Phú Thọ hướng dẫn ngăn ngừa, thu gom người lang thang xin ăn

Siết chặt quản lý thu gom người lang thang xin ăn, đảm bảo an sinh xã hội

Sở Y tế tỉnh Phú Thọ vừa ban hành văn bản hướng dẫn việc phối hợp ngăn ngừa, tổ chức thu gom người lang thang xin ăn trên địa bàn năm 2025. Đây là hoạt động nhằm siết chặt quản lý, hạn chế tái diễn tình trạng lang thang, xin ăn, góp phần bảo đảm an sinh xã hội và giữ gìn mỹ quan đô thị.

Theo Sở Y tế, công tác ngăn ngừa và thu gom người lang thang chỉ đạt hiệu quả khi có sự chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các địa phương, cùng sự phối hợp đồng bộ giữa các ngành, đoàn thể. Việc xử lý không chỉ dừng lại ở biện pháp hành chính mà phải đi vào chiều sâu, đưa đối tượng trở về gia đình, địa phương, tạo điều kiện hòa nhập cộng đồng và ngăn ngừa tái diễn.

Bên cạnh đó, ngành chức năng nhấn mạnh nhiệm vụ tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân trong việc phát hiện, tố giác người lang thang xin ăn; chuyển các trường hợp trẻ em, người khuyết tật, người cao tuổi không nơi cư trú ổn định vào cơ sở trợ giúp xã hội. Việc kịp thời phát hiện và xử lý các đối tượng lợi dụng người yếu thế để trục lợi, đặc biệt là nhóm từ địa phương khác đến Phú Thọ hoạt động xin ăn, được coi là yêu cầu trọng tâm.

Theo hướng dẫn, nhóm đối tượng lang thang cần xử lý bao gồm: người xin ăn, xin tiền; người có dấu hiệu mắc bệnh tâm thần đi lang thang không xác định được thân nhân, có biểu hiện hành vi gây nguy hiểm cho người khác, gây mất trật tự xã hội nơi công cộng; người lang thang sử dụng vỉa hè, đường phố, vườn hoa, công viên, bến tàu, bến xe làm nơi ăn ngủ; người từ nơi khác đến khu vực đô thị, lễ hội thuê trọ để tổ chức xin ăn, đeo bám du khách; đối tượng lợi dụng trẻ em, người khuyết tật để xin ăn trái phép, đặc biệt tại các địa điểm du lịch và khu vực lễ hội trên địa bàn tỉnh.

Xử lý nghiêm tình trạng lợi dụng người yếu thế để xin ăn trục lợi

Ở cấp xã, Phó Chủ tịch UBND xã là Trưởng ban chỉ đạo thu gom người lang thang, với sự tham gia của lực lượng công an, bảo vệ dân phố, đoàn thể, trưởng khu dân cư, ban quản lý chợ và khu du lịch.

UBND cấp xã chịu trách nhiệm chủ động rà soát đối tượng đã từng đi lang thang, xin ăn hoặc đối tượng có biểu hiện tổ chức cho các đối tượng đi lang thang xin ăn kiếm sống để tuyên truyền, vận động, có biện pháp giáo dục và răn đe ngăn ngừa.

Ở cấp tỉnh, Sở Y tế là cơ quan thường trực, phối hợp với các cơ sở trợ giúp xã hội như Trung tâm Công tác xã hội Phú Thọ, Trung tâm Công tác xã hội Vĩnh Phúc, Trung tâm Trợ giúp xã hội Hòa Bình… cùng triển khai thực hiện.

Theo Sở Y tế tỉnh Phú Thọ, quy trình tiếp nhận người lang thang thực hiện theo 3 bước, như sau:

Bước 1: khi phát hiện hoặc nhận tin báo về người lang thang, tổ công tác lập biên bản theo mẫu, chụp ảnh đối tượng và dụng cụ hành nghề (nếu có), đưa về UBND xã để xác minh nhân thân, tuyên truyền và phân loại. Trong vòng 24 giờ, tổ công tác phối hợp cơ sở trợ giúp xã hội liên hệ gia đình, nơi đăng ký hộ khẩu thường trú để làm thủ tục tiếp nhận.

Bước 2: cơ sở trợ giúp xã hội có trách nhiệm tiếp nhận ngay người lang thang do cấp xã bàn giao, cần khám, theo dõi sức khỏe ban đầu cho họ. Bố trí nơi ăn, ở đảm bảo an toàn cho đối tượng. Sau đó tiến hành xác minh và liên hệ với cấp xã lập kế hoạch đưa đối tượng về bàn giao cho gia đình và địa phương quản lý. Những trường hợp không xác định được nhân thân hoặc đến từ tỉnh xa được lập hồ sơ đề nghị UBND tỉnh quyết định nuôi dưỡng dài hạn.

Bước 3: UBND cấp xã nơi đối tượng thường trú có trách nhiệm tiếp nhận đối tượng trở về và yêu cầu cam kết không tái diễn hành vi lang thang xin ăn, hướng dẫn hỗ trợ ổn định cuộc sống.

Trong quá trình thu gom, nếu đối tượng thừa nhận hành vi xin ăn, hoặc phát hiện đối tượng đang xin ăn (có những dụng cụ dùng để xin ăn, xin tiền) thì lập biên bản xử lý. Nếu đối tượng không thừa nhận hành vi xin ăn thì bố trí lực lượng, cộng tác viên chụp ảnh và theo dõi, khi có đầy đủ bằng chứng thì lập biên bản xử lý. Các trường hợp trẻ nhỏ hoặc nghi sử dụng chất gây nghiện phải được xác minh thận trọng.

Sở Y tế Phú Thọ nhấn mạnh, việc thu gom chỉ là giải pháp tạm thời; quan trọng nhất vẫn là hỗ trợ tận gốc để người yếu thế có cuộc sống ổn định ngay tại địa phương. Các đơn vị phải triển khai đầy đủ chính sách trợ giúp xã hội, khuyến khích tổ chức từ thiện hỗ trợ người khó khăn, nhất là trẻ em nghèo, người già không nơi nương tựa, người khuyết tật.

Đồng thời cần tăng cường thông tin, vận động người dân không cho tiền trực tiếp người lang thang xin ăn, tránh vô tình tiếp tay cho hoạt động trục lợi; thay vào đó, hãy ủng hộ qua các tổ chức xã hội, đoàn thể để đảm bảo đúng đối tượng, minh bạch và bền vững.