Lễ hội được tổ chức nhằm ôn lại chiến công và tưởng nhớ danh tướng Nguyễn Tam Trinh - Một vị tướng tài dưới thời Hai Bà Trưng. Lễ hội vật Mai Động ra đời vào thuở danh tướng Nguyễn Tam Trinh đến làng Mai (nay là Mai Động) để lập nghiệp vào những năm đầu Công nguyên. Ngài là tướng của Hai Bà Trưng và đã lập công tích lớn. Ngài cũng là người đã dạy chữ và truyền nghề làm đậu phụ cho người dân ở đây. Ngài là Thành Hoàng làng Mai Động, tiền thân của phường Mai Động bây giờ.
Đức Thánh Tam Trinh đã dạy dân trong vùng đấu vật và mở các sới vật để người dân rèn luyện sức khỏe, bảo vệ làng nước. Từ những sới vật đó, tướng Nguyễn Tam Trinh đã chiêu mộ những thanh niên trai tráng khỏe mạnh trong vùng rồi xin hội quân đánh giặc, giành được nhiều thắng lợi vang dội trong cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng. Tương truyền đã có 3.000 trai tráng trong làng theo ông lên Hát Môn tụ nghĩa.
Hội vật bắt đầu sau lễ rước thánh kiệu tưởng nhớ Đức Thánh Tam Trinh. Tuy chỉ là lễ hội vật làng nhưng vẫn quy tụ của nhiều đô vật danh tiếng khắp các “lò vật” nổi tiếng ở Hà Nội như: Hoàng Mai, Lĩnh Nam, Mai Động, Yên Sở… cũng như những đô vật tới từ các tỉnh khác ở phía Bắc như: Bắc Ninh, Hưng Yên, Hà Tây cũ, Vĩnh Phúc... Ngoài ra, các cháu thiếu nhi hay cụ cao tuổi vẫn xe đài cỗ vũ phong trào. Hàng trăm người xem khắp nơi trên cả nước, nhất là con cháu làng Mai Động háo hức chờ ngày khai mạc.
Trải qua thời gian, làng Mai Động trở thành một trong những cái nôi kết tinh võ vật cổ truyền của dân tộc Việt Nam, trở thành hoạt động văn hóa không thể thiếu vào dịp đầu năm mới của quận Hoàng Mai. Chủ tịch UBND phường Mai Động Trần Văn Vịnh cho biết: “Hội vật dân tộc truyền thống làng Mai Động luôn hấp dẫn, thu hút người xem bởi nó không chỉ là một trò chơi, một môn thể thao truyền thống, mà còn là nét đẹp trong lễ hội dân gian Việt Nam, góp phần phát huy tinh thần thượng võ cũng như tinh thần đoàn kết dân tộc”.
