Đến TP Bạc Liêu, hỏi về người phụ nữ nghị lực tận tình với các công tác hội, đoàn thể của địa phương, nhiều người sẽ chỉ ngay đó là cô Chín Hà. Đã thành thói quen, nhiều năm nay người dân ở đường Trần Huỳnh phường 1 ngày ngày nhìn thấy ngươi phụ nữ gầy gò, lọ mọ đạp xe rong ruỗi xuống các khóm để làm các công tác đoàn thể. Năm nay, sức khỏe kém đi nhiều do bệnh tật và tuổi tác, phải đi xe ôm, nhưng cô đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Với cương vị mình đảm trách: Chủ tịch Hội cựu Thanh niên Xung phong (TNXP) TP Bạc Liêu; Phó Chủ tịch Hội Người Cao tuổi phường 1; Chủ tịch Hội Nạn nhân Chất độc Da cam Dioxin phường 1... cô đã đưa những chủ trương chính sách và sự quan tâm của Đảng - Nhà nước và tấm lòng đến tận người dân, từng nạn nhân chất độc Da cam.
Theo gương Bác
Hỏi cô vì sao đã lớn tuổi, nhưng vẫn còn tham gia nhiều công tác đoàn thể như vậy, cô chỉ đáp gọn: “Bác Hồ trọn đời lo cho nước cho dân, mình chỉ học một phần theo gương Bác, còn sức bao nhiêu thì ráng lo cho dân cho xã hội bấy nhiêu.”
Ông Nguyễn Văn Vẹn, Chủ tịch UBND phường 1 TP Bạc Liêu cho biết: “Năm 2019, tổng kết 5 năm thực hiện cuộc vận động Học tập và làm theo tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh của tỉnh Bạc Liêu, trong số nhiều cán bộ trẻ của tỉnh được tuyên dương dưới cờ, có một bí thư chi bộ đã ngoài 70, đó là cô chín Hà.”
Năm 2022, khi tuổi đã cao, sức đã yếu, cô Chín Hà xin nghỉ hưu nhưng vẫn gắn kết với Hội Nạn nhân Chất độc Da cam phường 1 và Hội Cựu TNXP TP Bạc Liêu trong vai trò chủ tịch hội. Cô phối hợp với các hội đoàn thể vận động phát triển được 215 người, trong đó có 72 hội viên là nạn nhân da cam, qua đó đã giúp nạn nhân lập hồ sơ làm thủ tục hưởng chất độc da cam với 100% đối tượng được nhận đúng quy định.
Cô Chín Hà trong một buổi trao quà nạn nhân chất độc da cam
“Đặc biệt, cô đã vận động gần 300 triệu đồng để chăm lo cho các nạn nhân da cam, trong đó tiền mặt 141.300.000đ, hiện vật 141.270.000đ. Vận động quỹ gởi Tiết kiệm để thăn hỏi nạn nhân lúc ốm đau 7.500.000đ.”- ông Vẹn cho biết thêm.
Hàng năm, nhân Ngày thảm họa da cam 10/8 hay các dịp lễ tết,... 100% nạn nhân và con em nạn nhân đều được tặng quà. Tuy không lớn, nhưng đã hỗ trợ kịp thời cho những nạn nhân có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn. Hội nạn nhân da cam cùng với phường, đã tặng quà cho 728 lượt nạn nhân với mỗi suất trị giá 300.000đ đến 1.000.000đ. Cùng Hội cựu chiến binh, Hội TNXP thăm, động viên chia sẻ nạn nhân trong lúc ốm đau 21 lượt người; thăm viếng, chia buồn 15 gia đình có nạn nhân từ trần.
Cô Chín Hà cũng là người đề xuất các sở ngành liên quan hỗ trợ cho một số nạn nhân da cam có hoàn cảnh đặc biệt khác từ 1-5.000.000đ/suất và các phần quà, xe đạp cho con em nạn nhân da cam có hoàn cảnh khó khăn. Đợt đại dịch Covid-19, cô đã cùng hội và các ngành, đoàn thể vận động 177 suất quà (gạo, mì gói, nhu yếu phẩm, khẩu trang y tế), tổng trị giá trên 53 triệu động. Phối hợp hỗ trợ 80 nạn nhân chất độc da cam do ảnh hưởng đại dịch Covid-19 số tiền 119.000.000đ.
Cô là người đề xuất tham mưu các cơ quan ban ngành khảo sát, xây dựng, sửa chữa 03 căn nhà cho các đối tượng nạn nhân da cam khó khăn về nhà ở với tổng trị giá gần 100.000.000 đồng.
Với vai trò Bí thư Chi bộ, cô cô Chín Hà đã vận động quyên góp được gần 300 triệu đồng để chỉnh trang đô thị, nâng cấp các con hẻm, xây dựng trụ sở. Cùng chi bộ đã vận động hơn 812 triệu đồng cho quỹ an sinh xã hội, 95 triệu đồng sửa chữa nhà tình nghĩa, cất 5 căn nhà tình thương trị giá 105 triệu đồng, 3.000 cuốn tập và 3.600kg gạo cho học sinh và các hộ nghèo, huy động 5 tỷ đồng làm nguồn vốn giúp xóa đói giảm nghèo…
Khi đau, mình sẽ thấu nỗi đau người khác
Nhưng hơn hết, tất cả những món quà cô xin từ nguồn xã hội hóa hay nguồn khác, đều được trao tận tay các nạn nhân da cam. Riêng cô, chưa từng nhận hay nghĩ mình cũng có phần quà nào vì bản thân cũng là nạn nhân da cam. Bởi vì, thấu đau nỗi đau da cam rồi mới cảm nhận cái đau của những người lính từng nếm trãi qua cuộc chiến tàn khốc.
Hỏi cô vì sao mình lại gắn bó với nạn nhân da cam, cô Chín nhẹ nhàng đáp: “Vì cô cũng là nạn nhân của chất độc kinh khủng đó, nên càng thấu hiểu nổi đau của đồng bào đồng đội mình không may bị vướng phải. Trong đời cô không biết bao nhiêu lần đối diện với những lần máy bay Mỹ rãi trắng chất độc đó, và bao nhiêu đồng đội phải trãi qua sự hành hạ nhiều thế hệ của chất độc dioxin.”
Cô Chín Hà sinh 1949 và lớn lên ở Gạch Gốc Tân Ân Cà Mau, nơi có truyền thống cách mạng kiên cường ngay những ngày đầu Nam Kỳ Khởi Nghĩa. Trong số 10 liệt sỹ Hòn Khoai bị giặt Pháp xử bắn tại Cà Mau năm 1940, trừ Anh hùng Phan Ngọc Hiển thì 9 người còn lại đều là bà con xa gần bên ngoại của cô. Nên ngay từ lúc 14 – 15 tuổi, cô đã theo cách mạng bằng việc tham gia công tác địa phương, dạy lớp bình dân học vụ cho những đứa trẻ trong xóm. Năm 1962, lần đầu tiên cô chứng kiến máy bay Mỹ rãi trắng chất độc hóa học dọc hai bờ con sông quê cô nhằm ngăn chặn quân giải phóng bao vây căn cứ Năm Căn. “Cây cối chết trắng, không còn sự sống gì hết. Mấy anh bộ đội khi đó chỉ cô cách đối phó bằng cách trùm kín nilong khi máy bay Mỹ rãi qua, kinh nghiệm đó đã giúp cô đi qua cuộc chiến ác liệc ở Miền Đông sau này” – cô Chín Hà kể.
Ít lâu, cô được xem bộ phim về dân công hỏa tuyến Điện Biên Phủ, được thấy Bác ra lời hiệu triệu kháng chiến, nghĩ mình là nữ nhi nhưng vẫn có thể đánh giặc, vậy là cô tham gia TNXP. Rồi sau đó điều đi chiến trường Miền Đông, đi mãi đến mãi tận sau ngày 30/4/1975 mới trở về xứ sở.
Những năm chiến trường Tây Ninh - Miền Đông, cô TNXP Chín Hà đã cùng đồng đội bám trụ địa bàn, thông đường, tải đạn cho bộ đội đánh những trận đối kháng ác liệt với Quân đội Mỹ: Trận càn Jonxon City, Sân bay Thiện Ngôn, Cửa khẩu Xa Mat… Cũng bao lần, đối diện với chất độc hóa học Mỹ rãi xuống hủy diệt trận địa.
Hòa bình, trút được gánh nặng nữ nhi đền nợ nước, Chín Hà về lại quê hương Minh Hải, công tác ở Sở Nông nghiệp tỉnh rồi lập gia đình.
Ám ảnh về dioxin vẫn không nguôi với người nữ TNXP. “Mỗi lần sinh con xong, cô phải gắng gượng quay qua nhìn mặt con xem có bị dị tật như những người con của đồng đội không, thấy chúng nguyên vẹn, cô mừng lắm, nghĩ rằng số mình còn may mắn hơn đồng đội” – cô Chín Hà kể.
Những tưởng mình may mắn khi 4 người con sinh ra đều nguyên vẹn không dị tật. Nhưng cuối cùng, vẫn có một đứa con gái bị khù khờ, một đứa cháu của cô bị bệnh dow rồi mất sớm. Cô đã khóc hết nước mắt vì nỗi đau dioxin mà những tưởng sẽ thoát được.
Thấu hiểu nỗi đau như cắt, năm 1989, khi sức yếu, cô Chín Hà được nghỉ hưu sớm nhưng lại lao vào công tác xã hội để mong xoa dịu nỗi đau của đồng đội đồng bào. Cơ duyên đối với nạn nhân chất độc da cam đến với cô từ những ngày đó.
Hỏi cô về mơ ước lớn nhất bây giờ, cô chỉ trả lời: “Chỉ mong mình còn khỏe, để có sức mà lo cho thân nhân, gia đình nạn nhân da cam và những đồng đội năm xưa. Bây giờ sức đã yếu quá, lo là ít năm nữa đi không nổi” .
"Chín Hà là một cán bộ tận tụy với công việc, với nạn nhân chất độc da cam dù bản thân cũng là một nạn nhân chất độc da cam. Nhắc đến Chín Hà, là nghĩ ngay đến một tấm gương đảng viên điển hình trong phong trào sống và làm việc theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" - Bà Võ Thị Hồng Thoại - Chủ tịch Hội nạn nhân Chất độc Da cam tỉnh Bạc Liêu đã nhận xét về người đồng đội của mình với niềm mến yêu trân trọng.
