Cận cảnh quá trình khai thác và tập kết cát lậu tại cảng cá Cửa Việt của Công ty TNHH MTV Đại Đoàn Thắng Quảng Trị.
Mỗi đêm “ăn” hàng trăm khối cát
Từ những thông tin của người dân cung cấp, phóng viên đã nhiều đêm ghi nhận tình trạng khai thác cát trái phép trên khu vực hạ lưu sông Thạch Hãn đoạn qua thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị.
Từ nửa đêm, các tàu khai thác cát trái phép bắt đầu hoạt động với đủ loại kích thước. Ngoài những tàu bê tông (tàu xi măng lưới thép) có thể chở 30 - 40 m3 cát, thì có 3 - 4 phương tiện tàu thép trọng tải lớn, mỗi tàu có thể chở khoảng 100 m3.
Hơn 22 giờ 30 phút ngày 27/10, từ khu vực cảng cá Cửa Việt (do Công ty TNHH MTV Đại Đoàn Thắng Quảng Trị làm chủ, gọi tắt là công ty), 1 chiếc tàu thép bắt đầu nổ vang rền máy rời cảng. Trong màn đêm, chiếc tàu này tắt hết các loại đèn, kể cả đèn hiệu cảnh báo.
Chỉ với những chiếc đèn pin đội đầu, các đối tượng khai thác cát trái phép đưa con tàu dài khoảng 35m ra giữa dòng sông Thạch Hãn, cách bờ khoảng 150m.
Ống hút cát bắt đầu đưa xuống rồi liên tục nổ máy trong suốt khoảng 1 giờ đồng hồ. Đến 23 giờ 21 phút ngày 27/8, sau khi đã “ăn” đầy khoảng 100m3 cát, chiếc tàu bắt đầu cập cảng cá Cửa Việt. Từ dưới tàu, ống hút cát được kéo vào khu vực bãi tập kết cát trái phép của công ty.
Để che đậy hành vi khai thác, vận chuyển cát trái phép của mình, khi đường ống bơm cát chuẩn bị xong, toàn bộ hệ thống đèn trong cảng cá Cửa Việt được tắt hoàn toàn. Các đối tượng bắt đầu nổ máy, đưa cát từ dưới tàu vào bãi tập kết.
Khoảng 1 giờ sau, toàn bộ số cát trên tàu đã được đưa vào bãi tập kết. Đến 0 giờ 40 phút ngày 28/10, các đối tượng tiếp tục đưa tàu ra sông Thạch Hãn khai thác cát. Lúc này, đèn điện trong khu vực cảng cá Cửa Việt mới sáng trở lại.
Gần 2 giờ 30 phút cùng ngày, chiếc tàu cập vào cảng cá Cửa Việt bắt đầu hút cát lên bờ. Lần nữa, toàn bộ đèn chiếu sáng trong cảng cá lại vụt tắt.
Ngay sau đó, trong vai những người dân đi làm cá, chúng tôi quyết định ghi hình toàn bộ khu vực khai thác cát trái phép này. Ngay trong khuôn viên cảng cá Cửa Việt, ống hút liên tục xả cát vào khu vực tập kết. Lúc này, bên trong cảng cá có 4 - 5 đối tượng ở trên tàu và trên cảng đang kiểm tra việc đưa cát từ tàu lên bờ.
Men theo bờ tường rào, trong khuôn viên cảng cá là đường ống dài hàng chục mét được nối với tàu hút cát. Trên tàu chứa cát đầy khoang với chiếc máy đang nổ rền đưa cát từ tàu lên bãi.
Khi thấy chúng tôi ghi hình, các đối tượng đã rọi đèn vào mặt và dùng vòi nước từ dưới tàu phun thẳng vào phóng viên. Đồng thời, các đối tượng tỏ ra khá manh động. Trước tình hình trên, chúng tôi vội rút đi.
Dù biết việc phóng viên ghi hình, các đối tượng vẫn tiếp tục nổ máy đưa cát lên bờ. Đồng thời, các đối tượng gọi thêm người rồi rọi đèn pin, tỏa ra các khu vực quanh cảng cá tìm kiếm.
Cát trái phép “phù phép” thành cát nạo vét
Sáng 28/10, những chiếc xe ô tô bắt đầu vào khu vực cảng cá Cửa Việt của công ty mua cát. Ghi nhận của phóng viên, tại bãi tập kết này có khoảng 2.000 m3 cát. Chiếc máy múc bên trong bãi cát hoạt động liên tục, chỉ trong khoảng 30 phút đã có 3 xe chở đi hàng chục khối cát, những chiếc xe này đều chất cát vượt thùng xe.
Tại đây, một thanh niên xưng tên V. là quản lý cảng cá cũng như bãi tập kết cát của công ty. Trước bãi cát còn ướt sũng nước, V. thừa nhận hành vi khai thác cát trái phép và tập kết về tại khu vực cảng cá.
V. cho biết, mỗi đêm khai thác ít nhất 200m3 cát, trừ đi chi phí cũng lời hàng chục triệu đồng. Việc khai thác bao nhiêu chuyến từ đầu năm đến nay thì V. cũng không nhớ nổi. Bởi, mỗi đêm trừ khi bão lũ, thì việc khai thác cát trái phép vẫn diễn ra.
Ông Trần Văn Hiệu - Phó Trưởng Công an thị trấn Cửa Việt xác nhận, vào lúc thời tiết thuận lợi thì công ty này sẽ tiến hành khai thác cát trên sông lúc nửa đêm, rạng sáng. Từ đầu năm đến nay, lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý 4 vụ khai thác cát trái phép trên địa bàn, nhưng chủ yếu trên sông chứ không hề phát hiện hành vi này đối với Công ty Đại Đoàn Thắng Quảng Trị.
“Tuy nhiên, lúc bắt mấy tàu khai thác cát trái phép, họ có nói là khai thác cho ông Thức (Giám đốc Công ty TNHH MTV Đại Đoàn Thắng Quảng Trị - PV)” - ông Trần Văn Hiệu cho hay.
Qua tìm hiểu của phóng viên, tháng 8/2021, UBND tỉnh Quảng Trị có quyết định phê duyệt công trình nạo vét khẩn cấp luồng lạch tại khu neo đậu tàu thuyền và khu vực bến cá Cửa Việt. Trong đó, sản phẩm sau nạo vét tập kết tại bãi tập kết thuộc quyền quản lý của Công ty TNHH Đại Đoàn Thắng.
Tại quyết định này, UBND tỉnh cũng đã yêu cầu: “Công ty có kế hoạch tiêu thụ ngay sau khi nạo vét bằng đường thủy kết hợp đường bộ nhằm giảm khối lượng lưu trữ tại bãi chứa”. Đồng thời, sau 3 lần gia hạn, dự án nạo vét công trình và thời gian thu hồi cát trong dự án này đã kết thúc vào ngày 5/11/2021.
Dù đã chấm dứt gần 1 năm qua nhưng lợi dụng việc này, công ty vẫn ngang nhiên hút cát trái phép rồi đưa vào bãi tập kết trên. Sau đó, hợp thức hóa thành cát nạo vét rồi bán ra ngoài.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Phương - Chủ tịch UBND thị trấn Cửa Việt cũng nhìn nhận: “Khi chúng tôi kiểm tra, họ bảo cát bán chưa được nên còn tồn đọng. Dù ngay lúc kết thúc dự án, thị trấn đã đề xuất và đề nghị công ty chuyển hết số cát còn lại sau nạo vét ra khỏi cảng cá. Trước tình trạng này, chúng tôi sẽ có văn bản đề xuất UBND huyện yêu cầu công ty vận chuyển hết số cát trong cảng để dễ quản lý”.
Trao đổi với phóng viên về tình trạng khai thác cát trái phép tại khu vực cảng cá Cửa Việt, ông Võ Đắc Hóa - Chủ tịch UBND huyện Gio Linh khá bất ngờ vì chưa nghe địa phương báo cáo. Chủ tịch UBND huyện Gio Linh khẳng định, việc khai thác cát rồi tập kết tại cảng cá của Công ty TNHH MTV Đại Đoàn Thắng là hoàn toàn trái phép.
Ngay sau đó, ông Võ Đắc Hóa đã trực tiếp điện thoại chỉ đạo Phòng TN&MT huyện cùng lực lượng công an, biên phòng khẩn trương kiểm tra, tham mưu để có phương án xử lý. “Việc khai thác trái phép là phải cấm ngay, còn việc xử lý bãi cát tại cảng cá huyện sẽ xin ý kiến thêm”, - ông Võ Đắc Hóa thông tin.
