Trao đổi với báo Kinh tế & Đô thị, luật sư Nguyễn Ngọc Hùng - Trưởng Văn phòng Luật sư Kết Nối (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho biết, căn cứ theo khoản 3 Điều 38 Luật Cư trú, sổ hộ khẩu chỉ được sử dụng và có giá trị như giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú cho đến hết ngày 31/12/2022.
Như vậy, từ ngày 1/1/2023, sổ hộ khẩu giấy chính thức bị “khai tử” và hết giá trị sử dụng. Thay vào đó, cơ quan chức năng sẽ quản lý thông tin cư trú của công dân bằng phương thức điện tử hay còn gọi là sổ hộ khẩu điện tử. Đồng thời, cũng không thu hồi lại sổ hộ khẩu trừ trường hợp công dân thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong sổ hộ khẩu.
Do vậy, theo luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, công dân cần làm những việc sau, khi sổ hộ khẩu bị “khai tử”:
Thứ nhất, làm căn cước công dân gắn chip.
Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội đã hướng dẫn các bộ, ngành phương thức sử dụng thông tin công dân thay cho việc xuất trình sổ hộ khẩu.
Công dân có thể sử dụng Căn cước công dân gắn chip là giấy tờ pháp lý chứng minh thông tin cá nhân, nơi thường trú khi làm thủ tục tại các cơ quan hành chính Nhà nước.
Ngoài ra, cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền sử dụng còn có thể sử dụng thiết bị đọc chíp để trích xuất thông tin.
Thứ hai, cập nhật thông tin vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Luật Căn cước công dân quy định, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là tập hợp thông tin cơ bản của công dân Việt Nam được chuẩn hóa, số hóa, lưu trữ, quản lý bằng cơ sở hạ tầng thông tin để phục vụ quản lý nhà nước và giao dịch của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Bởi vậy, công dân cần sớm cập nhật thông tin trên cơ sở dữ liệu để tạo thuận lợi cho việc thực hiện các thủ tục hành chính sau ngày 31/12/2022. Những thông tin đã được cập nhật có thể sử dụng ngay thay cho sổ hộ khẩu, sổ tạm trú.
Thứ ba, xin giấy xác nhận thông tin về cư trú.
Sổ hộ khẩu được dùng trong các thủ tục, giao dịch cần chứng minh thông tin về cư trú. Nhưng khi sổ hộ khẩu không còn, công dân có thể sử dụng Giấy xác nhận thông tin về cư trú để thay thế trong các trường hợp cần xuất trình giấy tờ chứng minh thông tin cư trú. Trên giấy này sẽ có thông tin về thời gian, địa điểm, hình thức đăng ký cư trú.
Theo Điều 17 Thông tư 55/2021 của Bộ Công an, mọi người yêu cầu cấp giấy xác nhận thông tin về cư trú bằng những cách thức sau: Đến công an xã, phường, thị trấn; công an huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương... để đề nghị cấp giấy xác nhận thông tin về cư trú; Gửi yêu cầu xác nhận thông tin cư trú qua Cổng dịch vụ công của Bộ Công an, Cổng dịch vụ công quản lý cư trú hay Cổng dịch vụ công quốc gia.
Thứ tư, đăng ký tài khoản định danh điện tử
Tài khoản định danh điện tử có 2 mức độ. Trong đó, mức độ 1 gồm những thông tin cá nhân và ảnh chân dung và dùng được một số tính năng cơ bản như thông báo lưu trú, đăng ký thường trú, tạm trú, khai báo tạm vắng...
Với mức độ 2, tài khoản định danh có thêm thông tin về sinh trắc học của công dân (vân tay). Ngoài những tiện ích ở mức độ 1, ở đây công dân được sử dụng tất cả tiện ích đã tích hợp, gồm các loại giấy như: Giấy phép lái xe, đăng ký xe, bảo hiểm y tế, thanh toán nhiều loại hóa đơn điện tử (điện, nước, chuyển tiền...).
Đặc biệt, tài khoản định danh điện tử mức độ 2 của công dân Việt Nam có giá trị tương đương căn cước công dân gắn chip.
Khi đã có tài khoản định danh điện tử, công dân có thể xuất trình thông tin định danh, thông qua ứng dụng VNeID, để chứng minh nhân thân, thực hiện các thủ tục hành chính, giao dịch dân sự.
