Dự án (DA) đầu tư xây dựng công trình Đường vành đai 2 (đường Trường Chinh) là dự án giao thông trọng điểm của TP Hà Nội đã được UBND TP phê duyệt dự án tại Quyết định số 4454/QĐ-UBND ngày 23/9/2011, HĐND TP thông qua tại Nghị quyết số 11/2011/NQ-HĐND ngày 12/12/2011. Theo đó, đường Trường Chinh, đoạn từ Ngã Tư Sở đến Ngã Tư Vọng có chiều dài toàn tuyến khoảng 2.000m, chiều rộng ngang đường 53,5-57,5m, kết nối hai DA đã hoàn thành đưa vào sử dụng, đó là DA đầu tư xây dựng nút giao thông Ngã Tư Sở (hoàn thành tháng 10/2002) và DA đầu tư xây dựng nút giao thông Ngã Tư Vọng (hoàn thành tháng 5/2005).
Hiện nay, DA đang được tập trung chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ thi công. Tuy nhiên, gần đây, một số hộ dân khiếu nại về việc giải phóng mặt bằng (GPMB); cũng như thông tin đa chiều của một số cơ quan báo đài, phương tiện thông tin đại chúng về việc xác định chỉ giới đường đỏ một phần tuyến đường (đoạn qua khu đất do Quân chủng Phòng không – Không quân quản lý, với chiều dài 800m). Để hiểu rõ vấn đề trên, UBND TP Hà Nội có báo cáo làm rõ các nội dung sau:
Cơ sở của việc xác định chỉ giới đường đỏ tuyến đường
Đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung (QHC) Thủ đô Hà Nội đến năm 2020 (tỷ lệ 1/10.000) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 108/1998/QĐ-TTg ngày 20/6/1998 đã định hướng đường Vành đai 2 đoạn từ Ngã Tư Sở đến Ngã Tư Vọng hướng tuyến nối thẳng Ngã Tư Sở với Ngã Tư Vọng (đây là định hướng tuyến đường tỷ lệ 1/10.000; việc xác định cụ thể vị trí và phạm vi mở rộng tuyến đường phải được nghiên cứu, xác lập trên cơ sở quy hoạch (QH) chi tiết tỷ lệ 1/2000 và QH chi tiết tỷ lệ 1/500).
Căn cứ định hướng đồ án Điều chỉnh QHC Thủ đô Hà Nội đến năm 2020, tỷ lệ 1/10.000 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, TP Hà Nội đã triển khai cụ thể hóa, lập và phê duyệt QH chi tiết tỷ lệ 1/2000 (nay là QH phân khu) quận Thanh Xuân (tại Quyết định số 112/1999/QĐ-UB ngày 28/12/1999); quận Đống Đa (tại Quyết định số 32/2000/QĐ-UB ngày 03/4/2000) và QH chi tiết tỷ lệ 1/500 các Nút giao thông Ngã Tư Vọng (tại Quyết định số 52/2001/QĐ-UBND ngày 11/7/2001); Nút giao thông Ngã Tư Sở (tại Quyết định số 38/2002/QĐ-UBND ngày 12/3/2002). Theo QH chi tiết quận Đống Đa tỷ lệ 1/2000 (phần QH giao thông - bản vẽ số 1 kèm theo) thì đường Vành đai 2, đoạn từ phố Tôn Thất Tùng - hồ Hố Mẻ đến Cống Chéo sông Lừ (dài khoảng 800m) được xác định hướng mở rộng chủ yếu về phía Nam đường Trường Chinh hiện có. Các QH chi tiết khu vực đã được lấy ý kiến cộng đồng và công bố công khai theo quy định.
Trên cơ sở các QH được phê duyệt, đồng thời từ thực trạng tuyến đường, các yêu cầu về tiêu chuẩn kỹ thuật, đảm bảo quốc phòng và phát triển kinh tế, xã hội... UBND TP Hà Nội đã chỉ đạo tổ chức lập và phê duyệt Chỉ giới đường đỏ đường Vành đai 2 làm cơ sở để triển khai dự án mở rộng đường.
Quá trình lập, thẩm định và phê duyệt chỉ giới đường đỏ
Từ năm 2000, UBND TP giao nhiệm vụ cho Văn phòng Kiến trúc sư trưởng TP Hà Nội (nay là Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội) và Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội xác định chỉ giới mở rộng đường Trường Chinh. Thực hiện nhiệm vụ được giao, ngày 07/3/2000, Văn phòng Kiến trúc sư trưởng TP Hà Nội đã làm việc với Bộ Tư lệnh Phòng không - Không quân (PK- KQ) giới thiệu các phương án mở rộng đường Trường Chinh qua khu vực Quân chủng PK – KQ để lấy ý kiến thỏa thuận (theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ việc sử dụng đất quốc phòng trên địa bàn thành phố, UBND TP phải thống nhất với Bộ Quốc phòng).
Sau khi làm việc với Kiến trúc sư trưởng TP Hà Nội và nghiên cứu phương án dự kiến mở rộng đường Trường Chinh, Bộ Tư lệnh PK – KQ đã có công văn số 193/CV-PK-KQ ngày 13/4/2000: “đề nghị mở đường Trường Chinh đoạn từ hồ Hố Mẻ đến Cống Chéo (Sông Lừ) như sau: Phía Bắc đường Trường Chinh: lấy mép đường phía Bắc sâu vào 7m. Phía Nam đường Trường Chinh sẽ phát triển cho đủ theo mặt cắt của đường là 53,5m. Việc mở rộng xuống phía nam đoạn đường trên không làm ảnh hưởng đến Quy hoạch của Quân chủng và các công trình ngầm và nổi của Quân chủng”.
Trên cơ sở ý kiến của Bộ Tư lệnh PK - KQ, Viện QH Xây dựng Hà Nội đã lập bản vẽ Chỉ giới đường đỏ tỷ lệ 1/500 đường Trường Chinh đoạn qua khu vực do Quân chủng PK – KQ quản lý (bản vẽ đề ngày 18/10/2000) và tiếp tục lấy ý kiến của Bộ Tư lệnh PK - KQ. Bộ Tư lệnh PK – KQ đã có công văn số 301/PKKQ ngày 14/5/2001 và ghi ý kiến trực tiếp tại bản vẽ: “Chỉ giới đường đỏ đường Trường Chinh (đoạn qua khu đất của Bộ Tư lệnh PK - KQ) do Viện Quy hoạch TP xác lập trình Kiến trúc sư trưởng và UBND TP phù hợp với QH khu vực cơ quan Bộ Tư lệnh quân chủng, khi mở rộng đường theo chỉ giới này không ảnh hưởng đến các công trình ngầm và công trình quốc phòng quan trọng hiện có tại khu vực này của Quân chủng. Quân chủng PK – KQ kính đề nghị UBND TP Hà Nội và các cơ quan chức năng xem xét, chấp thuận phương án mở rộng đường Trường Chinh (đoạn qua khu vực Bộ Tư lệnh PK - KQ) theo chỉ giới đường đỏ do Viện Quy hoạch TP xác lập” (có bản vẽ số 2 kèm theo).
Tiếp đó, để hoàn thiện thủ tục phê duyệt chỉ giới đường đỏ theo quy định, ngày 28/12/2006 UBND TP Hà Nội đã có văn bản số 6057/UBND-XDĐT đề nghị Bộ Quốc phòng xem xét có ý kiến về phương án mở rộng đường Trường Chinh (đoạn từ hồ Hố Mẻ đến cống chéo Sông Lừ - khu vực BTL PK - KQ). Ngày 12/2/2007, Bộ Quốc phòng đã có văn bản số 762/BQP-TM nêu ý kiến: “Về chỉ giới đường đỏ đường Trường Chinh (đoạn qua khu vực Quân chủng PK - KQ), Bộ Quốc phòng thống nhất với ý kiến của Bộ Tư lệnh PK – KQ tại công văn số 193/CV-PK-KQ ngày 13/4/2000 và được thể hiện trên bản vẽ Chỉ giới đường đỏ do Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội lập ngày 18/10/2000 – tỷ lệ 1/500. Đường Trường Chinh được mở rộng chủ yếu về phía Nam; cụ thể: Phía Bắc đường Trường Chinh lấy từ mép phía Bắc đường hiện trạng sâu vào khoảng 6m, phía Nam đường Trường Chinh sẽ phát triển cho đủ mặt cắt ngang đường là 53,5m ”.
Quy hoạch tuyến đường giảm thu hồi 16.239m2 đất
Trên cơ sở ý kiến của Bộ Quốc phòng, qua khảo sát, đo đạc, lập bản đồ và đánh giá hiện trạng tuyến đường, cũng như xem xét các yếu tố về tiêu chuẩn kỹ thuật, kinh tế - xã hội, gắn phát triển kinh tế với đảm bảo yêu cầu về quốc phòng, UBND TP đã ban hành Quyết định số 19/2008/QĐ-UB ngày 31/3/2008, phê duyệt Chỉ giới đường đỏ đường vành đai II (đường Trường Chinh – đoạn từ phố Vương Thừa Vũ đến Ngã Tư Vọng tỷ lệ 1/500 - Bản vẽ số 3).
Theo đó, Chỉ giới tuyến đường chia làm 3 đoạn: Đoạn từ Ngã tư Vọng đến Cống chéo và đoạn từ hồ Hố Mẻ đến Ngã Tư Sở tuyến đi thẳng và mở rộng chủ yếu về phía Bắc đường Trường Chinh hiện có. Riêng đoạn từ Cống Chéo đến hồ Hố Mẻ tuyến đường được mở rộng chủ yếu về phía nam (phía bắc mở rộng từ mép đường vào 6m, thuộc phần đất của một số cơ quan và gia đình đang quản lý, sử dụng; phía nam mở rộng đủ mặt cắt tuyến đường là 53,5m, thuộc phần đất của quân đội và đất công cộng). Do đó đã tạo ra đường cong kết nối với bán kính R=600 (đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật bán kính tối thiểu R=250).
Qua khảo sát thực tế, nếu xác định tuyến đường đi thẳng thì phải mở rộng đường về phía Bắc, tổng diện tích đất thu hồi tăng thêm về phía Bắc (thuộc quận Đống Đa, từ hồ Hố Mẻ đến Cống chéo sông Lừ) là 16.239m2, gồm: Diện tích thu hồi thêm của 09 cơ quan là 11.718m2; Diện tích thu hồi hồ Hố Mẻ là 2.152m2; Ngõ đi là 135m2; Diện tích thu hồi tăng thêm của các hộ dân là 2.234 m2; tăng thêm 07 hộ dân thuộc phạm vi GPMB và 11 hộ từ cắt xén thành thu hồi hết đất; đồng thời phải cấp đất cho các cơ quan để làm trụ sở mới do bị thu hồi hết và gần hết đất. Mặt khác các công trình kiến trúc trên đất cơ bản phải phá dỡ, hồ điều hòa Hố Mẻ bị thu hẹp diện tích, ảnh hưởng đến tiêu thoát nước của khu vực (dự toán kinh phí bồi thường tăng thêm khoảng 193 tỷ đồng, 9 cơ quan phải phá dỡ và cấp đất xây trụ sở mới, thêm 11 hộ phải phá dỡ hết nhà cửa, thêm 7 hộ phải giải phóng mặt bằng).
Như vậy, Chỉ giới đường đỏ được xác định như hiện nay, đảm bảo các yêu cầu cả về kinh tế, xã hội, hạ tầng kỹ thuật đô thị và quốc phòng (số tiền GPMB, mức đầu tư dự án, số hộ gia đình và cơ quan bị ảnh hưởng bởi dự án ít hơn so với phương án đường đi thẳng, hạ tầng kỹ thuật đô thị khu vực được đảm bảo).
Qua quá trình triển khai dự án như đã báo cáo ở trên, UBND TP Hà Nội khẳng định: Việc lập, thẩm định và phê duyệt Chỉ giới đường đỏ tỷ lệ 1/500 đường Trường Chinh là cụ thể hóa QHC Thủ đô Hà Nội đến năm 2020 (tỷ lệ 1/10.000) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 108/1998/QĐ-TTg; đảm bảo thống nhất và phù hợp với đồ án QH chi tiết quận Đống Đa ( QH giao thông tỷ lệ 1/2000) và các QH chi tiết khu vực đã được phê duyệt.
Quá trình lập, thẩm định và phê duyệt chỉ giới đường đỏ tỷ lệ 1/500 đường Trường Chinh được tiến hành chặt chẽ, công khai, minh bạch đúng quy trình, thủ tục theo quy định; có sự phối hợp chặt chẽ giữa TP Hà Nội với Bộ Quốc phòng; phương án hiện nay đã được các cơ quan Bộ Quốc phòng, Quân chủng PK- KQ đề nghị và tán thành.
Chỉ giới đường đỏ đã được phê duyệt đảm bảo các yêu cầu về tiêu chuẩn kỹ thuật (với bán kính cong R=600, đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật bán kính tối thiểu R=250); đáp ứng yêu cầu về quốc phòng, phát triển kinh tế - xã hội.
Như vậy, quá trình lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch chỉ giới đường đỏ đường Trường Chinh được tiến hành đúng trình tự, thủ tục theo quy định, có sự phối hợp chặt chẽ và thống nhất giữa các cơ quan chức năng của Thành phố với Quân chủng PK - KQ, giữa UBND TP với Bộ Quốc phòng. Chỉ giới đường đỏ được xác định phù hợp với với quy hoạch và thực trạng xây dựng trên tuyến đường, đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật, hiệu quả kinh tế - xã hội và đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quốc phòng.
Công tác GPMB
Về công tác GPMB: Theo DA được phê duyệt, tổng diện tích đất phải thu hồi toàn bộ dự án là: 116.866m2. Trong đó bao gồm 618 hộ dân với diện tích 27.797m2(chiếm 24%); 34 cơ quan với diện tích 31.809m2 (chiếm 27%); đất giao thông công cộng với diện tích 57.260m2 (chiếm 49%). Trong đó đoạn từ Ngã Tư Sở đến hồ Hố Mẻ dài 634m, giải phóng 377 hộ dân, kinh phí 1.310 tỷ đồng; đoạn từ Cống Chéo đến ngã tư Vọng dài 523m, giải phóng 211 hộ dân, kinh phí 351 tỷ đồng.
Riêng đoạn từ hồ Hố Mẻ đến Cống Chéo sông Lừ (đoạn đường đi qua phần đất do Bộ Quốc phòng quản lý có chiều dài khoảng 800m), gồm 30 hộ dân và 11 cơ quan trong phạm vi GPMB với kinh phí 135 tỷ đồng. Trong đó, quận Đống Đa (phía bắc đường) có 30 hộ dân với diện tích thu hồi 1.406m2 (có 20 hộ cắt xén đất và 10 hộ thu hồi hết đất) và 10 cơ quan diện tích 2.084m2 với kinh phí 104,7 tỷ đồng. Hiện nay có 29/30 hộ dân đã được lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư (còn 01 hộ bà Bùi Thị Toàn chưa thống nhất cho đo đạc hồ sơ kỹ thuật thửa đất, kiểm đếm tài sản gắn liền với đất để lập phương án bồi thường). Đối với các cơ quan đã công khai 10/10 phương án, phê duyệt 09/10 phương án, trả tiền 09/10 cơ quan với số tiền 9 tỷ/9,7 tỷ đồng; có 01 cơ quan đề nghị cấp đất để làm trụ sở mới (Tổng cục 2, Bộ Quốc phòng). Phạm vi quận Thanh Xuân (phía nam đường), có 01 cơ quan (Quân chủng PK- KQ) phải GPMB, với diện tích thu hồi 14.538m2, kinh phí bồi thường, hỗ trợ 30,18 tỷ đồng, đã chi trả tiền và bàn giao mặt bằng để thi công đường; không có hộ dân phải di chuyển.
Có thể nói, đến nay công tác GPMB cơ bản đã được các cơ quan, đơn vị và các hộ dân đồng ý bàn giao đất để triển khai DA. Dự án đang được đẩy nhanh tiến độ và tích cực triển khai, dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2015. Riêng đoạn đường từ hồ Hố Mẻ đến Cống Chéo sông Lừ sẽ hoàn thành vào Quý I/2015.
Liên quan đến đơn kiến nghị về chỉ giới đường đỏ tuyến đường của bà Bùi Thị Toàn, ông Phan Văn Toản và ông Nguyễn Tâm Trinh, UBND TP đã chỉ đạo các cơ quan chức năng xem xét giải quyết theo quy định (Sở Quy hoạch Kiến trúc TP đã có văn bản trả lời công dân). Cùng với đó, UBND TP có công văn số 1872/UBND-QHXDGT ngày 18/3/2014 báo cáo và đề nghị Bộ Quốc phòng phối hợp giải quyết. Ngày 10/4/2014, Bộ Quốc phòng đã có văn bản số 2665/BQP-TM về chỉ giới đường đỏ đường Trường Chinh (đoạn từ hồ Hố Mẻ đến Cống Chéo sông Lừ) thuộc dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 2, TP Hà Nội, trong đó nêu rõ: “Dự án trên, Bộ Quốc phòng đã có ý kiến tại công văn số 762/BQP-TM ngày 12/02/2007... Đề nghị UBND TP Hà Nội chỉ đạo cơ quan chức năng phối hợp với Quân chủng PK – KQ làm việc giải quyết những nội dung có liên quan đến đơn thư phản ánh, kiến nghị của Tổ dân phố số 40 theo thẩm quyền”.
Tuyến đường hoàn thành đầu năm 2015
Trên cơ sở thiết kế bản vẽ thi công đã được phê duyệt và mặt bằng đã được giải phóng, Chủ đầu tư đã tổ chức thi công gói thầu xây dựng số 01 (đoạn hồ Hố Mẻ đến Cống Chéo sông Lừ) và gói xây dựng số 4 (cầu L5 - cầu Sông Lừ) vào tháng 10/2013. Đến nay, gói thầu xây dựng số 01 đã thi công xong hệ thống thoát nước, bó ống kỹ thuật, thảm bê tông nhựa hạt thô được phần đường bên phải tuyến (dài 620m) và đã được phân luồng giao thông để thi công tiếp làn đường bên trái tuyến, dự kiến hoàn thành đoạn đường này vào quý I năm 2015. Toàn bộ dự án dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2015.
Liên quan hình ảnh dải phân cách và tuyến đường uốn cong đăng trên một số báo và bình luận “cong ghi đông xe đạp”, là do tuyến đường đang thi công, cần phân luồng tạm để đảm bảo an toàn giao thông, khi đoạn đường được thi công xong, dải phân cách sẽ được tháo dỡ, hình ảnh con đường sẽ không như vậy.
