Người trong cuộc nói gì về lan Phi điệp đột biến tiền tỷ?

- Mỗi vùng miền có 1 loại lan Phi điệp đặc trưng và được lấy tên chung của địa phương đó. Ví dụ như Giả hạc Di Linh, Ma Bó, Chumoray, Hòa Bình... và tất nhiên mặt hoa hay thân lá đều ổn định từ thời "khai thiên lập địa" đến nay.

Tuy nhiên, trong sự ổn định đó sẽ xuất hiện một số cây lan đột biến về mặt hoa hoặc lá so với thế hệ cha ông của chúng. Với những mặc định cho rằng lan đột biến hiển nhiên là lan đẹp là không chính xác, vì thực chất đột biến có thể cho ra phiên bản mới đẹp hơn và cả xấu hơn so với “bản gốc”.

Ngoài ra, đột biến cũng cần phải phân biệt giữa đột biến một phần (5 cánh trắng) hoặc toàn phần (cả hoa trắng tinh chẳng hạn).

Với những người chơi lan lâu năm không khó để nhận định đâu là lan đột biến đẹp, độc, lạ…để giữ lại và nhân giống. Trong quá trình đó, người chơi lan cần phải chờ hoa nở lại 1, 2 lần để xác định tính ổn định của lan (quy trình này mất 1, 2 năm tính từ khi mang lan từ rừng về).

Đặc biệt, xác suất để tìm ra một cây lan đột biến đẹp là rất thấp, có thể trong hàng tấn, hay nhiều tấn thậm chí cả cánh rừng không có cây nào đột biến đẹp cũng là chuyện bình thường.

Và "cơn khát" được chinh phục sở hữu mặt hoa đẹp của những người đam mê, hay những người buôn bán lan (tất nhiên đó phải người có kiến thức về lan) đã đẩy giá tăng lên của những mặt hoa đột biến đẹp này.

Đó là những điểm cơ bản tạo nên sự khác biệt để lan đột biến được định giá cao hơn rất nhiều lần so với lan thông thường. Theo thời gian, tự thân lan đột biến cũng sẽ có sự phân cấp và chọn lọc, người chơi vẫn còn chơi nhưng chắc chắn giá càng về sau càng giảm dần.

- Cơ bản là do thị trường quyết định song giá lan Phi điệp đột biến vẫn phải phụ thuộc vào 2 yếu tố sau:

Thứ nhất, những mặt hoa có sẵn nhiều năm nay như: 5CT Phú Thọ, 5CT Hòa Bình (Hiển Oanh - 5ctHO) có tính ổn định cao, được xem là phù hợp cho người mới sưu tầm lan đột biến. Tuy nhiên, giá bán vẫn lên xuống theo chu kỳ hàng năm.

Cụ thể, mùa ra hoa, hay mùa nhân giống làm Kie (mầm từ mắt ngủ), hay làm mầm gốc (đẻ thêm thế hệ mới từ gốc của cái Kie năm ngoái)… Những thời điểm này cây rất đẹp và tốc độ phát triển cây nhanh.

Hôm nay, mua kie 5CT Phú Thọ 5cm 5 triệu đồng, nhưng 1 tháng sau nó lên thành 7 đến 10 cm (tùy lực cây và cách chăm sóc) nếu bán đã có thể lời từ 2 đến 5 triệu đồng/kie. Do đó, đây là các thời điểm người lướt sóng mua bán rầm rộ nhất, thông thường kéo dài từ tháng 3 đến hết tháng 7 hàng năm.

Thứ hai, với những mặt hoa cao cấp hơn, mới phát hiện gần đây thì không bị tác động trực tiếp từ thị trường, nếu có thì chỉ là tác động gián tiếp nhưng cũng không nhiều. Cụ thể, mặt hoa đó sẽ phải đem so sánh với một mặt hoa tương đương trên thị trường để xác định độ đẹp xấu, cộng với các yếu tố về thân lá, dễ chăm, dễ nhân giống... Từ đó, các nhà vườn lớn mới quyết định “xuống tiền” sở hữu, hoặc để đầu tư.

- Theo tôi để “móc ví” mua một giò lan thì phải đánh giá được tiềm năng của giò lan đó. Một giò lan tiềm năng có thể hiểu là giò lan có tương lai, có mầm phát triển rất mạnh, nhanh và đẹp. Ví dụ, tại thời điểm mua giò 5CT Bạch Tuyết chỉ có tổng vài mầm 20cm, nhưng sau 3 tháng thì lên đến 50cm, mọc ra nhiều mầm con, kie con khác… Lúc này, chủ nhân có thể cắt bán bớt để thu hồi vốn.

Việc đầu tư vào lan đột biến không giống các hình thức đầu tư khác. Nếu như mua 1 lượng vàng, 5 năm sau, 10 năm sau vẫn chỉ là 1 lượng vàng, cái khác duy nhất là giá. Còn lan đột biến thì sao, ngoài vấn đề về giá, từ cây lan đột biến ban đầu có thể sinh sôi nảy nở ra nhiều cây lan khác không chỉ thỏa mãn đam mê, chăm sóc, sở hữu… lan đột biến còn là một hình thức đầu tư tiềm năng.

Một người chấp nhận bỏ tiền hoặc nhiều tiền để mua một giò lan đột biến cũng có thể xuất phát từ một lý do rất đơn giản, là vì họ thích, họ muốn được sở hữu, họ chấp nhận mua với mức giá cao hơn vài chục lần so với giá cũ chỉ cách đó vài tháng. Một khi đã thực sự đam mê, họ có thể chi 10 triệu đồng, 100 triệu đồng cho một giò lan yêu thích, chỉ để mua về ngắm. Ngược lại, đã không đam mê thì dù là 10 ngàn đồng hay 100 ngàn đồng cũng sẽ cảm thấy việc mua lan là phung phí.

Còn việc dùng từ "thổi giá", “nhảy giá”… theo tôi rất vô chừng. Vì tiền trong túi mình, người ta thổi thì kệ người ta, mua hay không mua suy cho cùng vẫn là do mình. Thị trường lan Phi điệp đột biến giai đoạn vừa qua rộ lên nên giá tăng theo quy luật thị trường, không có cá nhân nào định đoạt được..

- Ý kiến cá nhân của tôi là không cần, Viện nghiên cứu rất đa dạng, không chuyên về lan đột biến nên kiến thức nặng về lý thuyết. Trong khi đó, nhận biết lan đột biến thông thường bằng thân lá hoặc mặt hoa... Người chơi, hiểu về lan là khi nở hoa là biết đó là phải là lan đột biến hay không.

Hoặc nếu không chắc chắn, còn nghi ngờ có thể đăng lên Hội Nhóm Lan là hàng ngàn người vào trả lời... nếu đẹp, độc, lạ có thể được định giá tiền tỷ, có tên tuổi danh phận theo tên người sở hữu muốn đặt.

Còn nếu bình thường có thể đi vào quên lãng, chỉ để chia sẻ chơi, bán rẻ vài trăm ngàn 1 mầm, chứ khó mà lên Top thương mại. Vì hiện tại có cả ngàn mặt hoa đột biến 5 Cánh Trắng...trong đó, có những loại đã được biết đến rộng rãi từ vài chục năm (điển hình như 5CT Phú Thọ), có những loại chỉ mới xuất hiện vẫn chưa phủ hết nhu cầu thị trường.

Một số mặt hoa tiền tỷ có thể kể đến như: 5CT Bảo Duy giá 1 tỷ 1 mầm kie tầm 2cm (tổng cả nước tầm trên dưới 20 chục mét); 5CT Tiên Sa trên 1,5 tỷ 1 mầm vài cm (tổng vài mét, có khi ít hơn); 5CT Bướm Đại Ngàn kie đấu giá 11,7 tỷ tầm 5cm (mới chỉ thấy vài mầm); còn các loại 5CT khác từ 500k đến 20 triệu 1cm thì rất nhiều... nhiều về tên, nhiều về cả số lượng.

- Thành công hay không thành công phụ thuộc vào mục tiêu và kế hoạch mà mỗi người chơi lan, yêu lan tự đặt ra cho mình.

Tuy nhiên, nhìn chung, người được đánh giá là chơi lan giỏi phải hội tụ các yêu tố như: Sở hữu chuẩn giống, chăm cây đạt, làm kie đạt (nhân giống giỏi)…. Còn việc mua và bán lan tùy thuộc vào duyên.

- Hiện tại lan theo chu kỳ hình SIN, tức là ngay thời điểm này đang ngừng tăng giá và còn tiếp tục xuống giá đến qua Tết 2021. Nguyên nhân là do mùa nên cây chậm phát triển lại, hoặc là do người trồng ước lượng được sang năm cây tiềm năng, sang năm sẽ gia tăng số lượng và quyết định không bán ra. Song, mặt bằng chung vẫn còn rất nhiều người chơi lan chưa sở hữu lan đột biến nên thị trường vẫn còn rất tiềm năng.

- Lý thuyết là được, nhưng thực tế thì khó mà đảm bảo mặt hoa. Chơi lan đột biến là chơi mặt hoa, chứ không phải chơi cấu trúc Gen... Nên phương pháp cấy mô với lan đột biến (Phi điệp đột biến) khó có thể thành công.