Sẵn sàng phát triển giáo dục trong bối cảnh mới

Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện

Theo báo cáo của Bộ GD&ĐT, năm học 2024-2025, các địa phương đã tập trung rà soát, quy hoạch mạng lưới trường, lớp phù hợp tạo thuận lợi cho người dân, đảm bảo quyền lợi học tập của học sinh; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học giúp các cơ sở giáo dục ngày càng được hoàn thiện, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Các tỷ lệ trung bình phòng/lớp, kiên cố hóa phòng học được nâng lên và tỷ lệ trung bình học sinh/lớp được giảm xuống.

Toàn quốc có 884.764 giáo viên phổ thông và 59.378 cán bộ quản lý cơ sở giáo dục phổ thông. Tính đến hết năm học 2024-2025, tỷ lệ đạt chuẩn được đào tạo theo Luật Giáo dục 2019 của giáo viên và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục cấp tiểu học là 91,9%, cấp THCS là 94,8%, THPT 99,9%. Tỷ lệ giáo viên/lớp được tính trên cơ sở số giáo viên đã được tuyển dụng, đang công tác tại các cơ sở giáo dục phổ thông công lập gồm: cấp Tiểu học: 1,40 giáo viên/lớp; cấp THCS: 1,73 giáo viên /lớp; cấp THPT: 2,01 giáo viên /lớp.

Năm học 2024 - 2025 cũng ghi nhận bước tiến quan trọng trong việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018, với việc thực hiện đầy đủ các môn học, hoạt động giáo dục từ lớp 1 đến lớp 12. Đáng chú ý, mô hình “một chương trình, nhiều bộ sách giáo khoa” được áp dụng hiệu quả, góp phần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh.

Kỳ thi THPT năm 2025 khép lại một chu trình đổi mới giáo dục chính thức hoàn thiện trên phạm vi toàn quốc giúp thúc đẩy dạy và học theo Chương trình GDPT mới.

Các đội tuyển quốc gia dự thi Olympic khu vực và quốc tế năm 2025 đạt thành tích cao. Đoàn tham dự Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật quốc tế năm 2025 tại Hoa Kỳ đã giành được 2 giải nhì, 1 giải ba, 3 giải tư và 6 giải đặc biệt, đây là số lượng giải cao nhất học sinh Việt Nam giành được kể từ năm 2013 đến nay.

Bên cạnh đó, công tác xây dựng trường chuẩn quốc gia được các địa phương thường xuyên quan tâm, đầu tư, góp phần nâng tỷ lệ các trường đạt chuẩn quốc gia trên toàn quốc, cụ thể: cấp tiểu học đạt 63%, cấp THCS đạt 65%, cấp THPT đạt 48%.

Giữ vững tinh thần đổi mới, trách nhiệm

Thông tin tại hội nghị, Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội Trần Thế Cương cho biết: năm học 2024 -2025, Hà Nội đã xây dựng được 43 trường học mới, bước đầu đáp ứng tình trạng thiếu trường học trên địa bàn.

Đề cập đến Luật Nhà giáo, Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội đề xuất cần có những hướng dẫn, quy định cụ thể về thực hành sư phạm để làm căn cứ tuyển dụng giáo viên tại các địa phương. Đồng thời cần có giải pháp điều chỉnh thang, bậc lương nhà giáo để giáo viên có thể sống được bằng lương theo đúng mục tiêu của Luật Nhà giáo.

Về công tác đào tạo giáo viên, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Nguyễn Đức Sơn cho biết: thời gian qua, nhà trường đã thực hiện khảo sát, đánh giá việc triển khai Chương trình GDPT 2018 để có những điều chỉnh phù hợp về đào tạo giáo viên.

Cùng với đó, nhà trường cũng tổ chức các khoá tập huấn bồi dưỡng cho giáo viên về các nội dung khó, vấn đề mới của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Các khoá học bồi dưỡng cho giáo viên về STEM cũng được triển khai thường xuyên với mục tiêu phát triển đội ngũ.

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Thường trực Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh: giáo dục luôn chịu nhiều áp lực, cần sự đồng thuận toàn xã hội, nhưng trong lãnh đạo, chỉ đạo, để vượt qua áp lực và khối lượng công việc lớn, đội ngũ cán bộ quản lý cần tăng cường chia sẻ, kết nối với các ban ngành, đoàn thể, các thầy cô giáo, để tạo nên sức mạnh đoàn kết và lan tỏa tinh thần trách nhiệm.

Ghi nhận sự đổi mới, sáng tạo trong triển khai nhiệm vụ tại một số địa phương, Thứ trưởng cho rằng, trách nhiệm cuối cùng về chất lượng giáo dục vẫn thuộc về các sở GD&ĐT và người đứng đầu. Đây không chỉ là trách nhiệm giải trình với Bộ hay chính quyền, mà là trách nhiệm với Nhân dân, học sinh và đội ngũ nhà giáo.

Thứ trưởng cho biết, Bộ GD&ĐT đã chủ động xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật theo hướng tăng cường phân cấp, phân quyền. Trong quá trình xây dựng văn bản, cần lấy ý kiến thực chất từ cơ sở để đảm bảo các văn bản ban hành sát với thực tiễn và khả thi khi triển khai. Trong bối cảnh mới, toàn ngành giáo dục cần giữ vững tinh thần đổi mới, trách nhiệm và đoàn kết để tiếp tục đạt được những kết quả thiết thực, bền vững.

Cần làm tốt việc quản trị sự thay đổi

Phát biểu kết luận hội nghị, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, hội nghị năm nay được tổ chức trong thời điểm nhiều yếu tố đặc biệt khi nhân sự mới, sắp xếp, tổ chức bộ máy và vận hành chính quyền 2 cấp – là thời khắc, thời điểm của đất nước chuyển mình và ngành giáo dục cũng vận hành cùng đất nước.

Nhấn mạnh việc chưa bao giờ giáo dục và đào tạo được quan tâm như thời điểm hiện nay, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn chia sẻ, ngành giáo dục đang được đặt ra nhiều nhiệm vụ, được kỳ vọng, được phó thác rất lớn. Đất nước đứng trước sự đột phá thì không thể không phát triển giáo dục, đào tạo.

“Thách thức của chúng ta không phải chỉ là ứng phó với khó khăn mà là ứng phó trước thách thức của sự phát triển. Sứ mệnh của chúng ta rất lớn mà không phát triển được là có lỗi lớn”, Bộ trưởng nhận định.

Nhìn lại một năm triển khai hoạt động toàn ngành, Bộ trưởng cho rằng, ngành giáo dục đã làm được nhiều việc lớn, việc khó; đó là tiếp tục thực hiện Chương trình GDPT 2018 ở các lớp còn lại; hoàn thành tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT với nhiều áp lực, trong bối cảnh mới; triển khai Thông tư 29 về quản lý dạy thêm, học thêm ở các cấp học…

Đề cập đến những thay đổi về nhân sự lãnh đạo các sở GD&ĐT khi sắp xếp tổ chức bộ máy và vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, theo Bộ trưởng, tại thời điểm này, cần làm tốt việc quản trị sự thay đổi. Nếu không làm tốt việc này sẽ ảnh hưởng nhiều đến công việc ngành giáo dục đang triển khai.

Với những việc cần bắt đầu trong bối cảnh hiện nay, Bộ trưởng lưu ý, hệ thống cấp xã bắt đầu mô hình mới, là cấp nền tảng vận hành. Vì vậy, đội ngũ công chức quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo cấp xã cần được hỗ trợ, quan tâm, chú ý trong thời gian tới.

Bộ trưởng lưu ý tháng 9/2025 cũng là dịp khai giảng năm học 2025 - 2026, ngành giáo dục sẽ tổ chức kỷ niệm 80 năm thành lập Bộ Quốc gia Giáo dục (nay là Bộ GD&ĐT), các ngành, các sở sẽ tổ những hoạt động với tinh thần tiết kiệm, giản dị nhưng hiệu quả cho toàn ngành.

Khẳng định, từ khoá cho năm học mới này là triển khai rất nhiều quyết sách lớn về giáo dục và đào tạo, Bộ trưởng lưu ý, trong quá trình thực hiện, các địa phương cố gắng hạn chế những lúng túng, nếu có vướng mắc phải cùng nhau khai thông.

Đề cập đến việc xây dựng, triển khai thực hiện 4 đạo luật quan trọng trong thời gian tới (Luật Nhà giáo, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học sửa đổi và Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi), Bộ trưởng đề nghị các địa phương cần chủ động, nắm trước, nắm sâu các vấn đề về thể chế để vận hành hiệu quả.

Bộ trưởng đồng thời nhấn mạnh việc thực hiện các nghị quyết mới được ban hành và dự kiến được ban hành trong thời gian tới về hiện đại hoá giáo dục và đào tạo, miễn học phí, phổ cập giáo dục mầm non cho trên 3-5 tuổi... Cùng với đó là triển khai đánh giá chu trình đầu tiên thực hiện Chương trình GDPT 2018. Trong đó, nhấn mạnh đánh giá, triển khai chiều sâu về chất lượng, các biện pháp kiểm tra, đánh giá, đội ngũ nhà giáo, triển khai dạy học 2 buổi/ngày, quan tâm, phát triển các môn học phát triển năng lực, phẩm chất toàn diện cho học sinh; tăng cường giáo dục STEM…