Mặc dù hậu quả lớn như vậy nhưng ý thức phòng cháy, chữa cháy (PCCC) của nhiều người dân vẫn còn hạn chế.
Cháy liên tiếp và những cái chết thương tâm
Đại diện Phòng Cảnh sát PCCC và cứu nạn, cứu hộ (CNCH) Công an TP Hà Nội cho biết, thống kê cho thấy hiện trên toàn TP có khoảng 70% nhà ở là dạng ống và có hàng trăm nghìn nhà ở kết hợp kinh doanh chỉ có lối duy nhất để thoát nạn là cửa ra vào.
Vào hồi 8 giờ 35 phút ngày 2/5, Trung tâm chỉ huy Công an TP Hà Nội nhận được tin báo cháy xảy ra tại hộ sản xuất, kinh doanh tại Đội 7, xã Tiền Phong, huyện Thường Tín, TP Hà Nội. Thời điểm tiếp cận hiện trường, đám cháy đã phát triển mạnh và gây cháy cho 4 hộ kinh doanh chăn ga, gối đệm dễ bắt cháy, sinh ra nhiều khói khí độc. Sau hơn một giờ nỗ lực đám cháy đã được khống chế.
Theo thống kê ban đầu, tổng diện tích xảy cháy khoảng gần 300m2, không có thiệt hại về người. Trước đó, rạng sáng 27/4, lửa bùng phát tại một cửa hàng phụ tùng ô tô có diện tích khoảng 35m2 trên phố Nguyễn Hoàng (Hà Nội), sau đó lan sang 6 ngôi nhà liền kề dạng ống kết hợp kinh doanh. Đám cháy rất lớn, không có thiệt hại hại về người nhưng thiêu rụi nhiều tài sản.
Hay vụ cháy tại tại ngôi nhà kết hợp kinh doanh đồ gia dụng (nhà cao 3 tầng diện tích khoảng 40m2), số 13 Lĩnh Nam (phường Mai Động, quận Hoàng Mai). Rất may, lượng Cảnh sát PCCC, Công an phường Mai Động và người dân đã kịp thời đưa 2 cụ già gần 90 tuổi (bố mẹ của chủ nhà) và 2 cháu nhỏ là con của chủ nhà trên tầng 2 thoát ra ngoài an toàn…
Rồi vụ cháy trước đó vào rạng sáng 21/4 xảy ra tại căn nhà nhà có 2 tầng, 1 tum với diện tích khoảng 41m2 ở ngõ 65 Phạm Ngọc Thạch, phường Kim Liên, quận Đống Đa (Hà Nội) đã khiến 5 người tử vong thương tâm…
Liên quan đến nguy cơ cháy nổ tiềm ẩn tại nhà ở kết hợp kinh doanh, Thượng tá Nguyễn Văn Thắng, Phó Trưởng Công an quận Thanh Xuân đánh giá: “Thời gian vừa qua, từ thực tế khám nghiệm hiện trường các vụ cháy xảy ra cho thấy, hệ thống dây dẫn điện trong những khu vực kinh doanh, sản xuất kết hợp nơi ở hầu hết không đủ điều kiện phụ tải, lắp đặt đấu nối không đúng kỹ thuật phục vụ việc kinh doanh và sinh hoạt. Do không có sự bảo trì, cải tạo, hệ thống điện đã xuống cấp. Ngoài ra, có tình trạng treo mắc hàng hóa, vật dụng lên đường dây điện, để các chất dễ cháy như bình chứa khí gas, xăng, dầu, giấy, vải... gần đường dây điện và các thiết bị sinh nhiệt như đèn, bếp điện, ổ cắm điện”.
Thượng tá Nguyễn Văn Thắng cũng chia sẻ, thực tế nhiều hộ dân còn bố trí nơi thờ cúng chưa hợp lý, bàn thờ làm bằng vật liệu dễ cháy. Một số cơ sở có dự trữ nhiều vàng mã, hương, nến để trên bàn thờ... đặt gần hàng hóa, vật dụng dễ cháy xung quanh. Nguy hiểm hơn, hàng hóa còn để cạnh bếp nấu ăn...
Theo ghi nhận, hầu hết tại hiện trường ở các vụ cháy nêu trên, các căn nhà đều dạng ống, nhỏ hẹp và tận dụng không gian nhà ở, sau đó cơi nới phục vụ sản xuất, kinh doanh và kho chứa. Lối thoát hiểm quan trọng nhất là cửa chính tại tầng 1 thường là nơi để ô tô, xe máy, chất hàng hóa, nấu nướng. Còn tầng trên thường là nơi ngủ, sinh hoạt, thậm chí nhiều nhà còn tận dụng các tầng áp mái, tầng sân thượng để làm kho chứa hàng hóa. Để không lo mất trộm, nhiều hộ làm "chuồng cọp", rào chắn toàn bộ bên trên, không có lối thoát lên sân thượng hoặc không có lối thoát sang nhà bên…
Người dân cần làm gì?
Nhiều năm qua, Công an TP Hà Nội đã chủ động, thường xuyên tuyên truyền tập huấn từ các cơ quan, DN đến khu dân cư. Thông qua tuyên truyền không chỉ là biện pháp nhắc nhở nâng cao ý thức mà còn là biện pháp trau dồi kỹ năng thoát nạn trong tình huống cháy, nổ. Trong luật PCCC quy định rõ công tác PCCC là trách nhiệm của toàn dân. Vì thế, để an toàn thay vì nghĩ “cháy nhà họ chứ không phải nhà mình”, bằng cách phải phòng cháy tốt, nếu không trường hợp xảy cháy nhà hàng xóm sẽ lan sang nhà mình bất cứ lúc nào.
Để bảo đảm an toàn PCCC cho các cơ sở kinh doanh kết hợp nhà ở, đại diện lãnh đạo Phòng Cảnh sát PCCC &CNCH (Công an TP Hà Nội) khuyến cáo: Mỗi hộ dân cần nâng cao ý thức, tự kiểm tra lại nguy cơ cháy ở nhà mình, chủ động chuẩn bị các phương án thoát nạn khi có cháy xảy ra, dự kiến các lối thoát nạn khác ngoài cửa chính như ban công, sân thượng...; không lắp đặt biển quảng cáo, lồng sắt, lưới sắt tại ban công của nhà; không khóa cửa lên mái, trường hợp cửa có khóa cần quy định vị trí để chìa khóa.
Người dân bố trí, sắp xếp vật dụng, hàng hóa gọn gàng, không che chắn, cản trở lối thoát nạn, cách xa nơi phát sinh nguồn lửa, nguồn nhiệt tối thiểu 0,5m. Nơi chứa, chất hàng nguy hiểm về cháy nổ phải bố trí tách biệt với nơi ở, sinh hoạt; không tích trữ xăng, dầu, chất lỏng dễ cháy ở trong nhà. Các gia đình lắp đặt những thiết bị bảo vệ cho hệ thống điện chung của tòa nhà; bố trí riêng biệt hệ thống điện của khu vực sản xuất, kinh doanh và khu vực nhà ở gia đình; tắt các thiết bị điện khi không sử dụng, trước khi đi ngủ và khi ra khỏi nhà…”.
Người dân cần trang bị kiến thức, cách chữa cháy đối với hộ gia đình; dụng cụ, phương tiện PCCC cơ bản. Với nhà ống, bên cạnh việc gia cố lồng sắt để phòng trộm, các hộ dân cần tạo cửa thoát hiểm có khóa; thường xuyên kiểm tra ổ khóa; chìa khóa để ở nơi quy ước. Với các hộ liền kề có thể tự thành lập tổ liên gia chữa cháy để ứng cứu nhau khi có hỏa hoạn... Đồng thời, người dân cũng cần giả định các tình huống cháy, nổ trong nhà, qua đó tự tìm phương án để khi xảy ra sự cố thì chủ động được cách xử lý, thoát nạn.
Đại tá Nguyễn Trường Sơn, Phó Trưởng Công an quận Cầu Giấy
