Ông Trump phản hồi đề xuất hiệp ước hạt nhân của Tổng thống Putin

Ngày 5/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố, ông sẵn sàng duy trì hiệp ước về vũ khí hạt nhân giữa Washington và Mosscow sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin đề xuất gia hạn thêm 1 năm.

Trả lời phỏng vấn báo giới bên ngoài Nhà Trắng, khi được hỏi về quan điểm đối với đề nghị gia hạn hiệp ước New START của Tổng thống Putin, Tổng thống Trump cho biết: “Điều đó nghe có vẻ là một ý tưởng hay với tôi”.

Phát biểu của ông Trump đã được hoan nghênh bởi Cố vấn Kinh tế của Tổng thống Liên bang Nga Kirill Dmitriev.

Ông Dmitriev viết trên Telegram rằng lập trường của Tổng thống Mỹ cho thấy Washington và Moscow “có nhiều khả năng” sẽ gia hạn hiệp ước New START.

“Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khẳng định rằng những đề xuất của Tổng thống Putin về việc tuân thủ các giới hạn trong hiệp ước New START “nghe có vẻ là một ý tưởng hay”. Dựa trên những tuyên bố mới nhất, khả năng hai bên đạt được thỏa thuận là rất đáng kể”, ông Dmitriev nhấn mạnh.

Theo đánh giá của ông Daryl G. Kimball, Giám đốc điều hành Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí (ACA) có trụ sở tại Washington, Tổng thống Trump được cho là đã “về cơ bản” đồng ý với đề xuất của Tổng thống Putin về việc tiếp tục kéo dài New START.

Trao đổi với hãng tin Tass hôm Chủ nhật, ông Kimball cho biết ACA “hoan nghênh phản ứng tích cực của Tổng thống Trump trước đề xuất của Tổng thống Putin về việc tiếp tục tuân thủ các giới hạn định lượng trung tâm trong Hiệp ước New START thêm một năm sau ngày 5/2/2026.

“Chúng tôi kêu gọi đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ ủng hộ quyết định duy trì các giới hạn hợp lý đối với hai kho vũ khí hạt nhân lớn và nguy hiểm nhất thế giới”, ông Kimball cho hay.

Chuyên gia Kimball lưu ý thêm rằng việc Nga và Mỹ gia hạn Hiệp ước New START thêm 1 năm “sẽ giúp giảm căng thẳng, ngăn chặn một cuộc chạy đua vũ trang tốn kém mà không bên nào có thể thắng, đồng thời tạo đòn bẩy ngoại giao để kiềm chế quá trình mở rộng kho hạt nhân của Trung Quốc và tạo thêm thời gian cho các cuộc đàm phán về một hiệp ước rộng và bền vững hơn”.

Ông Kimball cho rằng điều quan trọng lúc này là “Điện Kremlin và Nhà Trắng cần nhanh chóng thực hiện các bước để chính thức gia hạn hiệp ước, đồng thời tiến hành các cuộc đàm phán về một hiệp ước mới, toàn diện hơn, giải quyết những vấn đề nan giải mà hai bên đã đối mặt suốt nhiều năm qua”.

Trước đó, ngày 22/9, Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố, Nga sẵn sàng tiếp tục tuân thủ Hiệp ước New START thêm 1 năm sau khi văn kiện này hết hạn vào ngày 5/2/2026. Tuy nhiên, Moscow khẳng định việc kéo dài thời hạn tuân thủ hiệp ước chỉ có thể diễn ra trên cơ sở "có đi có lại".

Hiệp ước New START, thỏa thuận hạt nhân song phương cuối cùng còn tồn tại giữa Nga và Mỹ, dự kiến sẽ hết hiệu lực vào ngày 5/2/2026.

Hiệp ước New START được ký kết năm 2010. Theo thỏa thuận, Moscow và Washington cam kết triển khai không quá 1.550 đầu đạn hạt nhân chiến lược và tối đa 700 tên lửa tầm xa và máy bay ném bom.

Hiệp ước này cũng quy định việc giám sát chung kho vũ khí hạt nhân được triển khai của mỗi bên, cũng như điều phối thông qua một ủy ban tư vấn song phương. Theo đó, mỗi bên có thể tiến hành tới 18 cuộc thanh sát các địa điểm vũ khí hạt nhân chiến lược mỗi năm để đảm bảo bên kia không vi phạm các giới hạn của hiệp ước.

Hiệp ước có hiệu lực từ năm 2011. Đầu năm 2021, ngay sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nhậm chức, Tổng thống Nga Putin đã nhất trí gia hạn hiệp ước New START thêm 5 năm, tới tháng 2/2026. Đây là văn kiện cuối cùng còn lại trong chuỗi hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân song phương từng đóng vai trò nền tảng ổn định quan hệ Nga - Mỹ suốt nhiều thập kỷ.