Đền Quán Thánh, Trấn Bắc là di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật nổi tiếng gắn liền với sự hình thành của kinh thành Thăng Long. Theo sử liệu, ngôi đền được xây dựng vào những năm đầu khi Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long, trên gò Hồi Long phía Đông Bắc Hồ Tây. Năm 1823, vua Minh Mạng đổi tên đền là Trấn Vũ Quán. Đến đời vua Thiệu Trị năm 1842, đổi tên là đền Quán Thánh như hiện nay và ban tiền, đúc vòng vàng đeo cho tượng Trấn Vũ.
Một thời gian sau, vua Minh Mạng trong dịp tuần thú Bắc Thành đã cho đổi tên đền thành Chân Vũ Quán, ba chữ này được tạc trên nóc cổng tam quan; tuy nhiên, trên bức hoành trong bái đường vẫn ghi Trấn Vũ Quán. Đền được công nhận di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia năm 1962. Sau 60 năm, ngày 18/01/2022, đền được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng di tích Quốc gia đặc biệt.
Truyền thuyết xưa kể rằng, Huyền Thiên Trấn Vũ là thần cai quản phương Bắc nhiều lần hiển linh giúp dân trừ tà ma, yêu quái; trừ rùa thành tinh (đời Hùng Vương thứ 14); trừ cáo chín đuôi ở Tây Hồ; giúp An Dương Vương trừ tinh gà trắng xây thành Cổ Loa; diệt hồ ly tinh trên sông Hồng đời vua Lý Thánh Tông…
Khi đê sông Nhị Hà vỡ, vua lập đàn cầu đảo, đức Huyền Thiên giáng trần ở chỗ này. Sau cơn mưa to gió lớn, trời quang mây đãng, nước sông đều đẹp, vua Lý Thánh Tông liền sai lập ngay đền thờ ở chỗ thần đã hiển linh để hằng năm cúng tế. Đến thời nhà Lê, các vua cũng thường đến đây cầu mưa mỗi khi có hạn hán. Trải qua các triều đại, Đức thánh Huyền Thiên Trấn Vũ đã được các triều vua ban sắc phong Thần.
Hàng năm cứ đến ngày 3/3 và 9/9 âm lịch, làng Yên Quang xưa (nay là phường Quán Thánh) tổ chức lễ hội để tưởng nhớ, tri ân công lao của Đức Huyền Thiên Trấn Vũ, tạo không khí vui tươi, phấn khởi trong Nhân dân.
Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch UBND quận Ba Đình Tạ Nam Chiến cho biết, với tinh thần đoàn kết, trong 10 tháng qua, cán bộ đảng viên và Nhân dân quận Ba Đình đã tổ chức thực hiện thắng lợi nhiều nhiệm vụ chính trị trọng tâm năm 2023. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tiếp tục được giữ vững, bảo vệ an toàn tuyệt đối các sự kiện chính trị, các mục tiêu trọng điểm các sự kiện chính trị, ngoại giao quan trọng của Đảng, Nhà nước. Công tác quốc phòng an ninh, phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội đạt nhiều kết quả tốt. Các phong trào thi đua, các cuộc vận động được triển khai sâu rộng được cơ quan đơn vị, nhân dân tích cực tham gia, hưởng ứng.
Chủ tịch UBND quận Ba Đình Tạ Nam Chiến nhấn mạnh, lễ hội truyền thống kỷ niệm ngày hoá của Đức Thánh Huyền Thiên Trấn vũ là dịp để cán bộ và Nhân dân quận Ba Đình tiếp tục bảo tồn nét đẹp văn hoá dân tộc, phát huy giá trị của di tích quốc gia đặc biệt. Qua đó, khơi dậy mạnh mẽ tinh thần đoàn kết, ý chí vươn lên và khát vọng xây dựng, phát triển Thủ đô Hà Nội, quận Ba Đình thanh lịch - văn minh - hiện đại.
Với quyết tâm và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, quận Ba Đình sẽ đưa lễ hội đền Quán Thánh gắn với lễ kỷ niệm ngày sinh, ngày hoá của Đức Huyền Thiên Trấn Vũ trở thành sự kiện văn hoá thường niên, là điểm nhấn về du lịch tâm linh trên địa bàn, qua đó để lại dấu ấn đậm nét đối với Nhân dân Thủ đô, với du khách trong nước và quốc tế.
