Nâng cao sức cạnh tranh nền kinh tế là giải pháp sống còn

"Cứ 10 DN ra đời thì 9 DN rời khỏi thị trường". Theo đó, ĐB Nguyễn Tuấn Anh (Bình Phước) đề nghị Chính phủ chỉ đạo quyết liệt hơn để tránh tình trạng cán bộ cơ sở sách nhiễu DN. Cụ thể hơn, đại biểu này phản ánh tình trạng có DN bị thiệt hại không nhỏ khi buộc dừng hoạt động vì lý do tự ý thay đổi dây chuyền, cho dù dây chuyền này hiện đại hơn trong xử lý môi trường. “DN không thể hoạt động tốt, sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế, dẫn đến việc phải tăng khai thác vài triệu tấn dầu để tăng GDP”- vị ĐB này nhấn mạnh.

Nhiều ĐB đề nghị Chính phủ phân tích đầy đủ nguyên nhân chủ quan để thấy thấu đáo những hạn chế của nền kinh tế. ĐB Phạm Trọng Nhân (Bình Dương) chia sẻ, rất phân vân về chỉ tiêu tăng trưởng 6,7% của năm 2017, đồng thời cảnh báo nguy cơ DN Việt Nam biến từ chủ thành khách trong chính ngôi nhà của mình. Theo ĐB nhận định, nhà đầu tư nước ngoài đang dần chiếm thế thượng phong trong thị phần bán lẻ ở Việt Nam, cả ở mạng lưới siêu thị và bán hàng trực tuyến. Thị phần đó cũng không ngừng tăng lên trở thành những con số đáng để chúng ta suy nghĩ. “Sự phụ thuộc ngày càng lớn và thua thiệt nhiều hơn. Nền kinh tế sẽ đón nhận những hậu quả khó lường. Một khi 80% lợi nhuận sau thuế về tay DN ngoại, chắc chắn nó sẽ được chuyển ra nước ngoài, nội lực của nền kinh tế sẽ giảm đi. Đóng góp của ngành bán lẻ lên đến 40% GDP chắc chắn sẽ khó duy trì” – ông Nhân phát biểu và đề nghị cần nhanh chóng có kế hoạch cụ thể hơn giám sát thực hiện các quy định của pháp luật trên thị trường bán lẻ, kịp thời ngăn chặn các hành vi thôn tính, phản cạnh tranh. Bên cạnh đó, cần tạo thuận lợi cho DN Việt Nam trong bối cảnh các DN nước ngoài áp đảo về vốn, công nghệ, kinh nghiệm...

Nhấn mạnh nông nghiệp là trụ đỡ nền kinh tế, nhưng theo các ĐB, trụ đỡ này đang yếu dần do nhiều tác động. Đây chính là nút thắt khiến tăng trưởng khu vực sản xuất chưa bền vững. “Hết thanh long, dưa hấu, tỏi, hành tím, rồi đến thịt lợn, chuối, bí đỏ... danh sách nông sản ế thừa chắc chắn sẽ còn kéo dài, nếu không có được giải pháp căn cơ từ phía cơ quan quản lý”- Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Sỹ Cương nêu băn khoăn về thực trạng giải cứu nông sản vừa qua. Theo ĐB, lo đầu ra cho nông nghiệp cần xem xét nghiêm túc. “Sản xuất không có đầu ra thì sản xuất làm gì?"- ông Cương nói, đồng thời đề nghị dành thời gian chất vấn, tranh luận nhằm tìm giải pháp tiêu thụ nông sản để “sau này không phải nói nhiều chuyện này nữa".

Giải quyết vấn đề này, ĐB Tuấn Anh (Bình Phước) nhấn mạnh, trong bối hiện nay đòi hỏi ngành nông nghiệp phải tiến lên sản xuất hàng hóa lớn, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, tái cơ cấu ngành nông nghiệp, đặc biệt là phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Theo tính toán, chi phí đầu tư một cơ sở nông nghiệp công nghệ cao từ 6 - 15 tỷ đồng một ha, tuỳ mô hình sản xuất. Chi phí lớn nếu DN không nhận được hỗ trợ từ chính sách, cơ chế, lãi vay… thì khó thực hiện được. Vị ĐB tỉnh Bình Phước kiến nghị, gói tín dụng 100.000 tỷ đồng đã được Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước hoàn thiện chính sách cần sớm triển khai, giúp DN sớm tiếp cận lãi suất ưu đãi. Trong khi ĐB Thích Thanh Quyết (Quảng Ninh) đề xuất, sản xuất nông sản phải theo chuỗi, từ khâu sản xuất của người nông dân tới tiêu thụ sản phẩm. Ngoài ra, cần đẩy mạnh liên kết 4 nhà (Nhà nước – nhà khoa học – nhà nông – DN) trong việc quy hoạch nguồn nguyên liệu, tập trung tích tụ đất đai, liên kết giữa các hộ nông dân, đẩy mạnh xúc tiến quảng bá thương hiệu sản phẩm nông nghiệp...

Năm 2009, khi Luật Quản lý nợ công ra đời. Cũng từ thời điểm đó, tỷ lệ nợ công của Việt Nam liên tục tăng cao. Chính phủ phải dành một phần không nhỏ ngân sách Nhà nước (NSNN) để trả nợ nhưng vẫn không đủ mà phải đi vay để đảo nợ. Trong khi đó, theo ĐB Bùi Thị Quỳnh Thơ (đoàn tỉnh Hà Tĩnh), về nguyên lý thì các khoản nợ vay chỉ được chi cho đầu tư phát triển để sinh lợi và lan tỏa tới nền kinh tế thì những năm qua, tỷ trọng chi thường xuyên trong tổng chi NSNN tăng dần. Trong khi tỷ trọng chi cho đầu tư phát triển lại giảm. Vị ĐB dẫn một con số rất đáng trăn trở, đó là trong cơ cấu NSNN năm 2016, chi đầu tư phát triển chỉ chiếm còn 19,72%, chi thường xuyên chiếm 61,15% và chi trả nợ, viện trợ chiếm 12%. Năm 2017, dự toán vay cho cân đối NSNN mà Chính phủ đặt ra là 316.300 tỷ đồng, trong đó, vay để bù đắp bội chi là 172.300 tỷ đồng và vay để trả nợ gốc 144.000 tỷ đồng. “Tình trạng vay đảo nợ cho thấy Chính phủ đang gặp trục trặc về khả năng trả nợ”, bà Thơ nhận xét.

Cũng nói về vấn đề mất cân đối ngân sách, ĐB Đặng Thuần Phong (Bến Tre) cho rằng, nếu theo các chỉ số thì mỗi người dân Việt Nam gánh 1.000 USD tiền nợ và xu hướng sẽ còn tăng trong những năm tới. “Mức bội chi ngân sách đang rất cao, gấp 3 lần tăng trưởng. Như vậy chúng ta làm 1 đồng nhưng tiêu đến 3 đồng. Trong khi tham nhũng, lãng phí còn lớn, là dấu hiệu đáng báo động”, ĐB Đặng Thuần Phong (Bến Tre) cảnh báo.