Ngoại trưởng Mỹ tuyên bố bất ngờ về khả năng gia hạn Hiệp ước START mới

Hiện Nga và Mỹ đang xem xét về việc gia hạn Hiệp ước START mới - có hiệu lực từ năm 2010 và sẽ hết hạn vào năm 2021.

Ngoại trưởng Pompeo cho biết, mặc dù có những lý lẽ riêng, song cả Nga và Mỹ đều có sự “tuân thủ lớn” đối với Hiệp ước START mới - không giống số phận của Hiệp ước các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF), vừa bị Moscow và Washington tuyên bố đình chỉ hồi tháng 2.

“Tổng thống Trump đã tuyên bố rõ ràng rằng, nếu có thể có một thỏa thuận kiểm soát vũ khí vững chắc, thì chúng tôi nên cam kết với nó”, ông Pompeo phát biểu tại Ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ.

Trả lời câu hỏi của Thượng nghị sĩ Jeff Merkley về việc Hiệp ước START mới có cần Trung Quốc tham gia hay  không, ông Pompeo khẳng định rằng cường quốc châu Á đã mở rộng chương trình hạt nhân, vì vậy Bắc Kinh cũng nên tham gia hiệp ước này, song không đề cập đến vai trò của Bắc Kinh như là một điều kiện để gia hạn Hiệp ước START mới.

Tuyên bố tích cực của Ngoại trưởng Pompeo về việc mở rộng START mới đánh dấu một sự thay đổi của chính quyền Mỹ kể từ năm 2017 khi ông Trump mới đắc cử đã chỉ trích Hiệp ước START là một "thỏa thuận một chiều" được đàm phán bởi người tiền nhiệm Barack Obama.

Hiệp ước START mới được Nga và Mỹ ký năm 2010, có hiệu lực từ năm 2011. Thỏa thuận này quy định về việc cắt giảm kho vũ khí hạt nhân của cả hai bên để đến đầu năm 2018, tổng số vũ khí không được vượt quá 700 tên lửa đạn đạo liên lục địa, tên lửa đạn đạo trên tàu ngầm và máy bay ném bom hạng nặng, cũng như 1.550 đầu đạn hạt nhân và 800 bệ phóng.

Đầu năm nay, khi Mỹ tuyên bố rút khỏi Hiệp ước INF, các nhà phân tích đã lo ngại, động thái này sẽ ảnh hưởng đến việc gia hạn Hiệp ước START mới.

Phía Nga cho rằng, Mỹ đang né tránh đối thoại về việc gia hạn Hiệp ước START mới, trong khi Nga sẵn sàng đối thoại về chủ đề này, bởi nó có tầm quan trọng chiến lược cho cả hai bên.