Ông Carney giữ vững ghế Thủ tướng sau chiến thắng lớn của đảng cầm quyền

Chiến thắng của Thủ tướng Carney và Đảng Tự do diễn ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Canada và Mỹ đang leo thang trước những lời đe dọa từ Tổng thống Mỹ Donald Trump, người liên tục công kích Canada bằng thuế quan và ý tưởng sáp nhập nước này thành "tiểu bang thứ 51".

Những động thái này đã làm bùng lên làn sóng chủ nghĩa dân tộc, giúp Đảng Tự do lật ngược tình thế từ vị trí bất lợi trong các cuộc thăm dò trước đó. Ông Mark Carney, một cựu thống đốc Ngân hàng Canada và Ngân hàng Anh, đã tận dụng kinh nghiệm kinh tế toàn cầu của mình để thuyết phục cử tri rằng ông là người phù hợp nhất để bảo vệ lợi ích quốc gia trước áp lực từ Washington.

Trong bài phát biểu mừng chiến thắng tại Thủ đô Ottawa tối 28/4 (giờ địa phương) ngay sau thời điểm tổng tuyển cử, Thủ tướng Carney nhấn mạnh sự đoàn kết và chủ quyền của Canada. Ông thẳng thắn chỉ trích Tổng thống Trump, và tuyên bố tham vọng của Mỹ trong việc sở hữu đất đai, tài nguyên và nước của Canada "sẽ không bao giờ xảy ra".

Nhà lãnh đạo 60 tuổi cũng kêu gọi người dân Canada tự lực và hỗ trợ lẫn nhau, đồng thời cam kết xây dựng một nền kinh tế ít phụ thuộc vào Mỹ thông qua việc đầu tư vào nhà ở, nhà máy mới và các nguồn năng lượng sạch.

Cuộc tổng tuyển cử tại Canada năm nay ghi nhận số lượng cử tri kỷ lục, với 7,3 triệu người bỏ phiếu sớm, phản ánh tâm lý quan ngại ngày càng lớn của người dân nước này trước các hành động khiêu khích của Tổng thống Trump. Nhiều người Canada đã hủy bỏ các kỳ nghỉ tại Mỹ, tẩy chay hàng hóa Mỹ và tham gia bỏ phiếu để bày tỏ lập trường bảo vệ chủ quyền.

Chiến thắng của Thủ tướng Carney không chỉ là thành công cá nhân, mà còn đánh dấu sự trở lại đầy ngoạn mục của đảng Tự do, vốn đối mặt với nguy cơ thất bại nặng nề sau gần một thập kỷ cầm quyền dưới thời cựu Thủ tướng Justin Trudeau. Việc ông Trudeau từ chức thủ tướng Canada vào tháng 1/2025, trong bối cảnh khủng hoảng chi phí sinh hoạt và bất ổn nội bộ, đã mở đường cho Carney, một nhà kinh tế dày dạn kinh nghiệm, lên nắm quyền lãnh đạo.

Tuy nhiên, đảng Tự do nhiều khả năng chỉ giành được chính phủ thiểu số, với số ghế dự kiến ít hơn 172 - mức tối thiểu để chiếm thế đa số tuyệt đối trong Quốc hội. Điều này buộc Thủ tướng Carney phải tìm kiếm sự ủng hộ từ những đảng nhỏ hơn, như Khối Những người Quebec hay đảng Dân chủ mới để thông qua các dự luật. Sự suy yếu của hai đảng này sau tổng tuyển cử có thể khiến việc này trở nên phức tạp hơn.

Trong khi đó, lãnh đạo đảng Bảo thủ Pierre Poilievre, người thừa nhận thất bại sau cuộc tổng tuyển cử, đã cam kết hợp tác với Thủ tướng Carney để bảo vệ lợi ích quốc gia, song vẫn sẽ tiếp tục giám sát chính phủ. Ông Poilievre, người từng được xem là ứng viên thủ tướng sáng giá, đã chịu ảnh hưởng tiêu cực khi bị so sánh với phong cách chính trị của Tổng thống Trump.

Trước mắt, Thủ tướng Mark Carney phải đối mặt với nhiều thách thức lớn. Thuế quan 25% của Tổng thống Donald Trump đối với thép, nhôm, ô tô và các sản phẩm khác đang đẩy nền kinh tế Canada đến bờ vực suy thoái. Trước tình hình đó, ông Carney cam kết đàm phán với Mỹ để giảm thiểu tác động, đồng thời tăng cường quan hệ với các đồng minh châu Âu như Anh và Pháp. Ông cũng hứa hẹn các chính sách hỗ trợ người lao động bị ảnh hưởng bởi chiến tranh thương mại, cắt giảm thuế cho tầng lớp trung lưu và thúc đẩy đầu tư vào năng lượng bền vững.

Nhiều chuyên gia nhận định trong những ngày tới, Thủ tướng Carney sẽ phải chứng minh khả năng cân bằng giữa đàm phán với Mỹ và duy trì đường lối độc lập của Canada. Đây là một bài toán không hề dễ dàng đối với nhà lãnh đạo còn ít kinh nghiệm chính trường này.