Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, Trưởng Ban Chỉ đạo (BCĐ) Trung ương Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM và Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường,  Phó Trưởng BCĐ, đồng chủ trì hội nghị.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh, trong giai đoạn 2016-2020, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng đã ban hành cơ chế, chính sách đặc thù để tập trung ưu tiên, hỗ trợ các địa phương vùng đặc biệt khó khăn để phát triển kinh tế xã hội, trong đó có xây dựng NTM.

Từ những cơ chế, chính sách đặc thù, tổng nguồn lực huy động đầu tư xây dựng NTM trên địa bàn đặc biệt khó khăn giai đoạn 2016-2020 khoảng hơn 791.900 tỷ đồng (bằng 38,1% tổng vốn huy động của cả nước). Với nỗ lực chung của cả hệ thống chính trị và nhân dân cả nước, sau 10 năm triển khai thực hiện, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM trên cả nước đã đạt được những kết quả to lớn, toàn diện và mang tính lịch sử; từ đó tạo nên một phong trào có sức lan tỏa rộng và được cả hệ thống chính trị, mọi tầng lớp nhân dân cả nước nhiệt tình tham gia.

Bên cạnh những thành tựu đã đạt được trên cả nước, Phó Thủ tướng cũng nêu ra những tồn tại, hạn chế, khó khăn, thách thức trong việc xây dựng NTM nói chung, đặc biệt là xây dựng NTM tại vùng đặc biệt khó khăn.

Trước hết là thách thức về chất lượng hạ tầng đối với vùng đặc biệt khó khăn. Bên cạnh đó, tình trạng di dân tự do, thiếu đất ở, thiếu điện, thiếu nước sinh hoạt... là thách thức rất lớn trong xây dựng NTM. Vấn đề nữa là việc quy hoạch, bố trí lại dân cư gắn với phòng, chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu và gắn với việc đáp ứng yêu cầu của di dân…

Vì vậy, việc tiếp tục hỗ trợ các địa phương, vùng đặc biệt khó khăn đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM, thu hẹp dần khoảng cách về mức sống, thu nhập để phát triển kinh tế xã hội so các vùng, miền của cả nước trong giai đoạn 2021-2025 là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, trong đó các bộ, ngành Trung ương, cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương và sự hưởng ứng vào cuộc của người dân.

Về phương hướng trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu, trước hết, việc triển khai xây dựng NTM tại các xã đặc biệt khó khăn phải có cách làm sáng tạo, linh hoạt hơn, không máy móc, không rập khuôn, phải phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương, từng vùng miền. Trong đó phải lấy nhiệm vụ phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm.

Cùng với đó là phát triển nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, đặc biệt là đào tạo nguồn nhân lực, chăm sóc sức khỏe người dân, xây dựng đời sống văn hóa cộng đồng dân cư gắn với việc phòng, chống các tệ nạn xã hội, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, an ninh chính trị, đảm bảo giữ vững chủ quyền của quốc gia.

Cần tiếp tục tuyên truyền, vận động, quán triệt sâu rộng tới các cấp chính quyền và người dân phương châm xây dựng NTM là của dân, do dân, người dân hưởng lợi, dân làm, nhà nước hỗ trợ. Tránh tâm lý ỷ lại vào ngân sách Trung ương, đồng thời người dân cũng cần nâng cao sự tự chủ để cuộc sống khá giả hơn.

Phó Thủ tướng yêu cầu sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền các địa phương, nhất là vai trò lãnh đạo đứng đầu. “Đặc biệt cần tập trung phấn đấu không còn huyện trắng xã NTM. Mỗi tỉnh có ít nhất một đơn vị cấp huyện được công nhận đạt chuẩn NTM và không còn xã dưới 5 tiêu chí xây dựng NTM", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Việc xây dựng NTM tại khu vực đặc biệt khó khăn phải gắn với việc đẩy mạnh đầu tư phát triển vùng, chứ không đơn lẻ, cô lập; phải gắn việc đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng kết nối của vùng và của quốc gia.

Phó Thủ tướng yêu cầu tập trung rà soát lại các quy hoạch. Bộ TN&MT khẩn trương triển khai việc lập quy hoạch đánh giá các khu vực dễ sạt lở đất, những khu vực nguy hiểm để làm cơ sở để chúng ta quy hoạch phân bố lại dân cư ở những khu vực đặc biệt khó khăn, di dời người dân ra khỏi khu vực nguy hiểm.

Đồng thời tập trung đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện cơ sở hạ tầng thiết yếu như điện, nước sạch, thủy lợi, y tế, giáo dục, các hạ tầng để phục vụ sản xuất và nâng cao đời sống nhân dân địa bàn gắn việc bố trí ổn định dân cư, đảm bảo phòng, chống thiên tai và biến đổi khí hậu.

Đồng thời tạo môi trường để thu hút các nhà đầu tư vào khu vực đặc biệt khó khăn, vào những địa phương miền núi, trong đó tập trung 3 yếu tố là tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp, hạ tầng và nhân lực.

Các địa phương nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX nông nghiệp ở những vùng đặc biệt khó khăn, đây là vấn đề hết sức cần thiết để phát triển ngành nghề và các sản phẩm OCOP.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu phải đầu tư cho giáo dục đào tạo để phát triển nguồn nhân lực gắn với việc phát triển các sản phẩm phù hợp với mỗi vùng, mỗi địa phương.

Các địa phương tập trung để bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống gắn với xây dựng đời sống văn hóa cộng đồng, gắn phát triển du lịch; phòng, chống các tệ nạn xã hội, đảm bảo trật tự an toàn xã hội; chú trọng bảo vệ môi trường nông thôn; nhân rộng và phát triển phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trên địa bàn nông thôn gắn với giữ gìn, bảo vệ chủ quyền biên giới, hải đảo.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ NN&PTNT chủ trì, phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Dân tộc, Bộ LĐTB&XH khẩn trương rà soát, hoàn thiện báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025, trong đó xác định cụ thể đối tượng, phạm vi, nội dung hoạt động thống nhất, tránh chồng chéo.