Nhập khẩu hàng hóa tăng mạnh
Thông tin từ Bộ Công Thương, 7 tháng năm 2024, tổng trị giá nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt 212,96 tỷ USD, tăng 18,5%, tương ứng tăng 33,3 tỷ USD so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, ghi nhận tăng mạnh nhất là các nhóm hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng 13,52 tỷ USD (tăng 29,4%); máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng tăng 3,81 tỷ USD (tăng 16,5%); sắt thép các loại tăng 1,28 tỷ USD (tăng 22,9%); điện thoại các loại và linh kiện tăng 1,12 tỷ USD (tăng 26,3%).
Trong 7 tháng qua, có 5 thị trường, khu vực thị trường nhập khẩu tăng trên 1 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước. Cụ thể, Trung Quốc là thị trường có mức trị giá tăng mạnh nhất với 20,96 tỷ USD; tiếp theo là Hàn Quốc tăng 3,36 tỷ USD; ASEAN tăng 3,08 tỷ USD; Đài Loan tăng 1,98 tỷ USD và Kuwait tăng 1,06 tỷ USD.
Như vậy, bên cạnh các thị trường truyền thống như Trung Quốc, Hàn Quốc, ASEAN, các doanh nghiệp đã nỗ lực đa dạng hoá nhập khẩu hàng hoá bằng việc mở rộng ra các thị trường khác là Đài Loan và Kuwait. Bên cạnh đó, nhiều thị trường khác cũng có tăng trưởng nhập khẩu lên đến 2 con số như: Nam Phi, Nigieria, Na Uy…
Về thị trường nhập khẩu, việc đa dạng thị trường nhập khẩu là thành quả của việc Việt Nam đã nỗ lực ký kết các Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, giúp hàng Việt Nam gia tăng kim ngạch nhập khẩu từ các thị trường mới có FTA. Tiêu biểu như nhờ CPTPP, kim ngạch nhập khẩu từ Canada đã tăng 14,1%; từ Mexico đã tăng 18,5%... do hàng hóa xuất khẩu Việt Nam được hưởng lợi ưu đãi thuế quan.
Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) Trần Thanh Hải chia sẻ, việc đa dạng hóa thị trường ở cả hai chiều xuất khẩu và nhập khẩu thể hiện qua việc Việt Nam đã đàm phán và ký kết các FTA. Hiện nay, Việt Nam đang có 15 FTA đã ký và đang được thực thi. Bên cạnh đó, FTA với Israel đã kết thúc đàm phán và dự kiến sẽ ký kết trong thời gian từ nay đến cuối năm.
Bộ Công Thương cũng đang xem xét triển khai các FTA mới như FTA với UAE. Đây là quốc gia có hoạt động thương mại rất sôi động ở khu vực Trung Đông và hoàn toàn có thể trở thành cửa ngõ để ta đưa hàng hóa vào Trung Đông và châu Phi.
Đáng chú ý ở châu Mỹ, Việt Nam có một tổ chức Cộng đồng thị trường châu Mỹ (Mercosur) bao gồm 6 quốc gia tại Nam Mỹ. Đây là thị trường tiềm năng và Việt Nam đã có FTA với một số quốc gia trong khu vực này như CPTPP với sự tham gia của Chi Lê và Peru. Nhờ đó, cơ hội cho doanh nghiệp sẽ tăng lên cả đầu nhập khẩu và xuất khẩu.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng đánh giá: hiện khu vực doanh nghiệp trong nước có tốc độ tăng nhập khẩu cao hơn khu vực có vốn đầu tư nước ngoài thể hiện mức độ hấp thụ nguyên, nhiên, vật liệu trong nước cao đáng kể.
Các doanh nghiệp trong nước tìm được đơn hàng mới và đang đầu tư mạnh cho sản xuất. Đây là dấu hiệu của việc mở rộng năng lực sản xuất nội địa, cải thiện sức cạnh tranh của khu vực doanh nghiệp trong nước. Ngoài ra, nhập khẩu tăng cao, sản xuất được đẩy mạnh là cơ sở để thu hút lao động, tạo việc làm, huy động các nguồn lực khác phục vụ mục tiêu phục hồi kinh tế.
Khai thác những thị trường tiềm năng
Với mục tiêu đa dạng hoá thị trường xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương xác định tiếp tục đẩy nhanh tiến độ đàm phán và đưa các FTA đã ký kết vào thực thi. Hiện nay, Việt Nam chưa có FTA với cả khu vực, đặc biệt là FTA song phương với các thị trường lớn như Brazil, Mexico. Đây là các hướng ưu tiên để mở rộng và đa dạng hóa thị trường cho doanh nghiệp.
Theo nhận định của Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương), nhu cầu tiêu dùng nội địa tăng qua các tháng cho thấy tổng cầu nền kinh tế đang được nâng lên. Nhu cầu của thị trường nội địa tăng trưởng sẽ là động lực cho nền kinh tế, đặc biệt vào thời điểm từ nay đến cuối năm do tính chất mùa lễ hội, nhu cầu thị trường càng tăng vào cuối năm. Đây là động lực rất lớn thúc đẩy sản xuất kinh doanh trong nước phát triển.
Bên cạnh đó, vẫn còn nhiều khu vực có diện tích và dung lượng thị trường lớn như châu Phi, Nam Á với các quốc gia như: Iran, Afganistan, Pakistan… Đây là các khu vực thị trường mà Việt Nam có thể tiếp tục nghiên cứu và đàm phán ký kết FTA.
Về tiềm năng khai thác, với các FTA mà Việt Nam đang có thì việc khai thác các FTA vẫn sẽ mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp. Bởi, số lượng FTA hiện nay đã bao trùm hầu khắp các thị trường lớn và vẫn còn dư địa tăng trưởng rất tốt cho cả chiều xuất khẩu và nhập khẩu.
Đề cập về vấn đề xúc tiến thương mại, ông Trần Thanh Hải cho rằng, việc dỡ bỏ các hàng rào thuế quan và phi thuế quan là giải pháp quan trọng, song nó chỉ là một trong những trở ngại mà hàng hóa xuất khẩu Việt Nam gặp phải khi đi ra thị trường. Nếu hàng rào đó được xóa bỏ nhưng doanh nghiệp không nắm rõ được thị hiếu và các quy định tiêu chuẩn khác để đáp ứng được yêu cầu của thị trường nhập khẩu thì khó khăn vẫn còn đó.
Do đó, vai trò của xúc tiến thương mại là phải vừa hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm được các bạn hàng mới, cơ hội kinh doanh mới, vừa phải thúc đẩy được doanh nghiệp đi ra ngoài và nắm bắt được các yêu cầu của thị trường bên ngoài tốt hơn, giúp doanh nghiệp tự tin cạnh tranh. Từ đó gia tăng kim ngạch ở cả chiều xuất khẩu và nhập khẩu.
