Những cựu chiến binh biệt động Cà Mau xứng danh Bộ đội Cụ Hồ

Người thầy giáo nặng nghĩa tình

Khi hình ảnh buổi gặp mặt giữa Tổng Bí thư Tô Lâm với cán bộ lão thành, người có công và gia đình chính sách tiêu biểu nhân kỷ niệm 50 năm Ngày thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025) được phát sóng trên các phương tiện truyền thông, nhiều người dân Cà Mau đã nhận ra người đàn ông cao lớn, trạc 80 tuổi đứng ở hàng đầu chính là thầy giáo Hoa ngữ Lâm Anh Lữ. Riêng với những cựu chiến binh đơn vị biệt động thị xã Cà Mau, họ lập tức nhận ra vị chỉ huy nghĩa tình từng gắn bó năm xưa – Út Lữ.

Sinh ra và lớn lên tại thị xã Cà Mau, ngay giữa vùng địch chiếm đóng, nhưng với lòng yêu nước nồng nàn, thầy giáo Lâm Anh Lữ (Út Lữ), 80 tuổi, sống tại phường An Xuyên, tỉnh Cà Mau đã sớm tham gia cách mạng. Dưới bình phong dạy Hoa ngữ Trường Dục Tài, ông đã thu thập nhiều thông tin tình báo chuyển về căn cứ. Mậu Thân 1968, nguy cơ cả lưới bị lộ, tổ chức đã rút ông ra vùng giải phóng, điều về đơn vị chiến đấu của biệt động thị xã Cà Mau. Từ ấy cho tới ngày giải phóng, đơn vị biệt động có ông trong đó đã tham gia gần 100 trận đánh lớn nhỏ vào đầu não, hậu cứ của địch ở tỉnh lỵ An Xuyên, tiêu diệt 300 quân địch, 1 máy bay, 1 tàu sắt, phá hủy 3 kho đạn, 3 kho xăng, 12 cơ quan đầu não của địch. Nhưng điều mà đồng đội luôn cảm phục ở ông chính là tấm lòng với đồng đội.

Đồng đội của ông Út Lữ kể rằng, năm 1972, khi giữ cương vị Thị đội phó, ông trực tiếp chỉ huy lực lượng biệt động tiến công táo bạo vào Bến giang thuyền Cà Mau. Tuy nhiên, do trúng kế phản gián chỉ điểm, đơn vị thiệt hại nặng nề, ông phải vừa bò vừa cõng vẫn không đưa được người Đại đội trưởng Nguyễn Văn Nam (Ba Nam) đã hy sinh về căn cứ. 

Ngày tiếp quản thị xã Cà Mau, ngày 1/5/1975, việc đầu tiên người Thị đội phó Út Lữ làm đó chính là cùng anh em tìm lại nơi địch chôn cất nhiều liệt sĩ hy sinh trận Mậu Thân năm xưa. Ngôi mộ tập thể 74 liệt sĩ nổi tiếng ở Cà Mau hiện nay được dựng nên từ ấy.

Rời binh ngũ, ông Út Lữ quay về với nghề giáo, dạy các em Hoa ngữ để sinh sống, hướng dẫn bà con người Hoa thoát nghèo, trở thành người uy tín cao trong cộng đồng người Hoa ở Cà Mau. Ngày ngày, trên chiếc xe máy cũ kỹ, ông lặng lẽ chở cặn, chở rau về nuôi cá; đêm đến lại miệt mài đứng lớp dạy học. Bền bỉ qua nhiều năm tháng, từ một gia đình nghèo khó, ông từng bước gây dựng cuộc sống ổn định, nay đã có của ăn của để, các con đều trưởng thành, thành đạt.

Hàng năm, đến ngày 30/4, 2/9 ông lại tự bỏ tiền túi tổ chức họp mặt các đồng đội cũ ngay tại nhà, cùng ôn lại ký ức thời chiến, cũng là dịp nhắc nhở con cháu truyền thống cách mạng. Những lúc đồng đội ốm đau, ông lặn lội đến thăm hỏi từng người, tặng quà, hay có khi giúp vốn để họ làm ăn.

“Anh Út Lữ là người anh đáng kính, anh dũng trong chiến đấu, giỏi sản xuất trong thời bình, nặng tình nghĩa với đồng đội. Dù đã 80 tuổi vẫn nhiệt tình công tác xã hội - công tác cựu chiến binh, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” – thượng tá Nguyễn Minh Tâm, Trưởng ban liên lạc tình nghĩa ngành Tình báo Quốc phòng Việt Nam tỉnh Cà Mau nói.

Ông Năm Góp giúp trẻ mồ côi

Kể về những đồng đội ở đơn vị biệt động thị xã Cà Mau, ông Út Lữ luôn nhắc đến ông Nguyễn Thanh Sơn (còn gọi là Năm Góp) với sự trìu mến. 

Ông Út Lữ nhớ lại, sau khi Đại đội trưởng Ba Nam hy sinh, cùng năm 1972 đó người anh thứ hai cũng hy sinh tại Hòa Thành (nay là phường Hòa Thành, tỉnh Cà Mau), người em thứ 5 của Ba Nam đã đến gặp ông năn nỉ xin vào đơn vị để mong được chiến đấu trả thù cho hai người anh. Năm Góp đã cùng đơn vị tham gia những trận đánh ác liệt như: tập kích kho Cao Thắng (1974), trận Bàu Nhàn đụng với cảnh sát dã chiến tỉnh An Xuyên (1974)… gây nhiều thiệt hại cho địch.

Đến Cái Ngang, phường Tân Thành, hỏi về ông Năm Góp nhiều người cho biết đó là một nông dân sản xuất giỏi, một cán bộ hội - đoàn hoạt bát của phường. Nhưng không nhiều người biết rằng, ông Năm Góp từng có quá khứ lẫy lừng 10 năm ở chiến trường Campuchia.

Hòa bình lập lại, ông Năm Góp lại xa nhà đánh trận biền biệt. Những trận đánh ác liệt năm 1978 ở kênh Hà Giang, Trà Phô Trà Ten (Kiên Giang cũ) vẫn như in trong ký ức của ông. Trận Trà Phô năm 1978, ông chỉ huy Đại đội 4 của Tiểu đoàn 1, vận động tiến công xóa sổ 1 đại đội Polpot tại đây.

“Trận Trà Xía, Túc Mía năm 1979, tiểu đoàn 1 Minh Hải bị 1 trung đoàn Polpot vây đánh có 6 xe tăng địch tăng cường, đơn vị cầm cự quần nhau với giặc 3 ngày 3 đêm. Sau khi Quân khu 9 điều thêm chi viện, quân ta đã đánh đuổi địch đến tận Tà Lơn, thu toàn bộ vũ khí của địch, tịch thu cả 6 xe tăng, xóa phiên hiêu trung đoàn địch này” – ông Năm Góp kể.

Nước bạn dựng chính quyền mới, ông trên cương vị quyền Tham mưu trưởng đoàn chuyên gia Quân sự 9907 lại tiếp tục đóng ở Kô Kông, vừa đánh địch vừa giúp bạn. Mãi đến tận năm 1989, ông mới cùng đoàn quân Nhà Phật trở về nước.

Gia đình khó khăn, ông xin chuyển ngành về làm Bí thư xã Hòa Thành, sau đó chuyển qua Ban Tôn giáo. Nghỉ hưu năm 2012, ông Năm Góp quay lại mảnh vườn nhỏ, trồng rau, nuôi cá. Bằng ý chí kiên trì của người lính, ông đã biến mảnh đất phèn mặn ở phường Tân Thành trở nên sung túc. Hiện tại, mô hình trên nuôi chồn, dưới nuôi cá, trên bờ nuôi rắn, lươn của ông lãi ròng hơn 100 triệu đồng/năm đang đươc nhiều người tìm đến học hỏi thoát nghèo. 

Thương trẻ, ông xin về làm Chủ tịch Hội tàn tật trẻ mồ côi của xã Tắc Vân, phường Hòa Thành từ năm 2012 cho đến nay. Ở tuổi 74, người ta vẫn thấy ông Năm Góp miệt mài đi làm, khi thì giúp mấy đứa trẻ thêm mái ấm, khi thì giúp phường làm thêm công tác xã hội, hoặc hướng dẫn bà con tôn giáo thực hiện chủ trương đường lối của Đảng, Nhà nước.

“Anh Năm Góp là một người lính đi qua 2 cuộc chiến chống Mỹ và biên giới Tây Nam, khi trẻ thì chiến đấu vì quê hương đất nước, khi về già thì làm giàu và giúp dân làm giàu, lại tích cực với công tác xã hội ở địa phương, xứng danh Bộ đội cụ Hồ tận trung vì nước ” – cựu chiến binh Nguyễn Hoàng Dân, đồng đội ông Năm Góp ở Đoàn 9907 nói.