Lý luận có vai trò quan trọng đối với Đảng và hoạt động của Đảng. Nếu không chú tâm nghiên cứu lý luận Chủ nghĩa Mác - Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh sẽ dẫn đến suy thoái về tư tưởng chính trị. Suy thoái đó diễn ra mà không ngăn chặn sẽ dẫn đến coi thường lý luận, càng lười học, không đủ sức bảo vệ bản thân và dễ tiếp thu tư tưởng trái chiều.
Khi khẳng định tầm quan trọng của lý luận đối với Đảng và hoạt động của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dẫn lời Lênin rằng “Không có lý luận cách mạng thì không có phong trào cách mạng". Văn kiện Đại hội XII của Đảng cũng đánh giá: “Công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận chưa đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới. Hệ thống, chương trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị còn nhiều bất hợp lý”.
Cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội XII, Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ đã chỉ ra một số biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, trong đó có sự “hoài nghi, thiếu tin tưởng vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh” và “Nhận thức sai lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng của lý luận và học tập lý luận chính trị; lười học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước”.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Minh Tuấn, Viện trưởng Viện Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, cho rằng: Trung ương nhấn mạnh việc lười học tập Chủ nghĩa Mác- Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh; lười học tập chủ trương, đường lối, Nghị quyết của Đảng, nghiên cứu chính sách pháp luật của nhà nước cũng chính là biểu hiện của sự suy thoái tư tưởng chính trị.“Đảng chỉ ra các biểu hiện của sự suy thoái tư tưởng chính trị, tôi cho là rất đúng, rất chính xác. Đây cũng là nét mới trong Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII, là không nói chung chung nữa mà phân tích cụ thể để mỗi cán bộ Đảng viên tự soi mình vào các biểu hiện suy thoái đó, xem mình có hay không, mức độ như thế nào để cảnh tỉnh, nhắc nhở, tự phê bình và phê bình trong nội bộ chi bộ", PGS-TS Nguyễn Minh Tuấn nói.
Những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị đang tác động lớn đến niềm tin vào chế độ xã hội mà Đảng và nhân dân lựa chọn. Khi niềm tin suy giảm sẽ giảm sức phấn đấu và ý chí chiến đấu. Đặc biệt, những biểu hiện của sự suy thoái ở trong mỗi người có chức có quyền sẽ trở thành lực cản trong cơ quan, đơn vị, gây ra mất đoàn kết. Bên cạnh đó, không học lý luận, quan tâm đến lý luận thì lý luận sẽ ngày càng bị cùn đi và sẽ rất dễ tiếp thu tư tưởng không chính thống. Như vậy sẽ không đấu tranh để bảo vệ được tư tưởng đúng đắn của Đảng.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Trọng Phúc, giảng viên cao cấp (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh), khẳng định: Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII đề ra mục tiêu ngăn chặn và đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị chính là hiện nay trong Đảng có bộ phận cán bộ không chú tâm nghiên cứu lý luận. Vì không chú tâm nghiên cứu lý luận về tư tưởng Chủ nghĩa Mác-Lênin dẫn đến suy thoái về tư tưởng chính trị. Suy thoái đó diễn ra mà không ngăn chặn được thì làm mất bản chất cách mạng, mất vị trí vai trò lãnh đạo.
Vì vậy, theo Phó Giáo sư-Tiến sĩ Nguyễn Trọng Phúc, phải nâng cao trình độ trí tuệ, trình độ lý luận, củng cố nền tảng tư tưởng là Chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Ngăn chặn cho được sự suy thoái về tư tưởng chính trị, sự phai nhạt lý tưởng, không tin tưởng vào con đường cách mạng, lý tưởng độc lập dân tộc và Chủ nghĩa xã hội trong giai đoạn hiện nay.Hậu quả của nhận thức sai lệch trong nghiên cứu, vận dụng lý luận chính trị và tư tưởng Hồ Chí Minh dẫn đến dễ coi thường lý luận và càng lười học, không đủ sức bảo vệ bản thân và do đó dễ tiếp thu tư tưởng trái chiều. Bởi vậy, để khắc phục khuyết điểm, ngăn chặn suy thoái, Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII cũng đưa ra 4 nhóm giải pháp. Ở ngay nhóm giải pháp đầu tiên, Trung ương yêu cầu phải học lý luận chính trị và tự phê bình, phê bình.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Minh Tuấn cho rằng việc học tập lý luận chính trị, Chủ nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước là trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên. Để chống suy thoái tư tưởng chính trị, thì ý thức trách nhiệm đó phải được nâng lên. Các cấp ủy phải xây dựng kế hoạch học tập hàng năm đối với đảng viên và cử người đi học. “Chỉ khi nào anh học một cách bài bản mới thấy được cái mới của lý luận, thấy được sự sáng tạo của lý luận.Thực tế trong 30 năm đổi mới vừa qua những vấn đề về hoàn thiện về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước đã có những bước tiến, từ việc nghiên cứu lý luận, tiếp cận lý luận hiện đại. Trên cơ sở đó có nền tảng vững chắc là phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về đường lối cách mạng của Việt Nam. Nền tảng đó không ai có thể phủ nhận được”, Phó Giáo sư-Tiến sĩ Nguyễn Minh Tuấn nói.
Mới đây, nhân kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Trường Chinh, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đến thăm, làm việc tại Trường Chính trị Trường Chinh, tỉnh Nam Định. Phát biểu tại đây, Tổng Bí thư đề nghị khắc phục triệt để tình trạng lười học lý luận, các biểu hiện xem nhẹ vai trò lý luận Mác - Lênin, trong khi các lực lượng thù địch đang ra sức chống phá hệ tư tưởng của Đảng ta... Tổng Bí thư yêu cầu, việc giảng dạy lý luận chính trị phải kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý thuyết với thực hành, giữa thực tiễn với lý luận, tránh tình trạng giảng lý thuyết suông, không có phương pháp dạy và học đúng đắn...
Để tránh tình trạng nhận thức sai lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng của lý luận và học tập lý luận chính trị, trước hết, mỗi cán bộ, đảng viên phải khiêm tốn, khắc phục khó khăn trong nghiên cứu, học tập; dũng cảm bảo vệ chân lý của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó cũng chính là thực hiện những điều mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ trong việc nghiên cứu, vận dụng lý luận cách mạng đối với Đảng và cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ cốt cán của Đảng./.
