Quy định chuẩn mực văn hóa phát ngôn: Góp phần siết chặt kỷ cương hành chính

Nhấn mạnh ý thức phát ngôn

Theo ông Ngô Nam – Trưởng phòng Xây dựng Nếp sống Văn hóa gia đình, Sở VH&TT Hà Nội, Quy định chuẩn mực văn hóa phát ngôn không chỉ dành cho cán bộ có thẩm quyền phát ngôn cho báo chí, mà áp dụng để chấn chỉnh cách nói năng của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ở mọi tình huống giao tiếp. Sau nhiều lần xây dựng và chỉnh sửa, bản dự thảo Quy định mới nhất vừa trình lãnh đạo UBND TP xem xét có 3 chương, 9 điều; trong đó đáng chú ý là có những quy định: Không phát ngôn tùy tiện, bày tỏ quan điểm phiến diện trên mạng xã hội, trang cá nhân. “Cán bộ có quyền sử dụng “phây búc”, nhưng không được mang những quan điểm cá nhân, đi ngược quan điểm chính sách lên mạng xã hội” – ông Nam nhấn mạnh. Theo ông Nam, cán bộ, viên chức, người lao động của TP Hà Nội chỉ nên dùng facebook để giao lưu bạn bè, tránh bình luận đưa thông tin phiến diện về lĩnh vực mình phụ trách lên mạng xã hội.

Ngoài ra, dự thảo còn yêu cầu hạn chế nói ngọng, nói lắp, sử dụng ngôn ngữ địa phương. PGS.TS Trịnh Hòa Bình – Giám đốc Trung tâm Điều tra dư luận xã hội, Viện Xã hội học cho rằng về mặt lý thuyết quy định này đúng, nhưng cần có biện pháp khả thi. Bởi Hà Nội là nơi hội tụ bốn phương, không thể yêu cầu cán bộ quê ở các tỉnh miền Trung không nói giọng địa phương, hoặc cán bộ quê gốc Bắc Ninh, Hưng Yên phải nói chuẩn chữ “l”, “n”… Theo PGS Bình, quy định này chỉ khả thi khi Hà Nội mở lớp cho cán bộ rèn luyện ngôn ngữ, hoặc từ khi tuyển chọn cán bộ, đặc biệt các vị trí quan trọng, thường xuyên giao tiếp cần đưa yêu cầu hình thức thể hiện ngôn ngữ.

Dù ông Ngô Văn Nam cho rằng quy định này chỉ hạn chế để các cán bộ công chức ý thức hơn khi phát ngôn, nhưng đây vẫn là quy định khá nhạy cảm. Còn nhớ, cuối năm 2016, khi Sở VH&TT công bố dự thảo Quy tắc ứng xử (QTƯX), những quy định không được dùng nước hoa quá nặng mùi, không xăm hình, mặc áo có cổ… khi đến cơ quan đã bị “tuýt còi” yêu cầu chỉnh sửa. Rất có thể, Quy định chuẩn mực văn hóa phát ngôn sẽ phải đi lại con đường của bộ QTƯX lần trước, chỉnh sửa những nội dung quá cụ thể trước khi ban hành.

Quy định có chồng quy tắc?

Hiện nay ở các bộ, ngành, cơ quan đang có một loạt hệ thống quy tắc. Hà Nội mới ban hành 2 bộ QTƯX, trong đó hành vi ứng xử của cán bộ công chức, viên chức, người lao động thuộc TP Hà Nội đều thuộc đối tượng phải điều chỉnh trong 2 bộ quy tắc này. Chính vì vậy, nhiều người lo ngại quy tắc chồng quy tắc sẽ khiến mọi người khó nhớ, khó hiểu và không hiệu quả. Tuy nhiên, ông Ngô Văn Nam cho rằng, Hà Nội chưa có quy định nào cụ thể ăn mặc, chuẩn bị kiến thức, xử lý tình huống trong phát ngôn của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. QTƯX là quy định tổng quát, mang tính định hướng chung, còn Quy định chuẩn mực văn hóa phát ngôn nếu được ban hành sẽ góp phần siết chặt kỷ cương hành chính của các cơ quan thuộc TP Hà Nội. 

Quy định này được Sở VH&T Hà Nội xây dựng dựa trên yêu cầu của UBND TP Hà Nội. Sở VH&TT đã tiến hành điều tra, khảo sát thực tế, lấy ý kiến của các ban ngành, đoàn thể, hoàn thiện các bản dự thảo, trình UBND TP xem xét ban hành hồi đầu tháng 10/2017. Nếu không có gì thay đổi, Quy định có thể được UBND TP ban hành trong thời gian tới.