Sớm hoàn thiện chính sách nhà ở xã hội

Tình trạng khan hiếm NƠXH vẫn là bài toán nan giải đối với cơ quan quản lý Nhà nước. Các chuyên gia cho rằng, cần phải sớm hoàn thiện chính sách về NƠXH, đặc biệt tại đô thị để tạo lập thêm chỗ ở cho nhóm người thu nhập thấp – trung bình.

Khó khăn trong tạo lập quỹ nhà ở

Theo số liệu tổng hợp mới nhất từ Bộ Xây dựng, trong cả quý III/2020, số lượng dự án NƠXH hoàn thành đưa vào sử dụng rất ít, cả nước đã hoàn thành 4 dự án, quy mô xây dựng hơn 3.630 căn, tương ứng khoảng 181.500m2 và không có dự án mới được khởi công. Lũy kế đến nay, tổng số dự án NƠXH đã hoàn thành trên cả nước lên 248 dự án, quy mô xây dựng trên 103.500 căn, tổng diện tích hơn 5.175.000m2 và có 264 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 216.500 căn, với tổng diện tích khoảng 10.825.000m2 đang tiếp tục triển khai.

“Hiện nay, các bộ, ngành, địa phương đã và đang tích cực triển khai chương trình hỗ trợ nhà ở cho đối tượng thuộc diện được hưởng chính sách cơ bản về NƠXH theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014. Theo kế hoạch, việc phát triển dự án NƠXH phải đạt mục tiêu 12,5 triệu mét vuông sàn nhưng kết quả mới đạt khoảng 35% yêu cầu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030” – Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường BĐS, Bộ Xây dựng Nguyễn Trọng Ninh cho hay.

Đại diện Hội Môi giới BĐS Việt Nam thông tin, thời gian qua, giá BĐS, đặc biệt tại các đô thị liên tục tăng. Chỉ riêng thời điểm hiện nay, tại thị trường Hà Nội, giá căn hộ chung cư tăng khoảng 0,24% so với quý II/2020 (trong đó phân khúc căn hộ cao cấp giá giảm 0,07%, căn hộ trung cấp tăng 0,44%, căn hộ bình dân tăng khoảng 1,02%). Đối với nhà ở riêng lẻ, giá tăng 0,03%. Những dự án có sản phẩm thuộc phân khúc bình dân thường nằm ở các vùng ven đang phát triển như Đông Anh, Gia Lâm, Hà Đông…, tỷ lệ hấp thụ cao đạt khoảng 70%.

Tương tự, tại thị trường TP Hồ Chí Minh, giá căn hộ chung cư tăng khoảng 0,35% (trong đó phân khúc căn hộ cao cấp tăng 0,16%, căn hộ trung cấp tăng 0,72%, căn hộ bình dân tăng 0,85%). Đối với nhà ở riêng lẻ giá tăng khoảng 0,26%. Do khan hiếm nguồn hàng trong bối cảnh lượng cầu rất cao, dẫn đến giá căn hộ tại TP này tăng vọt và tỷ lệ hấp thụ luôn ở mức cao. Chính vì vậy, nhiều nhà đầu tư phải tìm đến đất nền ven đô, tạo ra sự tăng giá đất đai ở một số huyện như Bình Chánh, Gò Vấp, Củ Chi…

“Giá BĐS tại đô thị lớn liên tục tăng trong thời gian qua đã khiến việc tạo lập quỹ NƠXH và nhà ở thương mại giá thấp ngày càng trở nên khó khăn. Tại một số huyện ven đô của Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, giá nhà đất đã tăng vượt mức thực tế, khiến một số DN buộc phải rút lui ngay từ bước lập kế hoạch nghiên cứu. Nguyên nhân bởi mức giá bồi thường GPMB quá cao, dễ dẫn đến rủi ro khi thực hiện dự án” – Phó Chủ tịch Hội Môi giới BĐS Việt Nam Nguyễn Văn Đính nhìn nhận.

Hạn chế đầu tư dự án cao cấp

Mới đây, Hiệp hội BĐS TP Hồ Chí Minh (HoREA) tiếp tục có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành liên quan góp ý về việc hoàn thiện chính sách NƠXH tại đô thị. Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu cho rằng, một số thông tư, nghị định hướng dẫn thực thi chính sách về nhà ở, đặc biệt là NƠXH vẫn còn nhiều bất cập, như: Quy định về mức tiền đặt cọc khi thuê NƠXH bằng 50% giá trị của nhà ở cho thuê hay những vướng mắc pháp lý về đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư dự án NƠXH... “Một bất cập rất lớn là tại khoản 2, Điều 5, Nghị định 100/2015/NĐ-CP quy định dự án dưới 10ha thì chủ đầu tư thực hiện trách nhiệm dành 20% quỹ đất xây dựng NƠXH bằng hình thức nộp tiền. Khi đã nộp tiền sử dụng đất trên toàn bộ đất dự án, được coi đã hoàn thành nghĩa vụ dành quỹ đất 20% làm NƠXH và được kinh doanh toàn bộ sản phẩm nhà ở của dự án. Như vậy, ngân sách Nhà nước không thu được đồng nào từ chủ đầu tư, còn người dân không có thêm NƠXH để được mua, thuê, thuê mua” - ông Lê Hoàng Châu phân tích.

Đưa ra giải pháp, chuyên gia tài chính Trần Huy Thành thông tin: “Tại Hàn Quốc, từ đầu thế kỷ XXI, khi giá BĐS ở những đô thị lớn tăng cao, Chính phủ nước này đã yêu cầu hạn chế xây dựng chung cư cao cấp để dùng nguồn vốn đó xây dựng căn hộ cho người thu nhập thấp và thực hiện chính sách siết chặt tình trạng đầu cơ BĐS. Vì vậy, người thu nhập thấp đã có thêm cơ hội được tiếp cận và sở hữu nhà ở giá rẻ. Chúng ta hoàn toàn có thể tham khảo cách làm này”.