Sunday, 00:00 01/01/2012
Một Putin cao thủ khiến đối phương nể sợ
KTĐT - Có thể cuộc gặp bên lề hội nghị thượng đỉnh G8 là cơ hội tốt để Nga, Mỹ điều chỉnh lại quan hệ sau những căng thẳng xung quanh vấn đề lá chắn tên lửa ở châu Âu, cuộc khủng hoảng Iran, Syria và cuộc bầu cử Tổng thống Nga vừa qua… Thế nhưng, ông Putin lại thẳng thừng từ chối cơ hội này khiến nhiều người ngạc nhiên.
Trước đó, theo kế hoạch dự kiến ban đầu, tân Tổng thống Nga sẽ đến tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G-8 ở Mỹ vào ngày 18-19/5 tới và sẽ có cuộc gặp với người đồng cấp Obama bên lề hội nghị lần này. Chính quyền Mỹ được cho là đã phải dời địa điểm tổ chức hội nghị G8 từ Chicago đến Trại David ở Maryland một phần cũng để tạo điều kiện cho Tổng thống Putin tham dự.
Để phân tích hành động “khác thường” của ông Putin, cần nhìn lại quan hệ song phương thời gian qua vốn gặp rất nhiều trục trặc. Trước hết là hai cường quốc bất đồng gay gắt xung quanh vấn đề lá chắn tên lửa, cách xử lý các vấn đề Iran, Syria, Libya… Quan trọng hơn, Nga khẳng định Mỹ kích động biểu tình, chống phá chính phủ bên cạnh hàng loạt động thái khiêu khích khác. Nga coi Mỹ là kẻ hậu thuẫn cho phong trào chống đối này nên sẽ thật kỳ quặc nếu ông Putin thăm Mỹ trong chuyến công du đầu tiên trên cương vị Tổng thống. Nhằm bày tỏ sự bất bình với Washington, cảm thấy chưa thể đạt tiến bộ gì nếu thăm Mỹ nên Tổng thống Vladimir Putin quyết định "ở nhà" và cử Thủ tướng Dmitry Medvedev đi thay. Quyết định này của ông Putin được một số người miêu tả là hành động làm bẽ mặt Nhà Trắng bởi nó được đưa ra trong thời điểm quan hệ Mỹ-Nga đang căng thẳng vì kế hoạch lá chắn tên lửa. Ông Putin vốn nổi tiếng là một chính khách có quan điểm cứng rắn với Mỹ và phương Tây.
Như vậy, việc từ chối sang Mỹ là tín hiệu cho thấy chừng nào ông Putin còn điều hành quốc gia rộng nhất thế giới, Nga sẽ không nhân nhượng trước bất kỳ đề xuất nào của Mỹ có thể đe dọa lợi ích của họ. Đây cũng chính là thông điệp mà ông Putin vừa nhắc lại trong lễ duyệt binh kỷ niệm Ngày chiến thắng phát xít 9/5. Cụ thể, trước khi xe tăng, tên lửa… diễu qua Quảng trường Đỏ, Tổng thống Nga khẳng định rằng nước mình sẽ buộc Mỹ không thể vi phạm chủ quyền của Nga.
Giám đốc Trung tâm Carnegie ở Moscow là Dmitry Trenin nhận định: “Tín hiệu mà Vladimir Putin phát sang Mỹ là các hiệp định với Mỹ sẽ được xây dựng trên cân bằng lợi lích chiến lược song phương. Nga sẽ không đơn phương nhân nhượng”. Ông Putin cũng đã nhiều lần khẳng định với vị thế là Ủy viên thường trực Liên Hiệp Quốc, Nga sẽ chống lại những sự can thiệp của Mỹ; cũng như những âm mưu mà nước này “đạo diễn” ở Syria, Iran và cả ở Nga.
Ông Putin cũng muốn nhân dịp này thể hiện sự bất bình với phương Tây. Cụ thể, nhà lãnh đạo Nga không muốn tới Mỹ khi nước này tổ chức hội nghị thượng đỉnh NATO ngay sau khi G8 kết thúc. Có thể, ông Putin sẽ chỉ “tham dự” hội nghị thượng đỉnh NATO nếu ông dự đoán sẽ đạt đột phá trong quan hệ song phương quanh vấn đề lá chắn tên lửa. Điều này là khó khi mà Mỹ chuẩn bị bầu cử Tổng thống, ông Obama sẽ không nhân nhượng Nga vì sợ mất cử tri. Có thể hiểu được rằng, Mỹ sẽ không nhân nhượng trong vấn đề lá chắn tên lửa nên ông Putin không muốn mất công sang Mỹ vô ích. Cao kiến hơn, Tổng thống Nga cử Thủ tướng Dmitry Medvedev sang Mỹ thay mình. Bằng nước cờ này, Tổng thống Nga vừa tránh gặp rắc rối mà vẫn có thể tăng cường quan hệ Nga – phương Tây bởi ông Dmitry Medvedev được phương Tây dành cho tình cảm đặc biệt
Và thay vì tới Mỹ, ông Putin có thể sẽ thăm Trung Quốc trước tiên vào đầu tháng 6. Ông muốn chứng tỏ rằng ông hướng Đông, nơi có các quốc gia từng thuộc Liên Xô. Sau chuyến Đông tiến đó, ông Putin mới có thể gặp đồng nhiệm Barack Obama bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 tại Mexico.
Biên tập viên tạp chí Quan hệ quốc tế là Fyodor Lukyanov nhận định: “Thật khác thường khi ông Putin không dự hội nghị thượng đỉnh G8. Nhưng ông ấy là bậc cao thủ về những việc thế này.”
Trong một diễn biến khác, một lý do giữ ông Putin “ở nhà” là ông bận sắp xếp nhân sự mới - khi mà hàng loạt chức vụ quan trọng bị giằng xé giữa phe bảo thủ và tự do. Đây là việc phải giải quyết dứt điểm, toàn vẹn nhiệm kỳ của ông không chỉ dài 6 năm mà cần tính đến việc ông tái cử, làm Tổng thống tới năm 2024. Do đó, ông phải "tề gia trước rồi mới bình thiên hạ sau".
