Ngành vật liệu xây dựng: sức bật từ nội địa

Tập đoàn Hòa Phát vừa công bố quyết định của Hội đồng quản trị về việc thay đổi phương án chi trả cổ tức năm 2024 và tỷ lệ cổ tức dự kiến năm 2025 trình đại hội sắp tới. Theo đó, Hòa Phát sẽ trả cổ tức năm 2024 hoàn toàn bằng cổ phiếu với tỷ lệ 20%, thay vì 15% cổ phiếu và 5% tiền mặt như kế hoạch trước đó trong tài liệu họp cổ đông thường niên.

Việc điều chỉnh chính sách cổ tức đến sau khi ban quản trị xem xét chính sách thuế đối ứng của Tổng thống Mỹ áp dụng với nhiều đối tác, trong đó có Việt Nam. Quyết định của tập đoàn trên cơ sở thận trọng và đảm bảo nguồn vốn tiền mặt trước những biến động ở tầm quốc tế. 

Một doanh DN là Công ty CP Thép Nam Kim, năm 2025, công ty tôn mạ đặt mục tiêu sản lượng tăng nhẹ lên 1,05 triệu tấn với doanh thu 23.000 tỷ đồng, cao hơn 11% so với cùng kỳ. Chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế 440 tỷ đồng, giảm hơn 21% so với năm 2024.

Ban lãnh đạo cho biết sẽ xây dựng chính sách quản lý hàng tồn kho hợp lý và kiểm soát rủi ro biến động giá hiệu quả, tiết giảm chi phí vận hành và nâng cao vị thế cạnh tranh, phát triển sản phẩm phân khúc tôn mạ cao cấp. Song song đó còn mở rộng thị trường nội địa, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nhất là thị trường châu Âu và Bắc Mỹ; xây dựng dự án trọng điểm - Nhà máy Tôn Nam Kim Phú Mỹ theo tiến độ đề ra.

Giám đốc phân tích ngành và cổ phiếu tại Công ty Chứng khoán VPBank Đào Hồng Dương cho biết, dự báo lợi nhuận của Hòa Phát sẽ cao hơn kế hoạch do ban lãnh đạo công ty đề ra. Lý do chính đến từ sự phục hồi sản lượng tiêu thụ thép trong nước, đặc biệt nhờ vào đầu tư công và thị trường bất động sản khởi sắc.

Chứng khoán MB (MBS) đưa ra nhận định, quý I sẽ là giai đoạn khởi đầu thuận lợi của thị trường với lợi nhuận toàn ngành dự kiến tăng hai chữ số so với cùng kỳ. Môi trường lãi suất thấp, nhu cầu tiêu dùng phục hồi và dòng vốn đầu tư quay trở lại đang tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều lĩnh vực như ngân hàng, bất động sản, khu công nghiệp, năng lượng và bán lẻ.

Với nhóm ngành xây dựng, việc thúc đẩy tiến độ tại các dự án trọng điểm có thể tác động tích cực tới các DN xây lắp khi các công ty có thể đẩy nhanh tiến độ hoàn thành dự án và ghi nhận doanh thu. Bên cạnh đó, chiến lược triển khai thêm một số cao tốc kết nối các khu vực phát triển kinh tế trong giai đoạn 2025 - 2028 như Hữu Nghị - Chi Lăng hay mở rộng các tuyến cao tốc như TP Hồ Chí Minh – Trung Lương – Mỹ Thuận có thể tạo điều kiện thuận lợi tăng trưởng backlog đối với các DN.

"Đối với các DN xây dựng niêm yết, chúng tôi đánh giá cao các DN có kinh nghiệm triển khai và backlog xây dựng lớn nhằm hưởng lợi tại các dự án trọng điểm. Bên cạnh đó, kinh nghiệm triển khai có thể tác động tích cực trong quá trình đấu thầu để tăng trưởng backlog. Chúng tôi đánh giá cao các DN có dự án tại khu vực phía Bắc và Trung do đang duy trì đúng tiến độ, trong khi khu vực phía Nam chỉ hoàn thành khoảng 80% tiến độ do tình trạng thiếu hụt nguyên vật liệu" – nhóm phân tích MBS nhận định.

Trong khi đó, Công ty CP Báo cáo Đánh giá Việt Nam (Vietnam Report) cho biết, ngành Vật liệu xâu dựng (VLXD) Việt Nam nằm ở khâu cuối của chuỗi giá trị BĐS – Xây dựng – VLXD, chịu ảnh hưởng mạnh từ kinh tế vĩ mô và các ngành liên quan. Năm 2024, ngành phục hồi tích cực nhờ đô thị hóa nhanh, đầu tư công quy mô lớn và chính sách hỗ trợ, với sản lượng thép thô đạt 21,98 triệu tấn (tăng 14%), xi măng 91 triệu tấn (tăng 2%), gạch ốp lát 450 triệu m2 (tăng 15%) và sứ vệ sinh 14,5 triệu sản phẩm (tăng 15%), dù kính xây dựng giảm 16% (147 triệu m2), cho thấy sự phát triển không đồng đều. Những con số này phản ánh khả năng thích nghi của ngành trước biến động kinh tế, tạo nền tảng cho giai đoạn tăng trưởng mới.

Tình hình kinh doanh của các DN VLXD trong năm 2024 đã cải thiện đáng kể so với năm 2023, bất chấp áp lực từ chi phí nguyên vật liệu đầu vào. Tỷ lệ DN có doanh thu giảm trên 25% đã giảm mạnh từ 30,6% trong năm 2023 xuống còn 11,2%, trong khi tỷ lệ DN đạt tăng trưởng doanh thu tăng lên 45,9%, cao gấp hơn ba lần so với mức 13,3% của năm trước.

Về lợi nhuận, 49,0% DN ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận trên 25%, tăng 27,6% so với năm 2023, phản ánh hiệu quả quản trị ngày càng được cải thiện và khả năng thích nghi của DN trong bối cảnh thị trường còn nhiều khó khăn. Những kết quả này cho thấy ngành VLXD đang từng bước vượt qua các thách thức để duy trì đà tăng trưởng, dù vẫn cần tiếp tục giải quyết các vấn đề liên quan đến chi phí và biến động thị trường.

Biến động giá cả vẫn là thách thức lớn, với chỉ số giá nhà ở và VLXD tăng 26% từ tháng 1/2019 đến tháng 2/2025. Giá thép tăng 300.000 - 400.000 đồng/tấn từ tháng 8/2024, đạt 13,53 - 13,89 triệu đồng/tấn, xi măng tăng 50.000 đồng/tấn do giá điện tăng 4,8%, trong khi giá cát và đá leo thang vì khai thác bị hạn chế. Chi phí VLXD chiếm 60% tổng chi phí xây dựng, gây áp lực lên tiến độ dự án, buộc DN điều chỉnh chiến lược, từ đó tạo động lực tìm kiếm các giải pháp kiểm soát chi phí và phát triển sản phẩm xanh.

Đầu năm 2025, giá VLXD ổn định hơn, với thép ở mức 13.800 đồng/kg và xi măng từ 69.000 - 220.000 đồng/tấn, dù giá cát vẫn tăng 5 - 15%. Sự ổn định này tạo điều kiện cho các dự án xây dựng phục hồi, song ngành cần tìm động lực tăng trưởng mới thông qua kiểm soát giá hiệu quả và tận dụng nhu cầu từ hạ tầng. Những yếu tố này không chỉ củng cố sự phục hồi mà còn định hướng ngành VLXD hướng tới phát triển bền vững trong bối cảnh kinh tế biến động.

Theo Vietnam Report, các động lực chính thúc đẩy tăng trưởng của DN ngành VLXD trong năm 2025 được xác định qua 6 yếu tố nổi bật. Trong đó, việc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công và cải thiện cơ sở hạ tầng. Có tới 84,6% DN được khảo sát đánh giá đây là động lực quan trọng nhất. Năm 2025 là năm nước rút thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021 - 2025, với tổng vốn dự kiến lên tới 885.755 tỷ đồng, tập trung vào các công trình hạ tầng giao thông trọng điểm (cao tốc Bắc - Nam, sân bay Long Thành, đường sắt, vành đai...) và các dự án đô thị, nhà ở xã hội, tạo ra nhu cầu lớn về xi măng, sắt thép, cát, đá và các loại VLXD khác.

Các chính sách hỗ trợ của Chính phủ được 61,5% DN xem là động lực quan trọng. Việc ban hành và đưa vào thực thi các luật mới như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh Bất động sản được kỳ vọng sẽ tháo gỡ các vướng mắc pháp lý, đẩy nhanh tiến độ phê duyệt dự án, kích thích dòng vốn vào thị trường BĐS. Từ đó tác động tích cực đến nhu cầu VLXD. Các chính sách tài chính - tín dụng hỗ trợ DN cũng đóng vai trò quan trọng.

Về tiềm năng từ kênh xuất khẩu. Khảo sát cho thấy 45,7% DN đánh giá tiềm năng xuất khẩu từ cao đến rất cao, và tới 92,3% DN có kế hoạch mở rộng thị trường xuất khẩu trong 1 - 3 năm tới, chủ yếu nhắm đến các thị trường châu Á, châu Mỹ và châu Âu.