Nga, Iran đồng loạt phản pháo khi Liên hợp quốc bác nghị quyết hoãn trừng phạt Tehran

Moscow và Tehran đồng loạt lên án việc Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc (LHQ) bác bỏ đề xuất do Moscow và Bắc Kinh đề xuất nhằm kéo dài nghị quyết 2231 về việc gia hạn thêm 6 tháng trước khi tái áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Iran.

Nga phản đối việc khôi phục lệnh trừng phạt Iran

Phó Đại diện Thường trực của Nga tại LHQ, ông Dmitry Polyansky, ngày 26/9 tuyên bố mọi nỗ lực khôi phục các nghị quyết trừng phạt Iran từng có hiệu lực trước năm 2015 đều là “phi pháp và không khả thi”.

“Ban Thư ký Hội đồng Bảo an LHQ hoàn toàn không có cơ sở để tái kích hoạt cơ chế giám sát và trừng phạt. Bất kỳ nỗ lực nào như vậy sẽ vi phạm Điều 100 của Hiến chương LHQ và buộc chúng tôi phải nghiêm túc xem xét lại quan hệ với Ban Thư ký Hội đồng Bảo an LHQ”.

Trong bài phát biểu tại Hội đồng Bảo an LHQ ngày 25/9, ông Polyansky cho biết, Nga kỳ vọng Mỹ và các cường quốc châu Âu còn lại trong Thỏa thuận Hạt nhân Iran (JCPOA), gồm Anh, Pháp và Đức (còn gọi là bộ ba E3) sẽ từ bỏ cách tiếp cận “gây sức ép” để nối lại đàm phán về vấn đề hạt nhân của Tehran. “Chúng tôi hy vọng các nước E3 và Mỹ sẽ thay đổi suy nghĩ, lựa chọn con đường ngoại giao thay vì gia tăng áp lực vốn chỉ làm leo thang căng thẳng trong khu vực,” ông Polyansky cho hay.

Theo nhà ngoại giao Nga, việc nhóm E3 kích hoạt cơ chế "phục hồi" vào tháng 8 vừa qua, cho phép áp đặt lại các lệnh trừng phạt của LHQ trong vòng 30 ngày nếu Iran bị đánh giá là vi phạm JCPOA, đã phá vỡ toàn bộ khung pháp lý và chính trị của thỏa thuận hạt nhân.

Ông Polyansky nhấn mạnh rằng Moscow và Bắc Kinh đã nỗ lực hết mình để duy trì nỗ lực ngoại giao nhằm hồi sinh thỏa thuận JCPOA, nhưng kết quả cuộc bỏ phiếu tại Hội đồng Bảo an LHQ cho thấy “toàn bộ trách nhiệm giờ thuộc về những quốc gia không ủng hộ dự thảo hoãn trừng phạt Iran”.

Trước đó cùng ngày, Hội đồng Bảo an LHQ đã bỏ phiếu bác bỏ đề xuất về việc gia hạn thêm 6 tháng trước khi tái áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Iran liên quan đến chương trình hạt nhân. Các biện pháp bao gồm đóng băng tài sản của Iran ở nước ngoài, ngừng các thương vụ vũ khí với Tehran và trừng phạt mọi hoạt động phát triển tên lửa đạn đạo, qua đó càng siết chặt nền kinh tế vốn đang gặp khó khăn của nước này.

Đề xuất trên do Nga và Trung Quốc đưa ra nhằm tạo điều kiện tiếp tục đàm phán về vấn đề hạt nhân của Iran. Tuy nhiên, nhóm E3 cho rằng Tehran không tuân thủ thỏa thuận và nhiều tuần đàm phán vừa qua không mang lại kết quả cụ thể.

Cơ chế “snapback” (quy trình đảo ngược) theo JCPOA cho phép áp đặt lại các lệnh trừng phạt của LHQ trong vòng 30 ngày nếu Iran bị đánh giá là vi phạm thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015.

Phản ứng cứng rắn từ Iran

Trong phản ứng mới nhất, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi ngày 26/9 kêu gọi Chủ tịch Hội đồng Bảo an LHQ tuyên bố quyết định khôi phục lệnh trừng phạt đối với Tehran là “vô lý về mặt pháp lý”, đồng thời hối thúc Tổng thư ký LHQ không áp đặt cơ chế “snapback”.

Ngoại trưởng Araghchi thừa nhận các nỗ lực ngoại giao nhằm giải quyết tranh chấp về chương trình hạt nhân của Iran đang ở "thời điểm khó khăn" nhưng đối thoại sẽ tiếp tục, đồng thời kêu gọi tất cả các bên liên quan sử dụng các năng lực ngoại giao để ngăn chặn căng thẳng leo thang.

Trong khi đó, Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei hôm thứ Sáu đưa ra thông điệp cứng rắn hơn, khẳng định Tehran không thể tin tưởng vào đàm phán hạt nhân với Mỹ.

Trước đó vài ngày, ông Ali Larijani, Thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran (SNSC) - cũng đưa ra cảnh báo gay gắt. Trong cuộc phỏng vấn với đài PBS (Mỹ) ngày 22/9, ông Larijani tuyên bố nếu cơ chế “snapback” được thực thi và các biện pháp trừng phạt của LHQ được tái áp đặt, Iran sẽ “chấm dứt hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA)” và ngừng tham gia các cuộc thanh sát vũ khí quốc tế.

Ông Larijani khẳng định rằng Iran không có ý định phát triển vũ khí hạt nhân, song nhấn mạnh “các hành động tấn công nhằm vào ba cơ sở hạt nhân của Iran hồi tháng 6, được cho là do Mỹ và Israel thực hiện, đã biến toàn bộ tiến trình đàm phán thành một trò hề”.