Nghị quyết 57-NQ/TW đồng hành cùng tiểu thương trong kỷ nguyên số hóa

Chuyển đổi số: hành trình từ tính nhẩm đến máy tính tiền

Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đặt ra định hướng rõ ràng: phát triển mạnh mẽ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là yêu cầu tất yếu để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Một trong những điểm nhấn nổi bật là việc khuyến khích các DN, đặc biệt là DN vừa và nhỏ, đầu tư cho chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ vào sản xuất, kinh doanh và quản trị.

Tuy nhiên, để công nghệ thực sự đi vào đời sống xã hội, câu hỏi đặt ra: làm sao để việc chuyển đổi số trở nên dễ hiểu, dễ tiếp cận, và quan trọng nhất là phù hợp với điều kiện thực tế của chủ thể và ở đây là của các hộ, cá nhân kinh doanh?

Hiện cả nước có hơn 5 triệu hộ kinh doanh, ước tính đóng góp khoảng 30% vào tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và tạo việc làm cho hàng chục triệu lao động. Làm so sánh đơn giản có thể thấy, hộ kinh doanh phổ biến đối với người dân Việt Nam đến mức nào. Bình quân, cứ khoảng 20 người dân Việt Nam thì có 1 người khởi nghiệp và kiếm sống bằng hình thức hộ kinh doanh, tương ứng 1 hộ kinh doanh/20 người dân.

Đông đảo là vậy, tuy nhiên, khi nhắc tới chuyển đổi số, các hộ kinh doanh không bắt đầu từ chiến lược hay phần mềm phức tạp, mà từ những việc tưởng chừng rất giản dị: quản lý tồn kho bằng điện thoại, in hóa đơn cho khách, biết được lời lãi cuối ngày thay vì ghi sổ tay. Nhưng thực tế, chính những bước nhỏ này lại là phần khó nhất. “Hồi đầu có đưa cho tôi dùng phần mềm quản lý bán hàng mà tôi cứ nhìn mãi không biết bấm vào đâu. Đơn hàng thì nhiều, tôi lại không quen dùng điện thoại thông minh” - chị Nguyễn Thị Mai, chủ một chủ quán cơm ở Nam Từ Liêm, Hà Nội cho hay.

Cũng theo chị Mai, sau đó, chị được một bạn nhân viên của bên cung cấp phần mềm hỗ trợ trực tiếp trong những ngày đầu. Không chỉ hướng dẫn cách nhập dữ liệu nguyên vật liệu tồn kho, bạn còn giúp chị kết nối phần mềm với máy in hóa đơn, cài đặt mã QR cho từng đơn hàng để khách chuyển khoản. “Lúc đó mà không có người chỉ, chắc tôi bỏ cuộc luôn rồi” - chị Mai cho biết.

Nhưng sau vài tuần, khi đã quen tay, chị bắt đầu tự tìm hiểu thêm: “sau đó có mấy hôm lỗi mạng, tôi tự mày mò reset thiết bị rồi cũng xong. Giờ tôi còn hướng dẫn lại cho con gái đang phụ quán nữa”. Điều đáng nói là sau hơn một năm sử dụng phần mềm, chị Mai đã có dữ liệu kinh doanh đầy đủ và minh bạch: mỗi món bán chạy lúc nào, mặt hàng nào hết hàng thường xuyên, lượng khách theo khung giờ. Từ đó, chị điều chỉnh thực đơn theo mùa, tính toán nguyên vật liệu sát hơn và tiết kiệm được khá nhiều chi phí lãng phí trước đây.

Quan trọng hơn, khi cần mở thêm một quán cơm mới gần khu công nghiệp, chị đem toàn bộ dữ liệu đó ra làm hồ sơ vay vốn. “Ngân hàng họ nhìn vào báo cáo bán hàng trên phần mềm, thấy rõ dòng tiền, thấy mình có kế hoạch rõ ràng nên cũng dễ duyệt hơn” - chị Nguyễn Thị Mai chia sẻ.

Công nghệ cần người đồng hành

Trải nghiệm của chị Mai không phải là cá biệt. Rất nhiều hộ kinh doanh khác, từ tiệm trà sữa, cửa hàng mỹ phẩm đến salon tóc, đều chia sẻ một mẫu số chung: họ sẵn sàng tiếp cận công nghệ, miễn là có ai đó giúp họ vượt qua “nỗi đau của đoạn khởi đầu”.

Nhiều phần mềm hiện nay đã chú trọng vào yếu tố dễ sử dụng, miễn phí cài đặt, giao diện đơn giản. Quan trọng hơn, có những đơn vị không chỉ đưa công nghệ đến tay người dùng, mà còn thiết lập đội ngũ hỗ trợ từ xa đến tận nơi, bảo đảm người bán hàng không bị “bỏ rơi” khi gặp khó khăn.

Khi đã có dữ liệu chuẩn chỉnh, hộ kinh doanh sẽ dần thay đổi cách ra quyết định: không còn “bán theo cảm tính” mà chuyển sang “quản lý có cơ sở”. Biết món nào lời nhiều, khung giờ nào đông khách, tỷ lệ hoàn trả bao nhiêu, đó là những dữ liệu trước đây gần như không có. Và khi đã quen, nhiều người bắt đầu thử nghiệm thêm các tính năng: tích hợp với sàn thương mại điện tử, chạy chương trình khách hàng thân thiết, xuất hóa đơn điện tử. Đây cũng là chặng đường chuyển đổi số mà KiotViet - đơn vị cung cấp phần mềm bán hàng phổ biến nhất đang phục vụ 300.000 nhà bán hàng với 70% là hộ kinh doanh đang hướng khách hàng tới. “Chúng tôi cam kết hỗ trợ bà con kinh doanh với tất cả những gì KiotViet có - bao gồm sức mạnh công nghệ và sức mạnh con người” - ông Đỗ Tuấn Anh, Phó Tổng Giám đốc, Công ty CP Công nghệ KiotViet cho biết.

Hưởng ứng Nghị quyết 57/NQ-TW không chỉ là chuyện của các “tập đoàn công nghệ”, mà cần lan tỏa tới từng ngách, nhánh đời sống kinh tế. Một tiệm sửa xe đầu ngõ, một quán chè nhỏ, hay một cửa hàng bánh mì vỉa hè, nếu được tiếp cận công nghệ đúng cách - đều có thể trở thành một phần của nền kinh tế số. Ở đâu có người kinh doanh muốn đổi mới, ở đó cần có công cụ phù hợp và người đồng hành có tâm.