Ngăn chặn buôn lậu pháo nổ: Đồng bộ các biện pháp

Thông tin từ Ban Chỉ đạo (BCĐ) 389 TP Hà Nội cho thấy, từ ngày 20 - 25/12/2020, Công an huyện Đông Anh đã liên tục phát hiện, bắt giữ nhiều vụ vận chuyển, tàng trữ pháo nổ. Cụ thể, ngày 23/12, phát hiện bắt giữ Trịnh Văn Tuấn trú tại xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn về hành vi buôn bán 40 hộp pháo dàn; 420 quả pháo tròn, 2 bánh pháo.

Trước đó, ngày 20/12 đã bắt giữ Đỗ Tiến Chính, trú tại tỉnh Bắc Ninh và Đoàn Ngọc Thịnh trú tại huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình có hành vi tàng trữ trái phép 16,3kg pháo nổ. Trên đây chỉ là những vụ mà lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ trong thời gian qua. Báo cáo của BCĐ 389 T.Ư cho thấy, từ đầu năm đến ngày 15/12/2020, lực lượng chức năng các địa phương đã phát hiện, bắt giữ trên 3.400 vụ, gần 4.000 đối tượng mua bán, vận chuyển pháo nổ; thu trên 35 tấn pháo các loại, trên 16.000 quả pháo, 276 hộp pháo.

Theo Chánh văn phòng Thường trực BCĐ 389 T.Ư Đàm Thanh Thế, từ cuối tháng 8/2020 đến nay, tình trạng mua bán, vận chuyển pháo trái phép có chiều hướng gia tăng với số lượng lớn. Theo Phó Cục trưởng Cục Nghiệp vụ (Tổng cục Quản lý Thị trường) Trần Văn Dũng, nguồn pháo nhập lậu vào Việt Nam chủ yếu từ 2 nguồn Trung Quốc và Lào.

Cụ thể, các đối tượng mua pháo bên Trung Quốc, vận chuyển qua các đường mòn, lối mở, tập kết ở khu vực giáp biên giới và dùng các phương tiện như ô tô khách, ô tô tải vận chuyển pháo để lẫn với các hàng hóa khác nhau đưa vào nội địa. Đối với nguồn pháo từ bên Lào vào Việt Nam chủ yếu đi qua các cửa khẩu, đường mòn, lối mở từ các tỉnh Bắc Trung Bộ và Tây Nguyên giáp Lào.

Cần hoàn thiện hệ thống pháp luật

Theo Chánh văn phòng Thường trực BCĐ 389 T.Ư Đàm Thanh Thế, việc kiểm tra, kiểm soát phát hiện, xử lý đối tượng buôn lậu pháo nổ qua biên giới hiện gặp khó khăn do chế tài xử lý các đối tượng vận chuyển, mua bán pháo nổ chưa đủ sức răn đe. “Theo quy định, việc xử lý hình sự chỉ được áp dụng với các trường hợp vận chuyển từ 6kg pháo nổ trở lên. Do vậy, các đối tượng thường thuê người dân khu vực biên giới vận chuyển lượng pháo chưa tới 6kg và nếu bị phát hiện cũng chỉ bị xử lý hành chính” - ông Thế nêu ví dụ.

Nói về những khó khăn trong quá trình ngăn chặn, xử lý hành vi buôn lậu pháo thời điểm áp Tết Nguyên đán, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường Hà Nội Trịnh Quang Đức nêu rõ, Luật Đầu tư năm 2014 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2017 lại quy định kinh doanh pháo nổ là ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh, còn việc kinh doanh các loại pháo khác là ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Theo đó hành vi sản xuất, mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng các loại pháo hoa là hàng hóa kinh doanh có điều kiện, không xem xét trách nhiệm hình sự, nhưng loại pháo này xét về tính chất, mức độ nguy hiểm tương tự pháo nổ. Vì vậy, nhiều đối tượng đã lợi dụng kẽ hở này để kinh doanh buôn bán pháo công khai trên không gian mạng.

Thực tế chống buôn lậu pháo thời gian qua cho thấy, quá trình áp dụng quy định pháp luật phát sinh nhiều vướng mắc. Cụ thể, tại thời điểm bắt giữ đối tượng buôn lậu cùng tang vật, các lực lượng chức năng không thể xác định bằng trực quan tang vật là pháo nổ hay pháo hoa, cho nên không đủ căn cứ để tạm giữ hình sự đối tượng. Phản ánh của lực lượng chức năng, cơ quan quản lý cho thấy, để ngăn chặn triệt để hành vi buôn bán, vận chuyển pháo lậu trong thời gian tới, cơ quan quản lý cần khắc phục lỗ hổng về chính sách, qua đó tạo điều kiện cho lực lượng chức năng ngăn chặn hành vi này.