Tiếp đến là những McDonald's và Starbucks… mang đậm nét văn hóa Âu - Mỹ rời khỏi đất nước này dù sau nhiều năm cố gắng có chỗ đứng ở một trong những thị trường hấp dẫn nhất trên thế giới. Điều gì đã khiến họ “tháo chạy”?
Câu chuyện của McDonald's, Starbucks và Coca-Cola… McDonald's và Starbucks đang đóng cửa các nhà hàng và quán cà phê của họ ở Nga; Coca-Cola đang tạm ngừng hoạt động ở thị trường này.
Với McDonald's việc chia tay thị trường Nga là sự kết thúc của câu chuyện kéo dài 30 năm, đáng tiếc là nó không có hậu như điều thường thấy ở thể loại truyện cổ tích.
"McDonald's đã quyết định tạm thời đóng cửa tất cả các nhà hàng của chúng tôi ở Nga và tạm dừng mọi hoạt động trên thị trường" - Giám đốc điều hành Chris Kempczinski cho biết trong một tuyên bố mới đây.
Theo một tài liệu của nhà đầu tư, có 847 địa điểm của McDonald's ở Nga vào cuối năm 2021. Trên toàn cầu, hầu hết các địa điểm của McDonald's (MCD) được vận hành bởi các nhà điều hành nhượng quyền. Nhưng ở Nga, có 84% số địa điểm được điều hành bởi chính công ty này. Các nhà hàng của Nga cùng với 108 nhà hàng khác ở Ukraine đều do McDonald's điều hành, chiếm 9% doanh thu của công ty vào năm 2021.
"Tại Nga, chúng tôi tuyển dụng 62.000 người và đặt tất cả tâm huyết để phục vụ cộng đồng. Chúng tôi làm việc với hàng trăm nhà cung cấp và đối tác địa phương, Nga, những người sản xuất thực phẩm cho thực đơn của chúng tôi và ủng hộ thương hiệu của chúng tôi. Và chúng tôi phục vụ hàng triệu khách hàng Nga mỗi ngày tin tưởng vào McDonald's. Trong hơn 30 năm McDonald's hoạt động tại Nga, chúng tôi đã trở thành một phần thiết yếu của 850 cộng đồng mà chúng tôi đang hoạt động" - Kempczinski nói.
Trong một thông điệp cũng mới đây tới các nhân viên, Giám đốc điều hành Starbucks Kevin Johnson nói rằng: "Hôm nay, chúng tôi đã quyết định tạm ngừng mọi hoạt động kinh doanh tại Nga".
Ông nói thêm rằng "đối tác được cấp phép của chúng tôi đã đồng ý tạm dừng ngay lập tức hoạt động của cửa hàng và sẽ hỗ trợ gần 2.000 nhân viên ở Nga, những người phụ thuộc vào Starbucks để kiếm sống".
Hôm thứ Ba tuần này, Coca-Cola cũng cho biết họ đang "tạm ngừng hoạt động kinh doanh tại Nga".
Giám đốc điều hành PepsiCo, Ramon Laguarta, đã trình bày cách PepsiCo tiếp cận tình hình: "Với những sự kiện kinh hoàng đang xảy ra ở Ukraine, chúng tôi thông báo ngừng bán Pepsi-Cola và các nhãn hiệu đồ uống toàn cầu của chúng tôi ở Nga, bao gồm 7Up và Mirinda". Laguarta nói thêm rằng Pepsi đang tạm ngừng đầu tư vốn, quảng cáo và hoạt động khuyến mại ở Nga. Nhưng PepsiCo sẽ tiếp tục bán một số sản phẩm của mình, bao gồm sữa bột trẻ em, thức ăn trẻ em, sữa và các loại sữa khác.
Laguarta cho biết: “Chúng tôi có trách nhiệm tiếp tục cung cấp các sản phẩm khác của mình ở Nga, bao gồm cả các mặt hàng thiết yếu hàng ngày. Bằng cách tiếp tục hoạt động, chúng tôi cũng sẽ tiếp tục hỗ trợ sinh kế của 20.000 cộng sự người Nga và 40.000 công nhân nông nghiệp Nga trong chuỗi cung ứng của chúng tôi khi họ phải đối mặt với những thách thức và sự không chắc chắn phía trước.
Farryl Bertmann, một chuyên gia dinh dưỡng và giảng viên cao cấp trong khoa dinh dưỡng và khoa học thực phẩm tại Đại học Vermont, cảnh báo rằng nếu các công ty thực phẩm lớn rời khỏi Nga, người dân có thể bị thiệt hại, ngay cả khi họ có các nguồn thực phẩm khác. Bà nói: “Tôi rất cảm thấy rằng mọi người nên có cơ hội mua nhiều loại thực phẩm với các mức giá khác nhau”.
Các công ty khác đã áp dụng cách tiếp cận tương tự
Danone (DANOY), công ty sản xuất các sản phẩm thay thế sữa Silk, Activia, sữa chua Oikos, sữa bột trẻ em, cho biết trong một bài đăng trên LinkedIn vào Chủ nhật rằng "chúng tôi đã quyết định tạm dừng tất cả các dự án đầu tư ở Nga”.
Unilever (UL) cũng đưa ra một tuyên bố tương tự trong tuần này, nói rằng "chúng tôi sẽ tiếp tục cung cấp các sản phẩm vệ sinh và thực phẩm thiết yếu hàng ngày được sản xuất tại Nga cho người dân trong nước", đồng thời cho biết thêm "chúng tôi sẽ tiếp tục xem xét chặt chẽ vấn đề này". Công ty lưu ý rằng họ đã tạm ngừng nhập khẩu các sản phẩm của mình sang Nga và ngừng mọi hoạt động đầu tư vào nước này, ngoài việc ngừng xuất khẩu từ đó. Nó cho biết họ sẽ không thu được lợi nhuận từ sự hiện diện của mình ở Nga.
Công ty thể thao của Đức Adidas cho biết hôm 8/3 họ đã đình chỉ hoạt động của các cửa hàng và trang thương mại điện tử ở Nga và "đoàn kết với những người kêu gọi hòa bình".
Cổ phiếu của Adidas đã tăng tới 3,2% trong phiên giao dịch tại Frankfurt. Công ty cho biết họ sẽ tiếp tục trả lương cho nhân viên ở Nga và "đưa ra các quyết định kinh doanh trong tương lai khi cần thiết". Adidas cũng đã đình chỉ quan hệ đối tác với Liên đoàn bóng đá Nga vào tuần trước.
Trong khi đó, tại Trung Quốc, Adidas đã bổ nhiệm giám đốc điều hành lâu năm Adrian Siu làm giám đốc hoạt động. Siu, 51 tuổi, đã có 2 thập kỷ làm việc cho Adidas, gần đây nhất là giám đốc điều hành của thương hiệu quần áo địa phương Cosmo Lady. Ông Siu sẽ thay thế Jason Thomas, người sẽ trở thành phó chủ tịch cấp cao về nhượng quyền thương mại toàn cầu, Adidas cho biết.
Các thương hiệu phương Tây về đồ dùng thể thao đang phải vật lộn để bám lấy Trung Quốc như một động lực tăng trưởng chính sau gần một năm bị người tiêu dùng nước này tẩy chay và đối xử ưu đãi đối với các công ty “cây nhà lá vườn” bao gồm Anta Sports Products và Li Ning.
Đối mặt với áp lực?
Một số công ty phương Tây trong nhiều ngành công nghiệp đã tạm dừng hoạt động ở Nga sau cuộc tấn công của Nga vào Ukraine. Lý do trước hết là với một số chuỗi nhà hàng được điều hành bởi nhượng quyền thương mại, điều này khiến chủ sở hữu công ty khó kiểm soát hơn.
Yum Brands, công ty sở hữu KFC, Pizza Hut, Taco Bell và Habit Grill, cho biết trong một tuyên bố rằng họ "đã đình chỉ mọi hoạt động đầu tư và phát triển nhà hàng ở Nga". Công ty nói thêm rằng họ sẽ "chuyển hướng tất cả lợi nhuận từ các hoạt động ở Nga sang các nỗ lực nhân đạo", ngoài việc quyên góp cho Hội Chữ thập đỏ thông qua Quỹ Yum Brands. Yum Brands cũng cho biết họ đang "đình chỉ hoạt động của các nhà hàng thuộc sở hữu của công ty KFC ở Nga và hoàn tất thỏa thuận đình chỉ tất cả các hoạt động của nhà hàng Pizza Hut tại Nga, với sự hợp tác của chủ nhượng quyền".
Yum có khoảng 1.000 nhà hàng KFC và 50 địa điểm Pizza Hut ở Nga. Công ty cho biết hầu hết trong số này được điều hành bởi các chủ sở hữu độc lập.
Điều sau nữa, nói chung, các công ty đều chịu áp lực từ người tiêu dùng. Trước đó trên Twitter, mọi người đã cùng biểu thị tẩy chay để nhắm mục tiêu vào các công ty như McDonald's và PepsiCo khi vẫn im lặng về kế hoạch hoạt động kinh doanh của họ đối với Nga.
Tuy nhiên, điều quan trọng nữa là khi xung đột Nga - Ukraine xảy ra, việc Nga và một số nước châu Âu, cũng như Mỹ, ban bố tình trạng cấm vận lẫn nhau, việc làm ăn sẽ khó khăn khi chuỗi cung ứng đứt gãy. Các công ty Âu - Mỹ bên cạnh bày tỏ thái độ phản đối chiến tranh còn lo cho một tương lai làm ăn, đầu tư mơ hồ, bất định.
Cuộc "tháo chạy" khỏi Nga đang lan rộng ở nhiều lĩnh vực kinh doanh. Ở chiều hướng ngược lại, các nhà đầu tư bán lẻ Trung Quốc đang săn đón những cổ phiếu có mối liên hệ dù là nhỏ nhất đến thương mại với Nga, khi họ đặt cược vào mối quan hệ kinh tế chặt chẽ hơn giữa hai nước sau các lệnh trừng phạt chưa từng có của phương Tây đối với Moscow. Như vậy, đôi khi nguy cơ của người này lại là cơ hội của người khác.
