"Ngôi nhà tranh" cũng vậy với nhân vật chính Tang Tang - cậu bé hiếu động, gây ra không ít rắc rối cho người lớn và bạn học, nhưng cũng là một cậu bé dạt dào tình cảm. Cậu thích chọc phá cậu bạn ngồi cùng bàn tên Lục Hạc vì cái đầu trọc lốc của cậu ta. Cậu có một thứ tình cảm ngượng ngùng không thể nói thành lời với cô bạn học Chỉ Nguyệt đến từ làng khác. Ganh tị với cậu lớp trưởng Đỗ Tiểu Khang vì tính dám làm dám chịu, khiến cho Tang Tang bị bạn bè xem như “tội đồ”, nhưng sau đó Đỗ Tiểu Khang lại là người làm Tang Tang khâm phục nhất. Tang Tang là cầu nối tình yêu cho thầy giáo dạy Văn hay, thổi sáo giỏi Tưởng Nhất Luân với cô gái được dân làng xem là mỹ nhân Bạch Tước. Nhưng chính vì cái tính hiếu thắng hay tò mò của cậu mà làm mối tình này phải giữa đường đứt gánh.
Trong "Ngôi nhà tranh" còn có bà cụ Tần ngang ngược, suốt đời gắn bó với ngôi nhà nhỏ nằm ở góc Tây Bắc của trường Du Ma Địa, mọi người bảo dọn đi thì không đi, khi đi rồi, mọi người bảo dọn về thì lại không về, khiến mọi người trong làng đều cảm thấy khó xử. Có Tế Mã, cậu bé từ vùng khác tới, cảm thấy bị cô lập vì mọi người không hiểu mình, suốt ngày chỉ biết chăn dê và chơi với chúng. Có cô giáo Ôn Ấu Cúc, vì nhớ mãi nồi thuốc của bà nội nấu cho mình trong những ngày đau ốm mà sau này cô mở một “dược liệu” nhỏ ngay trong trường tiểu học Du Ma Địa để chữa bệnh cho học sinh trong trường.
"Ngôi nhà tranh" là một cuốn tiểu thuyết đẹp từ đầu cho tới cuối truyện, là hiện thân của người dân quê chân chất, hiền hậu và đầy tình yêu thương. Chính vì thế mà bộ phim cùng tên do chính tác giả chuyển thể từ tác phẩm này đã nhận được nhiều giải thưởng cao quý: Giải điện ảnh Kim Kê Trung Quốc lần thứ 19 cho Kịch bản xuất sắc nhất, Giải điện ảnh Đồng Ngưu Trung Quốc lần thứ 8 cho Kịch bản xuất sắc nhất, Giải Hồ điệp vàng tại Liên hoan phim quốc tế Tehran lần thứ 14, Giải Sư tử đồng tại Liên hoan phim quốc tế Giffoni (Italia) lần thứ 13.
