Từ ngày 1/8, tất cả tuyến cao tốc trên phạm vi cả nước đồng loạt triển khai thu phí không dừng (ETC) hoàn toàn. Thực tế cho thấy, nhìn chung công tác thu phí được đảm bảo, giao thông trên các tuyến đường tương đối thuận lời và thông suốt.
Vai trò quan trọng của lực lượng chức năng
Giới chuyên môn nhìn nhận, có hai yếu tố then chốt góp phần tạo nên thành công bước đầu của thu phí không dừng hoàn toàn. Thứ nhất là sự chuẩn bị chu đáo của Bộ GTVT và các cơ quan, đơn vị liên quan. Trong đó, đáng ghi nhận nhất là công tác tuyên truyền về chủ trương và thời gian thực hiện chủ trương tới chủ phương tiện.
Chính sự hiệu quả của công tác tuyên truyền mà hầu hết các chủ xe đã chủ động đi dán thẻ ETC, nạp tiền vào tài khoản để sử dụng dịch vụ thu phí không dừng một cách thuận lợi khi lưu thông trên đường cao tốc.
Cần phải thừa nhận, thời gian thu phí không dừng hoàn toàn được triển khai trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đã mang đến bài học nhãn tiền cho giới tài xế và chủ phương tiện. Họ đã hiểu ra một khi ETC triển khai toàn diện sẽ đồng nghĩa với việc mọi hình thức thu phí thủ công đều bị khai tử.
Khi đó sẽ không còn bất cứ lí do gì để họ có thể bấu víu hoặc mang ra bào chữa cho hành vi trốn tránh dịch vụ thu phí không dừng nữa. Cách tốt nhất là chủ động dán thẻ ETC, nạp tiền vào tài khoản để sử dụng dịch vụ khi đi qua các trạm thu phí nếu không muốn bị áp dụng chế tài xử phạt nghiêm khắc.
Yếu tố quan trọng thứ hai là sự có mặt của các lực lượng chức năng. Để đảm bảo cho công tác thu phí được thực hiện thuận lợi, an toàn trong 2 ngày đầu tiên triển khai ETC toàn quốc, lực lượng CSGT, TTGT đã được tăng cường quân số đáng kể, đứng chốt tại các vị trí trọng yếu trên các tuyến cao tốc và tại các trạm thu phí.
Họ phối hợp với nhân viên các trạm thu phí tổ chức phân luồng giao thông và hướng dẫn những trường hợp chưa đủ điều kiện sử dụng dịch vụ ETC đến đúng nơi quy định hoàn thành những thủ tục cần thiết để có thể qua trạm, tiếp tục hành trình.
“Đến thời điểm này, tuy các chủ phương tiện có thắc mắc, có phản ánh nhưng khi được giải thích, phối hợp thực hiện thì họ rất vui vẻ. Vì thế chúng tôi có niềm tin khi đã làm được những điều đem lại lợi ích cho người dân. Còn những trường hợp cố tình vi phạm, chống đối, gây mất trật tự thì chúng tôi có chế tài để xử lý theo pháp luật” - Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ.
Mặc dù được nhắc đến với vai trò chính là “hỗ trợ” tại các trạm thu phí nhưng vai trò của lực lượng chức năng là vô cùng quan trọng. Nếu không có những bóng áo vàng, áo xanh của CSGT, TTGT xuất hiện, chưa chắc công tác thu phí đã được thực hiện đảm bảo như vậy, giao thông trên tuyến chưa chắc đã được thuận lợi như vậy.
Đặc biệt, khi ùn tắc xảy ra trên một số tuyến cao tốc như TP Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây hay cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi, lực lượng chức năng đóng vai trò quyết định trong việc phân làn, phân luồng, giải tỏa ùn tắc.
Công nghệ hiện đại sao vẫn mắc lỗi?
Các chuyên gia cho rằng, để thu phí không dừng tiếp tục vận hành trơn tru và trở nên hoàn thiện hơn trong thời gian tới cần phải có những giải pháp căn cơ và lâu dài để giải quyết dứt điểm những bất cập, lỗi thường thấy chứ không thể cứ dựa vào sự hỗ trợ của lực lượng chức năng mãi.
Một trong những bất cập của ETC được nói đến nhiều nhất trong thời gian qua chính là lỗi kỹ thuật xảy ra trong quá trình triển khai ETC. Trong ngày 1/8, lỗi này xảy ra tại nhiều nơi, nghiêm trọng nhất tại trạm Túy Loan trên cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi. Vì lỗi này mà trạm thu phí Túy Loan phải trải qua nhiều giờ đồng hồ trong tình trạng ùn tắc.
Mới đây, lý giải về phản ánh của nhiều chủ xe liên quan đến việc thẻ ePass bị lỗi khi đi qua trạm thu phí, đại diện nhà cung cấp dịch vụ là Công ty Cổ phần giao thông số Việt Nam (VDTC) cho hay, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên như đầu đọc (reader) phát chưa đủ công suất, xe không đảm bảo khoảng cách, tốc độ giới hạn, góc quét anten, cấu hình tham số hệ thống và tuân thủ quy trình giám sát vận hành như thường xuyên theo dõi tham số và hiệu chỉnh hệ thống.
Trong khi đó, ông Hồ Trọng Vinh - Phó Tổng Giám đốc Công ty thu phí tự động VETC cho biêt, công nghệ ETC đang sử dụng tại Việt Nam là công nghệ RFID rất tiên tiến. Ví như với Singapore vẫn dùng công nghệ BIC tức là vẫn dùng OBU bỏ trên xe, còn Việt Nam dùng công nghệ RFID, cao hơn BIC. "Đây là mô hình khác nhau tùy theo văn hóa của mỗi nước để thu phí không dừng” - ông Hồ Trọng Vinh cho hay.
Hiện hệ thống, xe dán thẻ ePass hay xe thẻ của VETC đều đã được liên thông nên các xe đã dán thẻ ETC dù của VDTC hay của VETC đều có thể liên thông, đi lại qua các trạm thu phí trên toàn quốc và những tuyến cao tốc cho tất cả phương tiện.
Đành rằng, với những công nghệ mới, hiện đại, việc xảy ra lỗi là điều khó tránh. Song, để lỗi đó diễn ra trong một thời gian dài mà không thể khắc phục triệt để là có vấn đề, đặc biệt với dự án trọng điểm quốc gia. Nhận định về vấn đề này, TS Phan Lê Bình - chuyên gia giao thông cho rằng, việc xảy ra lỗi kỹ thuật trong quá trình triển khai ETC lần một, lần hai có thể thông cảm được, nhưng tuyệt đối không được để lỗi này lặp đi lặp lại.
“Nếu lỗi này hoàn toàn thuần túy xuất phát từ vấn đề kỹ thuật, đơn vị cung cấp dịch vụ phải thay đổi triệt để, có những biện pháp dự phòng để tạo điều kiện thuận lợi tốt nhất cho người dân khi lưu thông trên đường” - TS Phan Lê Bình nói.
“Người dân đã dán thẻ để sử dụng dịch vụ thu phí không dừng rồi thì khi đi qua các trạm thu phí phải được tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất. Tuyệt đối không được để những trục trặc liên quan đến máy móc, lỗi kỹ thuật gây ra khó khăn, phiền hà cho người dân”.
Chuyên gia giao thông Nguyễn Văn Thanh
