng cho Giải thưởng Hồ Chí Minh là 200 triệu đồng, Giải thưởng Nhà nước 120 triệu đồng, danh hiệu NSND 12 triệu đồng. Trước sự chênh lệch về giá trị trao tặng của giải thưởng và danh hiệu, Bộ đã có báo cáo đề nghị Quốc hội nâng mức tiền khen thưởng cho các cá nhân đoạt danh hiệu lần sau. Bởi vì, theo ông Nguyễn Hải Anh: "Nghệ sĩ đang nhận được mức thù lao thấp hơn nhiều so với công sức và đóng góp của họ".
Tuy nhiên, phần lớn nghệ sĩ đều quan niệm, giá trị lớn nhất của giải thưởng và danh hiệu không thể tính bằng tiền mặt mà ở giá trị tinh thần khi được Nhà nước và nhân dân công nhận.
