NAFTA bế tắc khi Mỹ từ chối thảo luận với Canada

Trong một cuộc họp tại Đại hội đồng LHQ hôm 26/9, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông đã từu chối yêu cầu của Thủ tướng Canada Justin Trudeau về một cuộc đàm phán song phương Bắc Mỹ (NAFTA) do không hài lòng với các nhà đàm phán của Ottawa.

Giải thích cho quyết định này, ông Trump nói: "Thuế quan của ông ta (Thủ tướng Canada Justin Trudeau) quá cao, và ông ta dường như không muốn thay đổi điều đó dù tôi đã đề cập nhiều lần."

"Hãy quên nó đi và chúng ta nên bắt đầu nghĩ về việc đánh thuế đối với ô tô nhập khẩu từ Canada”, Tổng thống Mỹ tuyên bố.

Phát ngôn viên của Thủ tướng Trudeau, bà Chantal Gagnon, sau đó cho biết sẽ không bình luận bất cứ điều gì ngoại trừ khẳng định nước này không đề xuất cuộc họp nào như ông Trump nói.

Diễn biến trên rõ ràng đang đe dọa nghiêm trọng đến tương lai của Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ, với số tiền 1,2 nghìn tỷ USD trong thương mại hàng năm giữa Canada, Mexico và Mỹ. Thị trường và các nhóm kinh doanh đang tỏ ra lo lắng về những thiệt hại mà một sự sụp đổ có thể gây ra.

Tổng thống Donald Trump, người luôn muốn thay đổi hiệp ước năm 1994, đã ký kết một thỏa thuận riêng với Mexico và đang đe dọa gạt Canada khỏi NAFTA trừ khi nước này tạo ra được các tiến triển trước ngày 30/9 này.

Cũng vào hôm 26/9, bất chấp các áp lực từ phía Washington, Thủ tướng Canada Trudeau cho biết, có khả năng 3 quốc gia thành viên sẽ không đi đến một hiệp ước mới. Khi được hỏi về thách thức mà thuế quan tự động đặt ra, ông Trudeau khẳng định Canada sẽ cần phải cảm thấy tự tin “về con đường phía trước mà chúng tôi đang tiến tới - một NAFTA 2.0”

Quan điểm của Mỹ và Canada vẫn còn khá nhiều khác biệt trong các vấn đề lớn, đặc biệt là việc giải quyết các tranh chấp và nhu cầu của Mỹ để tiếp cận tốt hơn với thị trường sữa được bảo vệ khá chặt chẽ của Canada.

"Chúng tôi rất không hài lòng với phong cách đàm phán của Canada. Chúng tôi không thích đại diện của họ", Tổng thống Trump đưa ra một tuyên bố rõ ràng nhắm tới Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland.

Về phía Ottawa, Thủ tướng Trudeau cho biết mức thuế hiện hành của Mỹ đối với thép và nhôm của Canada vào cuối tháng 5 sẽ phải được loại bỏ trước khi Canada cảm thấy thoải mái khi ký một hiệp ước NAFTA mới".

Mối quan hệ giữa các nhà lãnh đạo Canada và Mỹ đã trở nên lạnh nhạt từ hồi tháng Sáu, khi ông Trump rời khỏi một hội nghị thượng đỉnh G7 tại Canada và sau đó chỉ trích ông Trudeau là "yếu đuối" và "không trung thực" .

Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer - đối tác của bà Freeland tại các cuộc đàm phán - hôm 25/9 đã phàn nàn rằng Canada không có đủ nhượng bộ và tuyên bố thời gian dành cho Ottawa đã hết.

Các quan chức Canada thì cho rằng họ không tin Tổng thống Trump có thể biến NAFTA thành một thỏa thuận song phương mà không có sự chấp thuận của Quốc hội Mỹ.