Mở đường cho tổ hợp báo chí - truyền thông chủ lực tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh

Đề xuất cơ chế thí điểm tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh

Tại phiên thảo luận tổ mới đây, đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh) đánh giá cao vai trò của báo chí cách mạng trong suốt chiều dài lịch sử đất nước. Ông nhấn mạnh, báo chí không chỉ là công cụ định hướng thông tin, mà còn là diễn đàn quan trọng của Nhân dân, góp phần phản ánh và lan tỏa ý kiến xã hội trong quá trình xây dựng chính sách.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng việc sửa đổi toàn diện Luật Báo chí là cần thiết để hệ thống báo chí vận hành hiệu quả hơn trong bối cảnh mới. Ông kiến nghị bổ sung quy định rõ ràng về mô hình “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện”, đồng thời nêu rõ điều kiện thành lập các cơ quan loại này - đặc biệt tại những trung tâm lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.

Theo đại biểu Trần Hoàng Ngân, cần bảo tồn và phát huy những thương hiệu báo chí lớn, có uy tín, đồng thời cho phép các cơ quan báo chí hội đủ điều kiện được phát triển mô hình chủ lực đa phương tiện, có cơ chế tài chính đặc thù và tự chủ mạnh hơn.

Đồng quan điểm, đại biểu Quốc hội Phan Thị Thanh Phương (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh) nêu quan điểm, từ thực tiễn phát triển hơn nửa thế kỷ qua, nhiều tờ báo của hai đô thị lớn đã vươn tầm quốc gia, có sức ảnh hưởng rộng và đóng góp lớn cho đời sống xã hội.

Theo đại biểu, nếu việc sắp xếp báo chí chỉ mang tính cơ học, không tính đến thương hiệu, lịch sử và khả năng tự chủ của từng cơ quan, sẽ dễ làm mất đi những giá trị tích lũy lâu dài. Do đó, cần xác định tiêu chí rõ ràng cho nhóm báo chí “đặc thù”: có thâm niên hoạt động tối thiểu 20-30 năm, tuân thủ tôn chỉ, mục đích, có năng lực tài chính, uy tín và ảnh hưởng xã hội lớn.

Đại biểu cũng đề xuất cho phép Hà Nội và TP Hồ Chí Minh thí điểm mô hình “tổ hợp báo chí - truyền thông chủ lực đa phương tiện”, với cơ quan chủ quản là Thành ủy hoặc UBND thành phố chịu trách nhiệm định hướng chính trị, trong khi cơ quan báo chí được quyền tự chủ nghiệp vụ và tài chính dưới sự giám sát của cơ quan quản lý Trung ương.

Theo đại biểu Phan Thị Thanh Hương, căn cứ thực tiễn phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, đề nghị bổ sung khung pháp lý cho mô hình “tập đoàn báo chí” hoặc “tổ hợp báo chí – truyền thông chủ lực đa phương tiện” tại các trung tâm lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Mô hình này là sự liên kết chiến lược giữa các cơ quan báo chí trong cùng hệ thống để chia sẻ hạ tầng công nghệ, dữ liệu, đào tạo, và nguồn lực sáng tạo nội dung. Đây là xu hướng tất yếu của báo chí hiện đại, phù hợp với Chiến lược phát triển báo chí quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2050.

Trong khi đó, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, khái niệm “cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện” đã được đề cập trong các văn kiện của Đảng. Quyết định số 362/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025 cũng xác định 6 cơ quan báo chí được định hướng xây dựng thành tổ hợp truyền thông chủ lực đa phương tiện, gồm: Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Báo Nhân dân, Báo Quân đội Nhân dân và Báo Công an Nhân dân.

“Tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh có nhiều cơ quan báo chí lớn, nếu thực hiện tốt nhiệm vụ tuyên truyền, có uy tín, bản thân các địa phương này có thể thực hiện theo hướng tổ hợp lại” - Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội nêu quan điểm.

Cần quy định rõ cơ chế hoạt động và nguồn lực

Đại biểu Hoàng Đức Thắng (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị) nhận định, mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện là loại hình mới, đòi hỏi khung pháp lý đầy đủ về vị trí, chức năng, nhiệm vụ và cơ chế hoạt động.

Đại biểu đề nghị quy định riêng trong luật, đồng thời giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết để đảm bảo tính linh hoạt và phù hợp với thực tiễn phát triển nhanh của truyền thông đa nền tảng.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng lưu ý cần có quy định về tỷ lệ hợp lý đối với nội dung đấu tranh chống tiêu cực, nhằm giữ vững định hướng thông tin, tránh khuynh hướng thương mại hóa và giật gân.

Về cơ chế tài chính, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị) cho rằng dự thảo Luật đã bước đầu mở rộng quyền tự chủ và nguồn thu cho cơ quan báo chí, song vẫn còn nhiều điểm chưa cụ thể. Bà đề nghị quy định rõ cơ chế đầu tư công, hướng dẫn cụ thể về hợp tác, quảng cáo và liên kết, nhất là với các nền tảng xuyên biên giới - nguồn thu đang ngày càng quan trọng trong bối cảnh số hóa.

Các đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn và Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hải Phòng) cũng đồng quan điểm cần làm rõ khái niệm “kinh tế báo chí” - yếu tố nền tảng cho sự tự chủ thực chất của các cơ quan báo chí. Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề xuất nghiên cứu cơ chế “Quỹ phát triển báo chí” để hỗ trợ nhiệm vụ chính trị, phục vụ vùng sâu, vùng xa và chuyển đổi số.

Đại biểu Đỗ Tiến Sỹ (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên) cho rằng, Luật Báo chí (sửa đổi) nên cập nhật thêm loại hình “báo chí đa phương tiện, đa nền tảng”, phản ánh đúng thực tế phát triển của báo điện tử hiện nay.