Nghệ thuật truyền thống khó thắng phòng vé

Tôn vinh trên màn ảnh rộng

“Con kể ba nghe” là dự án mới của ê-kíp từng tạo dấu ấn với “Ròm”, lần này chọn bối cảnh hậu trường xiếc - một thế giới nghệ thuật hiếm khi được khai thác trên màn ảnh Việt. Phim xoay quanh tình cha con, được đặt giữa không gian rạp xiếc với ánh đèn, dây đu, tiết mục nhào lộn và những phận người đứng sau tiếng cười khán giả. Đạo diễn Trần Thanh Huy giữ vai trò Giám đốc sáng tạo, đồng hành cùng đạo diễn Đỗ Quốc Trung, cho thấy tham vọng không chỉ kể một câu chuyện cảm động mà còn tái hiện đời sống của những nghệ sĩ xiếc đã gắn bó với nghề trong âm thầm.

Nhân vật chính do Kiều Minh Tuấn đảm nhận là một nghệ sĩ xiếc với lớp hóa trang chú hề, làm việc trong rạp xiếc đầy màu sắc nhưng ẩn chứa nhiều nỗi niềm. Theo ê-kíp, đây là một trong những vai diễn thử thách nhất trong sự nghiệp của nam diễn viên khi vừa đòi hỏi kỹ năng trình diễn hình thể, làm chủ động tác xiếc, vừa là hành trình cảm xúc phức tạp của một người cha nghệ sĩ.

Phim được ấn định phát hành đúng dịp kỷ niệm 70 năm thành lập Liên đoàn Xiếc Việt Nam (16.1.1956 - 16.1.2026), mang ý nghĩa như một lời tri ân tới những người làm nghề đã khổ luyện, cống hiến niềm vui cho công chúng.

Ở “Sức bật trái tim” lại chọn nghệ thuật múa lân, sư, rồng làm trung tâm câu chuyện. Trong phim, các nhân vật trẻ hiện lên như những nghệ sĩ biểu diễn đỉnh cao, phải tập luyện cường độ lớn, giữ thể lực, sức bền và phối hợp ăn ý trên những trụ cao. Bộ môn này không chỉ là trò diễn vui mắt mà còn là loại hình nghệ thuật dân gian mang đậm tính văn hóa, được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ năm 2024.

Ở một thái cực khác, “Sáng đèn” chọn cải lương làm chủ đề, kể câu chuyện về gánh hát Viễn Phương rong ruổi miền Tây sông nước vào thập niên 1990. Phim tái hiện đời sống của những người “đã mang lấy kiếp con tằm”, coi sân khấu như mái nhà chung, nơi cưu mang những phận người tứ cố vô thân, trẻ mồ côi, người đi tìm gia đình thất lạc Dàn diễn viên thuộc nhiều thế hệ như NSƯT Hữu Châu, nghệ sĩ Chí Tâm, Bạch Công Khanh, Trúc Mây, NSND Hồng Vân, NSƯT Kim Tử Long... đã mang đến những nhân vật gần gũi, đời thường, cho thấy cải lương không chỉ là ký ức mà là đời sống hôm nay của nhiều nghệ sĩ vẫn còn bám nghề.

Đẹp về giá trị, khó về đường rạp

Dù được khen ngợi về nội dung và chất lượng nghệ thuật, “Sáng đèn” chỉ thu hơn 2 tỉ đồng tại phòng vé. Trong bối cảnh đầu năm, khi phải cạnh tranh với hàng loạt phim bom tấn, tác phẩm về cải lương gần như “lép vế” trước thói quen lựa chọn phim của phần đông khán giả. Trường hợp này một lần nữa cho thấy khoảng cách đáng kể giữa giá trị nghệ thuật và sức hút thị trường của dòng phim về nghệ thuật truyền thống.

Thách thức lớn nhất của các phim về múa lân, xiếc, cải lương nằm ở việc dung hòa mục tiêu tôn vinh nghề với yêu cầu giải trí. Khán giả, đặc biệt là người trẻ, thường bị hút bởi nhịp phim nhanh, nhiều kịch tính, kỹ xảo hoặc thể loại dễ xem như hài, kinh dị, hành động. Những câu chuyện nghề với nhịp kể chậm rãi, thiên về chiều sâu cảm xúc rất dễ bị gắn nhãn “khó xem”, “kén người xem”, dù nội dung giàu tính nhân văn.

“Con kể ba nghe” và “Sức bật trái tim” đang đứng trước bài toán tương tự. Cả hai đều được kỳ vọng sẽ giúp khán giả nhìn lại xiếc và múa lân như những bộ môn nghệ thuật xứng đáng được trân trọng, thay vì chỉ xuất hiện chớp nhoáng trong lễ hội hay dịp Tết. Tuy nhiên, để trụ vững tại rạp, các dự án này không chỉ cần bối cảnh mới lạ, diễn xuất tốt mà còn đòi hỏi kịch bản đủ hấp dẫn, nhịp phim cuốn hút và chiến lược truyền thông phù hợp với thị hiếu hiện nay. Việc một bộ phim về nghề đạt doanh thu cao không chỉ là thành công thương mại, mà còn là tín hiệu cho thấy khán giả sẵn sàng dành thời gian và tiền bạc cho những câu chuyện gắn với di sản văn hóa. Ngược lại, doanh thu thấp dễ khiến nhà sản xuất dè dặt hơn với các đề tài tương tự, dẫn tới nguy cơ dòng phim này tiếp tục ở thế “thiểu số”, dù được đánh giá cao về chất lượng. Việc cùng lúc xuất hiện phim về xiếc, múa lân, cải lương cho thấy các nhà làm phim đang mạnh dạn mở rộng đề tài, không còn bó hẹp trong khuôn mẫu an toàn.

(Theo laodong.vn)