Bổ sung quy định pháp luật
Sau 16 năm, Luật Điện ảnh đi vào cuộc sống đã bộc lộ nhiều hạn chế, không còn đáp ứng được yêu cầu phát triển điện ảnh trong tình hình mới. Thực trạng thi hành Luật và hoạt động điện ảnh những năm qua cũng cho thấy còn không ít khó khăn, bất cập phát sinh từ thể chế và thực tiễn.
Tại Hội nghị Góp ý dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Tạ Quang Đông cho biết: Quy định về việc phổ biến phim trên không gian mạng là vấn đề được dư luận quan tâm trong thời gian qua. Vì thế tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội về việc đề nghị quy định cụ thể trách nhiệm của cơ quan quản lý ở từng cấp; trách nhiệm của tổ chức, cá nhân phổ biến phim, trong đó có trách nhiệm cung cấp công cụ kiểm duyệt tự động, cảnh báo cũng như công cụ cho người xem báo cáo vi phạm để cơ quan nhà nước phát hiện kịp thời, tạo điều kiện cho cơ quan quản lý nhà nước gỡ bỏ những vi phạm khi có yêu cầu, dự thảo Luật đã được chỉnh lý, bổ sung các quy định như tại điểm đ, e, g khoản 1, khoản 2, khoản 6 Điều 21 dự thảo Luật.
Đóng góp ý kiến vào dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi), dự kiến trình Quốc hội khoá XV xem xét thông qua tại kỳ họp vào tháng 5 tới, nhiều đại biểu cho rằng dự thảo Luật lần này đã tiếp thu các ý kiến đóng góp của các đại biểu Quốc hội, các bộ, ngành, chuyên gia, nên đã dần hoàn thiện, có nhiều điểm, rõ ràng, tiến bộ, khả thi hơn.
Góp ý về quy định gây nhiều tranh cãi trong thời gian qua về tiền kiểm hay hậu kiểm, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật hình sự hành chính Bộ Tư pháp Nguyễn Quỳnh Liên cho biết: Bộ Tư pháp đồng tình với việc hậu kiểm các phim phổ biến trên không gian mạng vì thực tế cho thấy chúng ta không đủ nhân lực và công cụ để có thể kiểm duyệt phim trên mạng trước khi chiếu. Vì thế với phim chiếu trên không gian mạng nên tiến hành theo hình thức hậu kiểm, tăng cường trách nhiệm của các đơn vị phát hành, phổ biến phim cũng như đánh vào ý thức của người xem, tránh đặt gánh nặng tiền kiểm lên các cơ quan quản lý nhà nước trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, phổ biến, phát hành phim trên mạng.
Qua thảo luận, các đại biểu cũng cho rằng, tăng cường hậu kiểm là phù hợp với xu hướng và thông lệ quốc tế, tuy nhiên trong một số trường hợp nếu chỉ áp dụng phương án hậu kiểm có thể xảy ra nguy cơ bỏ lọt các bộ phim ảnh hưởng xấu đến chính trị, tư tưởng, quốc phòng an ninh, đối ngoại. Do đó, các đại biểu cho rằng, cần quy định phương án kết hợp tiền kiểm và hậu kiểm một cách hợp lý, trong đó hậu kiểm là chủ yếu, tiền kiểm đối với phim có ảnh hưởng xấu đến chính trị, tư tưởng, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, và đảm bảo phù hợp với điều kiện, khả năng quản lý của cơ quan nhà nước.
Siết chặt phổ biến, phân loại phim trên mạng
Góp ý cho Dự thảo Luật, nhiều chuyên gia lên tiếng, cần phải siết chặt quy định về các đối tượng được phổ biến, tự phân loại phim trên không gian mạng. Luật sư Nguyễn Tuấn Linh - Công ty Luật Baker McKenzie Việt Nam chia sẻ: “Theo quy định tại Dự thảo Luật thì ngoài đối tượng là “tổ chức” thì “cá nhân” cũng có thể được phép tự phân loại và phổ biến phim trên mạng. Quy định này có thể dẫn tới cách hiểu: Các cá nhân (người dùng mạng xã hội) cũng có thể tự do phân loại và phổ biến phim trên mạng. Điều đó sẽ dẫn đến rất nhiều rủi ro liên quan đến nội dung, chất lượng phim. Mặt khác, do chưa có cơ chế rõ ràng để xác định danh tính, định danh cá nhân phổ biến phim là người dùng xã hội nên sẽ rất khó khăn trong việc quy trách nhiệm pháp lý nếu xảy ra sự xâm phạm liên quan đến nội dung”.
Vì vậy, tăng chế tài xử phạt đủ mạnh cũng là một giải pháp được cho là cần thiết, để hạn chế sai phạm. Các chuyên gia cho rằng, có những Luật Điện ảnh ở các nước như Trung Quốc, Hàn Quốc sẵn sàng đóng cửa cơ sở sản xuất, hoặc rút giấy phép kinh doanh. Còn chúng ta bây giờ vẫn chỉ xử phạt hành chính với số tiền không lớn thì câu chuyện vi phạm vẫn sẽ lặp đi lặp lại.
Bên cạnh đó, việc ứng dụng khoa học, công nghệ để rà soát tự động những sai phạm về hình ảnh, âm thanh được nhấn mạnh như một giải pháp chiến lược lâu dài bởi số lượng phim trên mạng dự báo sẽ bùng nổ trong thời gian tới.
