Quốc hội thông qua Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi): Tăng cường vai trò của doanh nghiệp trong giáo dục nghề nghiệp

Bổ sung trung học nghề, thúc đẩy phân luồng và hướng nghiệp

Dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, Quốc hội đã tiến hành biểu quyết thông qua Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi). Kết quả cho thấy, có 433/439 đại biểu Quốc hội có mặt tán thành, đạt tỷ lệ 91,54%. Đây là dấu mốc quan trọng đối với lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp trong bối cảnh yêu cầu về nguồn nhân lực kỹ năng cao ngày càng gia tăng.

Luật được thông qua gồm 9 chương, 45 điều, giảm 34 điều so với Luật Giáo dục nghề nghiệp hiện hành. Nội dung được thiết kế lại theo hướng tinh gọn, rõ ràng, bao quát các nhóm vấn đề lớn như: tổ chức và quản trị cơ sở giáo dục nghề nghiệp; hoạt động đào tạo; đội ngũ giảng viên, giáo viên, người dạy nghề và người học; bảo đảm và kiểm định chất lượng; hợp tác với doanh nghiệp; tài chính, tài sản; hợp tác và đầu tư trong giáo dục nghề nghiệp.

Trước khi Quốc hội bấm nút thông qua, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý Dự thảo Luật. Theo đó, Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) đã nhận được sự quan tâm lớn của đại biểu Quốc hội trong suốt quá trình thảo luận.

Cụ thể, tại phiên thảo luận ở Tổ có 65 ý kiến và tại Hội trường có 12 lượt ý kiến phát biểu cùng 3 ý kiến góp ý bằng văn bản. Đa số đại biểu đều tán thành với nội dung của Dự thảo Luật và thống nhất phạm vi điều chỉnh là hoạt động giáo dục nghề nghiệp trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Các ý kiến cũng thống nhất quan điểm coi giáo dục nghề nghiệp là then chốt trong phát triển lực lượng lao động kỹ năng cao. Nhà nước được xác định tiếp tục có chính sách ưu tiên phát triển hệ thống giáo dục nghề nghiệp chất lượng cao, đồng thời quan tâm nhiều hơn đến đào tạo nghề tại khu vực nông thôn, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn.

Một nội dung quan trọng trong Luật sửa đổi là việc bổ sung trung học nghề, được xác định cùng bậc học với trung học phổ thông. Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, quy định này nhằm tích hợp giữa kiến thức cốt lõi của chương trình THPT và chuyên môn nghề, qua đó thúc đẩy hiệu quả phân luồng, hướng nghiệp cho học sinh.

Việc bổ sung trung học nghề vừa góp phần phổ cập giáo dục THPT, vừa cung ứng nguồn nhân lực trẻ có kỹ năng nghề phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Dự thảo Luật đã làm rõ vị trí của trung học nghề trong Khung trình độ quốc gia và Khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân, đồng thời quy định mục tiêu đào tạo, chương trình đào tạo của trung học nghề, trung cấp cũng như loại văn bằng cấp cho người học.

Bên cạnh đó, Luật cũng sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, đưa trung học nghề vào hệ thống giáo dục quốc dân và quy định rõ đối tượng đầu vào của trung học nghề, trung cấp. Người học hoàn thành một chương trình đào tạo nghề sẽ được cấp chứng chỉ đào tạo, dự kiến tương ứng với chứng chỉ bậc 1 trong Khung trình độ quốc gia Việt Nam.

Giải quyết chồng chéo giữa đào tạo nghề và đại học

Tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Dự thảo Luật đã bổ sung quy định cho phép cơ sở giáo dục đại học được thực hiện chương trình đào tạo trình độ cao đẳng trong thời hạn nhất định, được thể hiện rõ trong điều khoản chuyển tiếp.

Theo đó, các khóa đã tuyển sinh trước khi Luật có hiệu lực vẫn được tiếp tục đào tạo và cấp văn bằng, chứng chỉ theo quy định của Luật năm 2014. Các cơ sở giáo dục đại học được nâng cấp từ trường cao đẳng hoặc có trường cao đẳng sáp nhập trước thời điểm Luật có hiệu lực được phép tiếp tục tuyển sinh trình độ cao đẳng đến hết ngày 31/12/2028 đối với những ngành, nghề đã được cấp giấy chứng nhận.

Ngoài ra, Luật cũng thể chế hóa các nội dung liên quan đến đào tạo trong nhóm ngành công nghệ chiến lược, cho phép các cơ sở giáo dục đại học đang đào tạo những nhóm ngành này được thực hiện chương trình cao đẳng cùng nhóm ngành.

Luật sửa đổi đã bổ sung rõ vai trò đặc biệt quan trọng của doanh nghiệp trong giáo dục nghề nghiệp. Doanh nghiệp được xác định là lực lượng đồng hành cùng Nhà nước và các cơ sở đào tạo trong việc xây dựng, đào tạo nguồn nhân lực kỹ năng nghề, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động.

Đồng thời, Luật cũng bổ sung các chính sách của Nhà nước đối với doanh nghiệp nhằm thể chế hóa các nghị quyết liên quan đến việc huy động sự tham gia hiệu quả của doanh nghiệp vào hoạt động giáo dục nghề nghiệp, tạo hành lang pháp lý để doanh nghiệp tham gia sâu hơn vào quá trình đào tạo.

Về điều khoản chuyển tiếp, Chính phủ đã tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội để làm rõ quy trình bổ nhiệm người đứng đầu cơ sở giáo dục nghề nghiệp sau khi kết thúc hoạt động của hội đồng trường, bảo đảm không phát sinh bất cập khi triển khai thi hành Luật.

Luật cũng bổ sung các quy định chuyển tiếp đối với việc tuyển sinh, tổ chức đào tạo của các cơ sở giáo dục đại học được nâng cấp từ trường cao đẳng hoặc có trường cao đẳng sáp nhập; chỉnh lý quy định với các hồ sơ, thủ tục hành chính đang thực hiện; bổ sung quy định chuyển tiếp đối với cơ sở đã được cấp các loại giấy chứng nhận hoạt động giáo dục nghề nghiệp và liên kết đào tạo với nước ngoài trước ngày Luật có hiệu lực.

Với những nội dung mới và điều chỉnh quan trọng, Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) được kỳ vọng tạo nền tảng pháp lý đồng bộ, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của thị trường lao động trong giai đoạn tới.