[Phát triển chuỗi đô thị vệ tinh] Bài 3: Phú Xuyên - cực kết nối Hà Nội với các vùng xung quanh

>>> Bài 1: Hòa Lạc - đô thị vệ tinh mũi nhọn

>>>  Bài 2: Phát huy lợi thế hạ tầng, đẩy nhanh hình thành đô thị vệ tinh Sóc Sơn

Tuy nhiên đến nay, các quy hoạch phân khu nhằm cụ thể hóa quy hoạch chung tại đô thị vệ tinh này vẫn chưa được phê duyệt. Hệ quả là chưa có căn cứ triển khai các quy hoạch chi tiết nhằm thu hút nhà đầu tư có tiềm năng để phát triển khu vực quan trọng phía Nam TP Hà Nội.

Đầu mối giao thông đa dạng

Nằm cách trung tâm thành phố 30km, theo quy hoạch chung được TP Hà Nội phê duyệt từ năm 2015, đô thị vệ tinh Phú Xuyên có diện tích khoảng 3.982ha gồm địa giới của 8 xã, 2 thị trấn của huyện Phú Xuyên và 5 xã của huyện Thường Tín. Như vậy đặc điểm khác biệt của đô thị vệ tinh Phú Xuyên là nằm trong vùng liên huyện (phía Bắc huyện Phú Xuyên và phía Nam huyện Thường Tín).

Đây được định hướng sẽ là nơi phát triển công nghiệp, trung chuyển hàng hóa, xây dựng các cụm công nghiệp để di dời nhà máy từ nội đô, hỗ trợ phát triển nông nghiệp cho Vùng đồng bằng phía Nam sông Hồng. Hình thành các trung tâm dịch vụ trung chuyển hàng hóa, các khu nhà ở công nhân và các tiện ích đô thị khác như y tế chất lượng cao, đào tạo nghề... Quy hoạch cũng tạo ra mạng lưới giao thông đường thủy, đường bộ, đường sắt quan trọng nhằm kết nối các khu vực lân cận với Phú Xuyên.

Theo quy hoạch, Khu trung tâm hành chính Phú Xuyên hiện hữu vẫn là trung tâm hành chính - chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội, trung tâm phía Nam của đô thị vệ tinh Phú Xuyên trong tương lai. Bên cạnh đó, một khu trung tâm hành chính mới được xây dựng tại xã Văn Tự (huyện Thường Tín), đóng vai trò là hạt nhân phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội của đô thị vệ tinh Phú Xuyên, của huyện Phú Xuyên, Thường Tín và các vùng phụ cận như Thanh Oai, Ứng Hòa.

Về giao thông, Ga Phú Xuyên hiện nay nằm tại thị trấn Phú Xuyên, là điểm dừng của tuyến đường sắt Bắc Nam, trong tương lai sẽ được xây mới tại xã Văn Tự (huyện Thường Tín) có quy mô 22ha. Đường Đỗ Xá - Quan Sơn, trục không gian chiến lược cứng của đô thị vệ tinh Phú Xuyên sẽ được kéo dài, mở rộng theo hướng Đông - Tây trên cơ sở tỉnh lộ 429 hiện hữu.

Cụ thể, trục này sẽ được mở rộng bề ngang lên thành 62m với 6 làn xe chính và đường gom song hành hai bên. Trục Đỗ Xá - Quan Sơn cũng sẽ đi qua khu trung tâm thể dục thể thao và trung tâm đào tạo của đô thị vệ tinh. Cảng Phú Xuyên nằm ở cuối trục Đỗ Xá - Quan Sơn, theo quy hoạch là trung tâm tiếp vận đường thủy của đô thị vệ tinh Phú Xuyên, công suất đến 2030 đạt 2,5 triệu tấn, cỡ tàu tiếp nhận 800 tấn. Đường đê sông Hồng cũng sẽ được mở rộng quy mô bề ngang lên 8 - 10m.

Quốc lộ 1A - một trong những trục giao thông đối ngoại của đô thị vệ tinh Phú Xuyên sẽ được mở rộng 30 - 36m. Các tuyến đường liên khu vực qua đô thị vệ tinh Phú Xuyên có bề rộng 34 - 40m. Các tuyến đường chính khu vực sẽ có bề rộng mặt cắt ngang 25 - 40m. Một số trục chiến lược cứng khác của đô thị vệ tinh Phú Xuyên gồm có cao tốc Tây Bắc - Quốc lộ 5 (bề ngang 90m, 6 làn xe); đường Ngọc Hồi - Phú Xuyên (rộng 40m, 6 làn xe). Ngoài ra, cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ qua đô thị vệ tinh Phú Xuyên hiện đã đạt tiêu chuẩn đường cao tốc 6 làn xe. Đường gom phía Đông cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ có mặt cắt ngang 12 - 17m với hai làn xe cơ giới.

Phía Bắc của đô thị vệ tinh Phú Xuyên được bố trí khu công nghiệp phát triển các ngành công nghệ sinh học, chế biến nông sản, thực phẩm công nghệ cao nông nghiệp, công nghiệp nhẹ, công nghiệp phụ trợ, hệ thống cảng, kho tàng bến bãi... Không gian cây xanh, mặt nước tại các xã, thị trấn tại đô thị vệ tinh Phú Xuyên nằm trong khu vực bảo tồn, quản lý và kiểm soát theo quy định pháp luật về di sản văn hóa.

Bí thư Huyện ủy Phú Xuyên Lê Ngọc Anh cho biết, nằm ở cửa ngõ phía Nam Thủ đô, huyện có điều kiện tự nhiên, giao thông tương đối thuận lợi, có nhiều làng nghề trong đó 43/154 làng được thành phố công nhận là làng nghề truyền thống. Song cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội của huyện còn yếu và thiếu đồng bộ. Chưa thu hút được các nhà đầu tư vào phát triển công nghiệp, cụm công nghiệp làng nghề, sản xuất nông nghiệp vẫn manh mún, nhỏ lẻ, chưa hình thành được trung tâm vận chuyển, trung chuyển hàng hóa cấp vùng… Đến nay, các quy hoạch phân khu đô thị vệ tinh chưa được thành phố phê duyệt nên huyện chưa có cơ sở hoàn thành quy hoạch chi tiết tại thị trấn Phú Xuyên, Phú Minh và triển khai những dự án phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.

Đẩy nhanh quy hoạch phân khu

Đánh giá về những lợi thế của đô thị vệ tinh Phú Xuyên, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Hà Nội, TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, đây là khu vực giao thoa của các hành lang kinh tế khu vực phía Bắc, có di sản làng nghề truyền thống phong phú, điều kiện đất đai rộng lớn, có diện tích mặt nước của sông Hồng, sông Nhuệ rất tốt cho việc khai thác cảnh quan đô thị và góp phần bảo vệ môi trường chống biến đổi khí hậu.

Đặc biệt, một điểm nổi trội của đô thị vệ tinh Phú Xuyên mà ít khu vực nào có được đó là đầu mối giao thông đa dạng cả về đường sắt, đường bộ, đường thủy. Đây là điều kiện thuận lợi để phát triển công nghiệp chế biến, dịch vụ logictic, nông nghiệp công nghệ cao, du lịch làng nghề… Khi đô thị này phát triển thì đây sẽ là cực kết nối Hà Nội với các vùng xung quanh, thể hiện được vai trò Hà Nội là động lực phát triển vùng Thủ đô. Từ những lợi thế trên, Hà Nội cần đẩy nhanh quy hoạch phân khu của đô thị vệ tinh này.

Về tiến độ triển khai các quy hoạch phân khu tại đô thị vệ tinh Phú Xuyên, Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội Lưu Quang Huy cho biết, trên cơ sở quy hoạch chung đô thị vệ tinh Phú Xuyên, UBND TP Hà Nội đã giao Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội chủ trì, phối hợp với các huyện Phú Xuyên, Thường Tín để lập 3 quy hoạch phân khu đô thị vệ tinh gồm: Phân khu S1, phân khu S2 và phân khu S3. Các đồ án quy hoạch phân khu đều nêu rõ phạm vi, ranh giới cụ thể, quy mô dân số tính toán đến năm 2030.

“Hiện nay, hồ sơ các quy hoạch phân khu này đã được Viện hoàn thiện gửi Sở QH - KT Hà Nội thẩm định và Bộ Xây dựng đã có văn bản thống nhất từ tháng 11/2020. Sở QH - KT đã hoàn thiện trình Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội thông qua để UBND TP phê duyệt vào cuối năm nay” - ông Lưu Quang Huy thông tin.