Chuyển biến tích cực nhưng chưa hết khó khăn
Từ những năm 2016 trở về trước, công tác duy trì, bảo đảm VSMT trên địa bàn TP do Sở Xây dựng Hà Nội tổ chức thực hiện, song từ năm 2017, UBND TP đã phân cấp toàn diện công tác quản lý VSMT cho các quận thực hiện theo địa giới hành chính. Từ đó, UBND Quận Hai Bà Trưng đã tổ chức tiếp nhận khối lượng, giao nhiệm vụ cho Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng (QLDA ĐTXD) quận và từ năm 2025 bàn giao cho Ban Quản lý HTKT đô thị quận tiếp nhận, quản lý hợp đồng duy trì với đơn vị cung ứng dịch vụ; phối hợp các phòng, ban, đơn vị, UBND phường trong quản lý, giám sát bảo đảm chất lượng.
Ngay sau khi tiếp nhận toàn diện công tác duy trì VSMT theo phân cấp, chính quyền địa phương đã triển khai, thiết lập hệ thống quản lý, kiểm tra, giám sát việc thực hiện duy trì VSMT đến từng địa bàn dân cư. Thực tế cho thấy phương thức này tạo nên những chuyển biến tích cực: nhiều điểm đen VSMT được xóa bỏ; công tác thu gom, vận chuyển rác được tổ chức khoa học hơn; các phương tiện vận chuyển, quét hút được phân luồng, phân tuyến tác nghiệp; thời gian thu gom hàng ngày nhận được sự thống nhất cao với chính quyền địa phương…
Đặc biệt, nhằm nâng cao ý thức, trách nhiệm của mỗi cá nhân, tập thể trong việc chấp hành quy định pháp luật về việc bảo đảm VSMT, Quận ủy Hai Bà Trưng đã ban hành Chuyên đề số 15-CĐ/QU ngày 23/8/2021 về “Tăng cường tuyên truyền, đẩy mạnh công tác kiểm tra VSMT, bảo đảm cảnh quan đô thị sáng - xanh - sạch - đẹp phát triển theo xu hướng đô thị xanh, thành phố thông minh hiện đại”; UBND quận xây dựng Kế hoạch 208/KH-UBND ngày 11/10/2021 về thực hiện Chuyên đề này với những nhóm nhiệm vụ và giải pháp cụ thể.
Trong đó, toàn quận đã thực hiện rút toàn bộ thùng rác đặt tại các tuyến phố nhằm bảo đảm mỹ quan đô thị, không làm ảnh hưởng tới hoạt động giao thông trên các tuyến phố; tăng cường giám sát, kiểm tra, xử phạt trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm trong việc tuân thủ pháp luật; hiểu rõ mục đích, yêu cầu của việc thực hiện duy trì, bảo đảm VSMT.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác bảo đảm VSMT trên địa bàn quận vẫn còn những tồn tại, hạn chế đã được nhận diện qua quá trình kiểm tra, giám sát, cũng như tiếp nhận phản ánh từ người dân, tổ chức, trên các phương tiện truyền thông. Đó là còn tình trạng đổ trộm phế thải xây dựng trên các tuyến phố vắng (Trần Thánh Tông, Yecxanh, đê Nguyễn Khoái); bỏ rác không đúng giờ, đúng nơi quy định, đặc biệt tại các tuyến phố thường xuyên diễn ra hoạt động kinh doanh, dù các hộ đã được vận động ký bản cam kết không bỏ rác ban ngày; còn tồn tại một số điểm cẩu rác ca ngày và ca đêm; công tác vệ sinh sau mỗi ca cẩu chưa bảo đảm…
Theo đại diện Ban QLDA ĐTXD quận, nguyên nhân của tình trạng trên chủ yếu do lượng rác phát sinh hàng ngày lớn (trung bình 360 tấn/ngày), quãng đường vận chuyển tới khu Liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn xa (khoảng 55km) ảnh hưởng tới quy trình thu gom, vận chuyển rác và quay vòng của các phương tiện. Trong khi, hiện hệ thống HTKT trên địa bàn đã tương đối ổn định, việc tìm quỹ đất để sử dụng làm điểm tập kết, trung chuyển rác thải (nhất là rác thải phát sinh vào ban ngày trên các tuyến phố) với quy mô 60-80 tấn gặp nhiều khó khăn, do địa điểm cần phải có diện tích lớn, trên 300m2. Hơn nữa, còn do nhận thức của người dân, tổ chức trong việc bỏ rác đúng giờ, đúng nơi quy định chưa cao, chưa đồng đều.
Về nguyên nhân chủ quan, Phó Giám đốc Ban QLDA ĐTXD Quận Hai Bà Trưng Ngô Thế Anh cho rằng, do công tác thu gom rác trên địa bàn vẫn được thực hiện chủ yếu bằng phương pháp thủ công với phương tiện thô sơ, năng suất thấp, ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị, ùn tắc giao thông. Việc vận chuyển rác đến các khu xử lý bằng xe có tải trọng lớn tuy có giảm chi phí nhưng ảnh hưởng xấu đến chất lượng của tuyến đường, độ kín khít của xe vận chuyển rác không bảo đảm, gây rơi vãi nước rác trên đường, phát sinh ô nhiễm.
Ngoài ra, với yêu cầu ngày càng cao trong việc bảo đảm môi trường sáng, xanh, sạch, đẹp, đơn vị cung ứng dịch vụ VSMT còn lúng túng trong việc đầu tư bổ sung phương tiện, thiết bị, nâng cao nghiệp vụ chuyên môn của người lao động và xây dựng phương án tổ chức duy trì VSMT phù hợp đặc thù từng địa bàn.
Hình thành thói quen chỉ bỏ rác vào khung giờ thu gom
Để đổi mới công tác duy trì VSMT, thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt được thực hiện đồng bộ bằng các phương tiện cơ giới, hiện đại, đạt hiệu quả, xây dựng môi trường sáng, xanh, sạch, đẹp hơn nữa cho Thủ đô, đặc biệt tại khu vực trung tâm, TP đã ban hành các kế hoạch, văn bản chỉ đạo về đổi mới, nâng cao chất lượng VSMT. Từ đó, UBND Quận Hai Bà Trưng đã ban hành nhiều kế hoạch, văn bản chỉ đạo rất cụ thể về đổi mới, nâng cao chất lượng VSMT gắn với công tác phân loại rác thải tại nguồn.
Trong đó, nổi bật là Kế hoạch 305/KH-UBND ngày 10/12/2024 về tổ chức chương trình cao điểm bảo đảm trật tự ATGT, TTĐT, TTCC, PCCC, VSMT trên địa bàn quận; Kế hoạch 315/KH-UBND ngày 19/12/2024 về nâng cao chất lượng VSMT, thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn quận; Văn bản số 14/UBND-TN&MT này 6/1/2025 về triển khai đồng bộ, hiệu quả công tác phân loại rác thải tại nguồn gắn với nâng cao chất lượng VSMT trên địa bàn quận.
Nhằm nâng cao chất lượng công tác VSMT, đáp ứng yêu cầu và bám sát chỉ đạo, hướng dẫn của TP, Sở TN&MT, UBND quận, ngay trong năm nay, quận sẽ nghiên cứu triển khai bố trí, lắp đặt, bổ sung thay thế các thùng rác cũ, hỏng; lắp đặt biển chỉ dẫn các vị trí bỏ rác; lắp đặt các điểm chuồng quây lưu cất dụng cụ thu chứa rác, điểm tập kết phế thải cồng kềnh, phế thải sau phân loại, điểm chuyển tải rác… tại những vị trí phù hợp.
Đáng chú ý, sẽ thực hiện giảm dần điểm cẩu rác ban ngày và ban đêm, dần xóa bỏ điểm cẩu rác ban ngày; tổ chức khảo sát, thống nhất các vị trí lắp camera phục vụ công tác giám sát VSMT.
Trưởng Ban Quản lý HTKT Quận Hai Bà Trưng Hoàng Anh Tuấn cho hay, quận sẽ tổ chức rà soát và thống nhất phương án thu gom rác chi tiết tới từng địa bàn với những tiêu chí cụ thể.
Trong đó, không thực hiện thu rác của các hộ dân vào ban ngày (khung giờ 6h00-18h00) để hình thành thói quen chỉ bỏ rác vào khung giờ thu gom; bảo đảm trên đường, hè phố, nơi vui chơi công cộng không có rác mô, rác bịch bọc; chỉ thực hiện thu gom rác theo khung giờ cố định từ 18h00 hàng ngày đến khi hết rác; không có điểm tập kết (điểm cẩu rác) trên các tuyến đường, phố; giảm dần số điểm cẩu rác vào ban đêm; không thu cẩu rác vào ban ngày, chỉ thực hiện thu cẩu rác vào ban đêm.
Các phòng, ban chuyên môn, UBND phường thuộc quận cũng sẽ tham mưu cơ chế xử phạt hành vi vi phạm và khen thưởng những đơn vị, tổ chức có thành tích xuất sắc trong giữ gìn VSMT; kiểm tra, giám sát việc thực hiện phương án bảo đảm VSMT; định kỳ giao ban đánh giá kết quả thực hiện theo hàng tuần, tháng, quý nhằm khắc phục kịp thời những tồn tại và nâng cao chất lượng công tác VSMT, đạt hiệu quả bền vững.
“Đặc biệt, quận sẽ đẩy mạnh tuyên truyền nhắc nhở, nâng cao nhận thức và thay đổi thói quen, hành vi bỏ rác của người dân, tạo chuyển biến mạnh trong công tác giữ gìn VSMT trên địa bàn; phân công rõ nhiệm vụ cho lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, xử phạt các hành vi vi phạm về VSMT, bỏ rác không đúng giờ, đúng nơi quy định”- ông Hoàng Anh Tuấn chia sẻ.
