Đây là kết luận của Báo cáo rà soát pháp luật Việt Nam với cam kết của EVFTA về hải quan do Trung tâm WTO thuộc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố sáng 10/3.
“Vênh” ở 2 cam kết
Theo bà Nguyễn Thị Thu Trang - Giám đốc Trung tâm WTO, quy định pháp luật Việt Nam hiện hành về cơ bản là tương thích với các cam kết của EVFTA, chỉ còn hai yêu cầu “rất nhỏ” chưa tương thích gồm yêu cầu không phân biệt đối xử với DN nhỏ và vừa trong chế độ DN ưu tiên và yêu cầu mỗi giấy tờ hành chính chỉ phải nộp một lần. Bà Trang phân tích, theo tiêu chí về kim ngạch xuất nhập khẩu hàng năm để được hưởng chế độ ưu tiên, hầu như các DN nhỏ và vừa khó có thể tiếp cận chế độ này, trừ các DN làm thủ tục thông qua đại lý hải quan đáp ứng được các tiêu chí.
Từ đó, Nhóm rà soát đề xuất cân nhắc điều chỉnh lại các quy định tại Nghị định 08/2015/NĐ-CP về tiêu chí kim ngạch xuất nhập khẩu hàng năm theo hướng giảm mức kim ngạch xuống cho phù hợp với năng lực xuất nhập khẩu trung bình của các DN nhỏ và vừa.
Tuy nhiên, theo ông Phạm Thanh Bình - chuyên gia hải quan, quy định kim ngạch hoặc số lượng dịch vụ thực hiện mỗi năm không phải là sáng kiến của Việt Nam mà là cách làm của nhiều nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc,… Duy chỉ có quy định các mức kim ngạch khác nhau là cách làm riêng của Việt Nam với mục đích chính là tạo cơ hội cho các DN nhỏ và vừa.
Một vấn đề nữa mà theo bà Nguyễn Thị Thu Trang cũng cần được phân tích để đưa ra đề xuất, giải pháp thích hợp, đó là yêu cầu mỗi giấy tờ hành chính chỉ phải nộp một lần. Bình luận về vấn đề này, bà Phạm Thị Thanh Hiền, nguyên Phó vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Tổng cục Hải quan cho rằng, hiện ngành Hải quan đã vận hành Hệ thống VNACCS/VCIS và việc đảm bảo mỗi giấy tờ hành chính chỉ phải nộp một lần là thực hiện được.
Theo ông Phạm Thanh Bình, quy định này liên quan đến “Chuẩn mực chuyển tiếp” của Công ước Kyoto (sửa đổi), theo đó, các DN đáp ứng được các điều kiện quy định được phép sử dụng một tờ khai hải quan để xuất nhập khẩu toàn bộ lượng hàng hóa trong một thời gian nhất định.
“Chuẩn mực này đã được nội luật hóa tại khoản 5, Điều 29, Luật Hải quan và khoản 8, Điều 25, Nghị định 08/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thực hiện Luật Hải quan. Điều này được hiểu là, pháp luật Việt Nam đã đáp ứng cam kết này” – ông Bình khẳng định và cho rằng để thực hiện tốt quy định này còn cần rà soát hệ thống pháp luật quản lý chuyên ngành, bởi thực tế hiện nay, thủ tục hải quan còn liên quan đến kiểm tra chuyên ngành của nhiều lĩnh vực khác nhau. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến tỷ lệ lô hàng kiểm tra chuyên ngành cao và thời gian thông quan hàng hóa dài như hiện nay.
Còn vướng ở khâu thực thi
Cũng theo Báo cáo, pháp luật hiện hành đã đáp ứng yêu cầu của EVFTA về thông quan hàng hóa nhanh chóng, tiếp tục giảm thời gian giải phóng hàng, làm thủ tục hải quan điện tử và xử lý tờ khai điện tử trước khi hàng hóa đến, tạo điều kiện cho việc thông qua ngay khi hàng đến. Do đó, không cần bổ sung, sửa đổi gì về nội dung này trong pháp luật Việt Nam… “Đọc báo cáo rà soát của VCCI, chúng tôi thấy rất yên tâm khi pháp luật của nước ta không bị “cong vênh” với cam kết EVFTA, vấn đề còn lại hiện nay chỉ là thực thi. Thực tế nhiều DN vẫn bị làm khó bởi cán bộ hải quan” – đại diện một DN sản xuất ô tô lên tiếng.
Đồng tình với ý kiến này, bà Nguyễn Hoàng Ánh - Giảng viên ĐH Ngoại thương cho rằng, vấn đề của lĩnh vực hải quan không nằm ở quy định mà ở cán bộ chịu trách nhiệm thực thi. Khi gặp vướng mắc, DN rất khó tìm được đầu mối để giải đáp, nếu gửi văn bản thắc mắc cũng mất rất nhiều thời gian chờ đợi, ảnh hưởng tới thời gian thông quan của DN. Do vậy, DN mong muốn có một trang điện tử hoặc một đầu mối để tạo thuận lợi trong tìm hiểu thông tin liên quan đến hải quan và thương mại.
Hải quan Sân bay quốc tế Nội Bài kiểm tra hàng hóa. Ảnh: Viết Thành
|
