Nỗ lực mở hành lang
Theo Tổ chức Nông lương Liên Hợp quốc (FAO), 20 triệu tấn ngũ cốc dự kiến dành cho thị trường toàn cầu hiện đang bị mắc kẹt ở Ukraine.
Ukraine từng vận chuyển hơn 50% hàng hóa xuất khẩu từ cảng Biển Đen lớn nhất của họ ở Odesa. Nhưng kể từ chiến dịch quân sự của Nga mở ra ở Ukraine, các cần trục ở cảng biển đã ngừng hoạt động. Một cuộc phong tỏa của hạm đội Biển Đen của Nga đang ngăn cản xuất và nhập khẩu. Hơn nữa, mọi hoạt động vận chuyển đều nguy hiểm, vì có rất nhiều mìn được đặt dọc theo bờ biển Ukraine, mặc dù khó có thể nói chính xác là bao nhiêu.
Trong khi đó, ngũ cốc đang cần gấp: Thiếu bánh mì và các sản phẩm lúa mì khác ở một số quốc gia châu Phi và Trung Đông. Và Ukraine đang rất cần nguồn thu từ xuất khẩu ngũ cốc. Ukraine đã cố gắng xuất khẩu ngũ cốc qua đường sắt trong những tuần gần đây, nhưng các đoàn tàu của Ukraine không tương thích với phần lớn đường sắt của mạng lưới châu Âu và cũng thiếu toa xe hàng nên việc xuất qua đường này không hiệu quả.
Những nỗ lực điên cuồng nhằm tái khởi động xuất khẩu qua Biển Đen hiện đang được tiến hành và Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đã tới Thổ Nhĩ Kỳ trong tuần này để thảo luận về vấn đề này. Ông nói trong cuộc họp báo với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu ở Ankara hôm thứ Tư rằng: “Chúng tôi sẵn sàng đảm bảo an toàn cho các tàu rời cảng Ukraine". Ông nói thêm: “Chúng tôi sẵn sàng làm điều này với sự hợp tác của các đồng nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ”.
Ý tưởng là một cơ quan điều phối của Liên Hợp quốc được thành lập tại Istanbul để điều chỉnh cách thức phân phối ngũ cốc trên thị trường thế giới.
Ba cảng của Ukraine hiện đang được xem xét để tải lúa mì: Ngoài Odesa, Chornomorsk và Yuzhne đang được đề cập, nhưng cũng có thảo luận về việc xuất khẩu lúa mì từ Mykolaiv, hiện đang là chiến trường, hoặc các cảng Kherson và Mariupol, đang bị Nga chiếm đóng.
Những khó khăn chồng chất
Điều đầu tiên là, Ukrane lo Nga sẽ tấn công Odesa. Nếu phải rà phá bom mìn để tàu chuyển lương đi lại, Odesa có thể không có sự phòng thủ và do đó tàu chiến Nga có thể sử dụng hành lang an toàn để tấn công TP cảng lớn nhất Ukraine. Kyev đang yêu cầu đảm bảo an ninh, chẳng hạn như tên lửa chống hạm của phương Tây. Đây là điều Nga không cho phép xảy ra.
Về phần mình, Nga khẳng định được phép kiểm tra các tàu chở hàng quốc tế trước khi chúng vào một cảng của Ukraine. Nếu không, Nga lo ngại, vũ khí của quân đội Ukraine có thể vào nước này. Cho đến nay, Kyev từ chối cho phép các cuộc thanh tra như vậy.
Một điều đáng tranh cãi khác là làm thế nào để phân phối doanh thu từ ngũ cốc, không chỉ được xuất khẩu từ khu vực Odesa lớn hơn, mà còn từ các khu vực hiện nằm trong lãnh thổ do Nga chiếm đóng, chẳng hạn như Kherson và Mariupol?
Kyev đã cáo buộc Nga đánh cắp ngũ cốc từ các cảng của Ukraine và xuất khẩu sang Syria, nhưng có thể cả Thổ Nhĩ Kỳ. Đại sứ quán Ukraine tại Ankara đã yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ kiểm tra chặt chẽ hơn các tàu Nga ở eo biển Bosporus nhưng cho đến nay vẫn vô ích.
Beate Apelt, người đứng đầu văn phòng Thổ Nhĩ Kỳ của Tổ chức Friedrich Naumann vì Tự do (FNF), nói: “Moscow có lẽ sẽ đồng ý với một hành lang ngũ cốc để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt nhất định". Tại cuộc họp báo ở Ankara, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu ám chỉ những nhượng bộ có thể xảy ra: "Nếu chúng ta cần mở cửa thị trường quốc tế cho ngũ cốc Ukraine, chúng tôi coi việc loại bỏ những trở ngại cản trở xuất khẩu của Nga là một nhu cầu chính đáng".
Beate Apelt cho biết: “Đó là một quyết định khó khăn đối với Ukraine và các đối tác phương Tây. Theo FAO, thế giới có khoảng 10 tuần để tìm ra giải pháp. Đó là khi vụ thu hoạch lúa mì tiếp theo của nó sắp bắt đầu. Đó là khi vụ thu hoạch lúa mì tiếp theo của Ukraine sắp bắt đầu. Cho đến lúc đó, các kho chứa sẽ phải được làm trống”.
