Số phận các tác phẩm của những tác giả vĩ đại có đóng góp to lớn cho nền văn học nhân loại như: Leo Tolstoy, Alexander Pushkin, Fyodor Dostoyevsky và Michail Bulgakov… đang được chính trị hóa một cách không đáng có.
Cấm để bảo vệ đất nước?
Ở Ukraine, hiện nay việc phát nhạc Nga ở nơi công cộng hoặc nhập khẩu số lượng lớn sách từ Nga và Belarus là bất hợp pháp. Lệnh cấm mới được Quốc hội Kyev thông qua bao gồm "các sản phẩm của các nghệ sĩ hoặc tác giả đã hoặc đang là công dân của Nga". Các nghệ sĩ phù hợp với dự luật đó cũng bị cấm biểu diễn ở Ukraine.
Người dẫn chương trình truyền hình và nhà sản xuất phim người Ukraine Ihor Kondratyuk đã thu thập được hơn 25.000 chữ ký cho bản kiến nghị cấm các buổi hòa nhạc có sự góp mặt của các nghệ sĩ Nga ở Ukraine ngay cả trước khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ngày 24/2.
Đối với ông, luật mới dường như là một bước tiếp theo hợp lý để bảo vệ đất nước. "Các nghệ sĩ Nga nên không được chào đón ở Ukraine cho đến khi quan hệ với Nga trở lại thân thiện", ông nói với DW.
Người thuyết trình cho biết thêm rằng quân đội Nga đã sử dụng các nghệ sĩ của mình như một loại đội tiên phong kể từ năm 2014, khi họ sáp nhập Crimea và tiến hành chiến dịch quân sự vào khu vực Donbas.
Một luật khác cũng đã được thông qua. Quốc hội Ukraine đã xác định rằng việc nhập khẩu và bán sách từ các nhà xuất bản ở Nga hoặc Belarus, cũng như các nhà xuất bản ở các vùng bị chiếm đóng của Ukraine là bất hợp pháp.
Ngoài ra, sách của các tác giả có hộ chiếu Nga không còn được in ở Ukraine nữa. Oleksandr Krasovytsky - chủ sở hữu và giám đốc của nhà xuất bản Folio - người đã giúp viết luật cho biết: "Đó cũng là một phản ứng tự nhiên của xã hội đối với chiến tranh. Tuy nhiên, lệnh cấm xuất bản sẽ không áp dụng đối với sách tiếng Nga sẽ được xuất bản ở Ukraine trước ngày 1/1/ 2023.
Krasovytsky cho biết lệnh cấm đó tập trung vào các tác giả có hộ chiếu Nga. Ông này cho biết, hội đồng chuyên gia của Ukraine sẽ xem xét từng trường hợp riêng lẻ. Theo luật, các tác phẩm của Alexander Pushkin hoặc Leo Tolstoy chẳng hạn, không thể nhập khẩu vào Ukraine nếu chúng được in ở Nga; nhưng nếu chúng được in ở các nước khác thì có thể.
Vẫn có các trường hợp ngoại lệ nhập khẩu cho các tư nhân. Những người mang ít hơn 10 bản của một tác phẩm không nằm trong danh mục sách cấm của hội đồng chuyên gia và không có ý định bán thì được tự do mang vào trong nước.
Không còn các tác phẩm kinh điển của Nga trên giáo trình học ở trường?
Bước tiếp theo, Ukraine có thể là cấm các tác phẩm văn học Nga cổ điển khỏi có mặt trong sách giáo khoa của nước này. Một nhóm công tác của Bộ Giáo dục Ukraine đã kiến nghị khoảng 40 tác giả và nhà thơ Nga hoặc Liên Xô - trong số đó có Leo Tolstoy, Alexander Pushkin, Fyodor Dostoyevsky và Michail Bulgakov - khỏi chương trình giảng dạy của trường học. Các nhà chức trách vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng về sự việc.
Tác giả Rostyslav Semkiv hoàn toàn ủng hộ văn học Nga có mặt trong các sách giáo khoa. "Hiện tại, tôi thực sự không biết làm thế nào để chúng ta có thể truyền cảm hứng cho học sinh về vẻ đẹp của thơ ca Nga. Các lớp học đầy những đứa trẻ bị phá hủy nhà cửa, bị buộc phải chạy trốn… ", Semkiv phát biểu trên truyền hình Ukraine.
Chẳng hạn, văn học Đức đã không quay trở lại lớp học của Liên Xô cho đến năm 1960, 15 năm sau chiến thắng trước chủ nghĩa Quốc xã. Tác phẩm "Faust" của Goethe là tác phẩm đầu tiên xuất hiện trở lại.
Andriy Hirnyk, giáo sư tâm lý học và sư phạm tại Học viện Mohyla thuộc Đại học Quốc gia Kyev, cho biết văn học và văn hóa Nga đã có mặt và ảnh hưởng quá lớn ở Ukraine trước cuộc xung đột. Giờ đây, ông nói, tầm ảnh hưởng đó sẽ đơn giản được trao cho văn học Anh, Đức, Pháp, Trung Quốc và Ukraine.
Tuy nhiên, thật là mất mát lớn cho bất cứ độc giả quốc gia nào nếu không được tiếp cận, hay tiếp cận một cách khó khăn những tác gia lớn của Nga.
