Báo cáo tại hội nghị, Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý đất đai Bộ TN&MT Lê Thanh Khuyến cho biết: Đến nay, Tổng cục đã tiến hành rà soát 275 công ty, trong đó giữ lại 246 công ty. Sau khi rà soát, sắp xếp lại 246 công ty nông, lâm nghiệp, diện tích đất giữ lại là 1.868.538ha, tại 45 tỉnh, thành phố; diện tích các công ty nông, lâm nghiệp dự kiến bàn giao về địa phương để quản lý, sử dụng là 463.088ha.
Mặc dù, công tác quản lý đất đai có nguồn gốc nông, lâm trường trong thời gian qua đã có nhiều chuyển biến tích cực, song đánh giá về tổng quan thì việc quản lý sử dụng chưa hiệu quả; tình trạng tranh chấp, lấn chiếm đất đai có nguồn gốc từ nông lâm trường vẫn còn xảy ra, trong đó có một số vụ việc phức tạp (đặc biệt là giữa các công ty nông, lâm nghiệp với người dân) nhưng chưa được giải quyết dứt điểm làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự xã hội; việc giải quyết nhu cầu bố trí đất ở, đất canh tác cho người dân địa phương (chủ yếu là đồng bào DTTS, dân di cư tự do) chưa có giải pháp một cách căn cơ, thấu đáo.
Theo đó, Bộ TN&MT đề xuất Chính phủ: Rà soát tổng thể các quy định của pháp luật về đất đai, lâm nghiệp, tài chính, chính sách đất đai cho đồng bảo dân tộc thiểu số và dân di cư, các hộ nghèo thiếu đất sản xuất… để đảm bảo tính thống nhất, phù hợp với thực tiễn.
Bên cạnh đó, cần đánh giá hiệu quả các mô hình quản lý sử dụng đất của các công ty nông, lâm nghiệp để đề xuất phương án xử lý đảm bảo cân đối giữa mô hình quản trị doanh nghiệp, mô hình sản xuất, nguồn lực lao động với diện tích đất giữ lại, mang lại nguồn thu cho ngân sách tương ứng.
Đồng thời, tăng cường công tác thanh kiểm tra, giải quyết tranh chấp, khiếu nại về đất đai, trong đó quan tâm giải quyết dứt điểm tranh chấp, khiếu nại về đất đai giữa nông, lâm trường đối với người dân để giải quyết các vấn đề bức xúc xảy ra ở địa phương…
Tại buổi tọa đàm, nhiều đại biểu đã có những kiến nghị, đề xuất Chính phủ những vấn đề liên quan đến: Sử dụng mô hình 2 thành viên để huy động nguồn lực để sử dụng đất hiệu quả; xây dựng phương án sử dụng đất; đo đạc quản lý sử dụng đất; xử lý dứt điểm đất đã giao khoán, liên doanh, cho thuê từ trước tới nay có tranh chấp; kiên quyết xử lý minh bạch đối với cán bộ và người dân có vi phạm để giữ lại quỹ đất công; quản lý tốt diện tích đất hiện có; đổi mới quản lý doanh nghiệp, đẩy mạnh cổ phần hóa song song với có định hướng chiến lược trong quản lý đất rừng; rà soát, thu hồi đất sử dụng không đúng mục đích để giao lại cho các địa phương quản lý…
Phát biểu chỉ đạo tại toạ đàm, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đánh giá cao các ý kiến của các địa phương, đơn vị, bộ, ngành, chuyên gia và yêu cầu Bộ TN&MT, Bộ NN&PTNT tiếp thu các ý kiến để hoàn thiện báo cáo sơ kết thực hiện Nghị quyết Nghị quyết số 30-NQ/TW. “Kết quả buổi Tọa đàm đã làm rõ bức tranh về hiện trạng quản lý đất đai theo Nghị quyết số 30-NQ/TW và Nghị định số 118/2014/NĐ-CP, đồng thời làm rõ những tồn tại để tập trung tìm hướng giải quyết về vấn đề này”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu cần rà soát lại đất do các công ty nông lâm trường giữ lại so với nhu cầu thực tế, năng lực quản lý so với thực trạng diện tích dự kiến để lại sử dụng; diện tích đất nông lâm nghiệp đang sử dụng nhưng chưa lập hồ sơ giao đất, cho thuê đất; tỷ lệ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất còn thấp; việc giao đất cho các hộ đồng bào dân tộc thiểu số còn thấp; thanh tra, kiểm tra đất đã giao đối với các tổ chức có biểu hiện vi phạm và những đơn vị đã nhận bàn giao nhưng chưa có phương án quản lý, sử dụng hiệu quả…
