Ý tưởng đến từ sự quan sát

Tác giả của Dự án đó là hai học sinh xuất sắc của trường THCS&THPT Nguyễn Tất Thành (Đại học Sư phạm Hà Nội) gồm: Nguyễn Nguyệt Minh (lớp 10A1) và Vũ Đức Minh (lớp 10N1). Một Đức Minh rụt rè, nhút nhát và một Nguyệt Minh sắc sảo, bản lĩnh nhưng cả hai đều có niềm đam mê cháy bỏng là nghiên cứu khoa học. Cả hai đã có một sự kết hợp ăn ý, đoàn kết và thống nhất trong suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện Dự án.

Hai học sinh Nguyệt Minh và Đức Minh tại phòng thí nghiệm

Được biết đến các cuộc thi khoa học kỹ thuật từ cấp II, với lòng đam mê khoa học, đặc biệt là hóa học và dược liệu, Nguyệt Minh luôn ấp ủ cho mình những kế hoạch, ý tưởng riêng. Qua tương tác, trao đổi với mẹ - một bác sỹ giàu kinh nghiệm, cô nữ sinh Nguyệt Minh luôn thắc mắc về việc làm thế nào để giảm thiểu được tác hại của thuốc đối với người sử dụng và làm sao để người bệnh sau điều trị, cơ thể không thấy mệt mỏi bởi tác dụng phụ của thuốc nữa. Nguyệt Minh đã trao đổi với người bạn cùng CLB Nghiên cứu khoa học là Đức Minh và nhận được sự hưởng ứng từ bạn. Hai em đã gặp thầy Trần Minh Đức – giáo viên phụ trách CLB Khoa học trường Nguyễn Tất Thành để trao đổi kỹ về mong muốn làm nghiên cứu; từ đây thầy trò cũng tìm hiểu và đi đến nhận định: Các triệu chứng phụ khi sử dụng thuốc mà bệnh nhân mắc bệnh nan y gặp phải thường do thuốc bị phân tán khắp nơi trên cơ thể và nồng độ thuốc không được duy trì ổn định trong ngưỡng điều trị cho phép gây độc hoặc không có hiệu quả điều trị bệnh. Từ đây, thầy trò quyết định ý tưởng nghiên cứu về việc kiểm soát tốc độ phân giải thuốc, giúp thuốc được phân giải theo yêu cầu để việc sử dụng thuốc sẽ hiệu quả hơn cho người bệnh.

Hai tác giả đạt giải Nhất- trường THCS& THPT Nguyễn Tất Thành thuyết trình tiếng Anh tại vòng loại để chọn Dự án thi Quốc tế

Bắt đầu từ tháng 8/2020, thầy cô đã hướng dẫn hai học sinh tìm hiểu để lựa chọn vật liệu nghiên cứu từ các vật liệu thân thuộc, dễ làm, dễ đánh giá, chi phí thấp và gắn với những kiến thức phổ thông. Ý tưởng nghiên cứu hướng về các vật liệu có tương tác với yếu tố bên ngoài để được điều khiển một cách linh hoạt. Dành rất nhiều thời gian nghiên cứu, thử nghiệm, hai học sinh đã tìm được các phương pháp để tổng hợp, đánh giá tính chất và hiệu quả ứng dụng của vật liệu. Nghiên cứu này khá đơn giản nhưng thú vị vì khai thác được các vật liệu có sẵn (oxit sắt, tảo biển, thuốc Becberin) để tìm ra phương thức điều khiển quá trình phân giải thuốc theo mong muốn dựa trên các kiến thức vật lý, hóa học, sinh học đã được học ở bậc phổ thông với những phương tiện nghiên cứu đơn giản, dễ thực hiện. Chi phí cho đề tài không cao do việc chế tạo oxit sắt từ khá đơn giản, Alginate có trong tảo biển và được bán trên thị trường với giá khá rẻ, còn thuốc Becberin giá thành thấp, phổ biến, an toàn cho nghiên cứu, dễ phân tích. Công việc nghiên cứu được hai bạn phân công rõ ràng dựa trên thế mạnh của từng người: Đức Minh làm thí nghiệm, chế tạo còn Nguyệt Minh thì nghiên cứu và xử lý dữ liệu. Hai bạn dành riêng cho nghiên cứu Dự án vào sáng thứ 4 và ngày thứ 7 hàng tuần để không ảnh hưởng việc học tập ở lớp.

Học được nhiều hơn từ thành công

Sau khi trải qua phần thi cấp quốc gia, hai bạn tiếp tục vào vòng loại để chọn các Dự án tham dự Cuộc thi Khoa học Kỹ thuật quốc tế. Phần thi này yêu cầu các tác giả thuyết trình ý tưởng và trả lời câu hỏi của Ban giám khảo bằng tiếng Anh. Với vốn tiếng Anh rất tốt, cả Đức Minh và Nguyệt Minh đều hoàn thành xuất sắc phần thi của mình và được Ban giám khảo đánh giá cao; đặc biệt ở kết quả nghiên cứu của đề tài, đó là việc đóng góp ý tưởng cho quá trình phân giải thuốc. Nghiên cứu này cho thấy có những vấn đề phức tạp nếu được nhìn nhận một cách bài bản, đi từ các kiến thức cơ bản của phổ thông cũng giúp đề ra những giải pháp phù hợp.

“Khi biết Dự án của mình đạt giải Nhất, em rất vui. Cuộc thi này giúp em có thêm nhiều kiến thức mới, được trực tiếp thực hành, trải nghiệm, là cơ hội để em rèn luyện tính cẩn thận và kỹ năng thuyết trình…”- Vũ Đức Minh cho biết.

Còn cô gái Nguyệt Minh thì nói rằng: “Cuộc thi chẳng những cho chúng em nhiều kiến thức, kỹ năng mới mà còn là dịp để chúng em được giao lưu, học hỏi từ các đội bạn trên cả nước. Em rất vui khi tham gia cuộc thi và sau này chắc chắn em sẽ đăng ký nhiều cuộc thi khác nữa..”.

Nguyệt Minh - Đức Minh và gia đình chụp ảnh cùng TS Nguyễn Thị Thu Anh - Hiệu trưởng trường THCS & THPT Nguyễn Tất Thành sau lễ trao giải cuộc thi

Được biết, trường THCS & THPT Nguyễn Tất Thành có 12 CLB; trong đó có nhiều CLB liên quan đến khoa học và công nghệ. Người truyền cảm hứng để học sinh tham gia các CLB này là TS Nguyễn Thị Thu Anh - Hiệu trưởng nhà trường. “Mỗi học sinh đều có những năng khiếu, sở thích khác nhau. Mục đích của việc tổ chức nhiều CLB dành cho học sinh là để phát huy khả năng của mỗi em, lôi cuốn học sinh tham gia vào các hoạt động có giá trị; khi đó các em sẽ tránh xa được các tệ nạn xã hội, phát triển toàn diện cả tri thức và kỹ năng. Cha mẹ, thầy cô, và học sinh rất hạnh phúc, tự hào về thành tích nghiên cứu Khoa học kỹ thuật mà Nguyệt Minh và Đức Minh đã đạt được. Thành công lớn nhất của hoạt động này là đã tạo ra được ấn tượng rất mới mẻ về học sinh trường Nguyễn Tất Thành – những “nhà khoa học” nhỏ tuổi luôn cháy bỏng ước mơ sáng tạo, miệt mài chinh phục các đỉnh cao trí tuệ…”- TS Nguyễn Thị Thu Anh cho biết.