Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa của Thủ đô
Bảo vệ, phát triển văn hóa là một trong 9 nhóm chính sách được đề xuất sửa đổi, bổ sung trong Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) với nhiều nội dung mới, nhằm giúp Hà Nội có cơ chế vượt trội, đặc thù để bảo tồn cũng như phát huy được bản sắc văn hóa của Thủ đô.
Liên quan nội dung này, Ban Soạn thảo Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) đã làm việc với lãnh đạo Bộ VHTT&DL để tham gia giải trình làm rõ những vấn đề được đề xuất trong dự thảo Luật liên quan tới chức năng quản lý nhà nước của ngành.
Theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng - Phó Trưởng Ban soạn thảo, Tổ trưởng Tổ biên tập Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), Dự thảo Luật có nội dung khó, phức tạp, với phạm vi điều chỉnh rộng liên quan đến lĩnh vực quản lý nhà nước của nhiều bộ, ngành. Theo quy định tại Quyết định số 805/QĐ-TTg ngày 6/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ thì Dự án Luật Thủ đô sẽ trình Chính phủ vào tháng 8/2023; đầu tháng 9/2023 trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để cho ý kiến và trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu vào tháng 10/2023.
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng cho rằng, để xứng tầm vị thế Thủ đô ngàn năm văn hiến, lĩnh vực văn hóa của Hà Nội cần có các quy định, cơ chế đặc thù, nổi bật, tập trung, tránh dàn trải, để Hà Nội thực sự là một trong những địa phương tiên phong trong xây dựng công nghiệp văn hóa. Nếu lĩnh vực văn hóa được Hà Nội thực hiện tốt, sẽ tạo được sự đồng thuận của người dân cũng như tạo được tính lan tỏa cho các địa phương lân cận.
Vụ trưởng Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật (Bộ Tư pháp) Nguyễn Hồng Tuyến cho biết: Chức năng quản lý nhà nước của Bộ VHTT&DL được quy định tại các Điều 18, 22, 23, 24, 37, 39, 42, 43, 45, 46 của Dự thảo Luật Thủ đô, liên quan đến phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; quản lý, bảo tồn không gian, công trình kiến trúc có giá trị văn hóa - lịch sử; bảo vệ và phát triển văn hóa, thể thao; huy động nguồn lực cho phát triển Thủ đô; ngân sách dành cho bảo vệ và phát triển văn hóa; thực hiện dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư trong lĩnh vực văn hóa và thể thao; quản lý tài sản công và mô hình thử nghiệm có kiếm soát; thu hút đầu tư xã hội; thu hút nhà đầu tư chiến lược; ưu đãi đầu tư và một số nội dung khác có liên quan.
Xác định tính đặc thù phát triển công nghiệp văn hóa
Nội dung của Điều 46 dự thảo Luật được nhiều chuyên gia quan tâm và góp ý. Theo đó, về ưu đãi đầu tư (Điều 46), Dự thảo Luật quy định đối tượng ưu đãi là dự án đầu tư trong một số ngành công nghiệp văn hóa gồm: Điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm, du lịch văn hóa; nội dung ưu đãi chủ yếu là miễn tiền đất, thuế thu nhập doanh nghiệp.
Đại diện một số đơn vị thuộc Bộ VHTT&DL cho rằng, cần rà soát quy định pháp luật chuyên ngành và các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia, đồng thời làm rõ các chế độ ưu đãi, đối tượng ưu đãi để đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư. Ngoài ra cũng có ý kiến đề nghị khoanh lại phạm vi để bảo đảm tính khả thi đồng thời làm rõ cơ chế để khai thác, thu lợi nhuận từ các ngành này.
Góp ý đối với Điều 23 của Dự thảo Luật, đại diện Cục Di sản văn hóa cho rằng, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về bảo tồn di sản văn hóa hiện nay đã khá đầy đủ. Do vậy, việc giao UBND TPHà Nội quy định điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn kiến trúc xây dựng; biện pháp bảo tồn, quản lý, khai thác sử dụng các công trình để cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị và bảo tồn, phát huy giá trị khu nội đô lịch sử cần theo hướng các nguyên tắc đặc thù để tránh trùng lặp.
Cùng với đó, hiện nay, Nhà nước thống nhất quản lý di sản văn hóa, vì vậy để đảm bảo thống nhất với Luật Di sản văn hóa, Dự thảo Luật nên xem xét điều chỉnh theo hướng chỉ giao cho tư nhân “quyền sử dụng bảo tàng” thay vì giao “quyền quản lý” bởi khối lượng di sản lưu trữ tại bảo tàng là rất lớn.
Về bảo vệ và phát triển văn hóa, thể thao tại Điều 24, đại diện Cục Nghệ thuật biểu diễn đề nghị bổ sung thêm đối tượng được hỗ trợ là “văn nghệ sĩ tài năng”. Hiện, Dự thảo Luật giao HĐND TP Hà Nội quy định phạm vi hỗ trợ, mức hỗ trợ cao hơn quy định hiện hành của Trung ương theo khả năng cân đối ngân sách của thành phố Hà Nội đối với huấn luyện viên, vận động viên đạt giải thể thao thành tích cao, nghệ nhân, người thực hành di sản văn hóa phi vật thể; việc truyền dạy, thực hành, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể; việc xét tặng danh hiệu nghệ nhân Hà Nội đối với nghệ nhân di sản văn hóa phi vật thể…
Trong khi đó, Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Trịnh Thị Thủy đề nghị, một số nội dung cần phải nghiên cứu, làm rõ hơn nữa các quy định của Luật Thủ đô hay Luật Di sản văn hóa. Đặc biệt, về vấn đề phát triển công nghiệp văn hóa của Hà Nội, Ban soạn thảo cần thiết kế thành 1 Điều riêng chứ không nằm rải rác trong Dự thảo Luật như hiện nay bởi đây là vấn đề lớn, cần xác định tính đặc thù như phát triển các khu công nghệ cao tại Hà Nội, có quy định, chính sách đặc thù riêng.
9 nhóm chính sách được đề xuất trong Luật Thủ đô (sửa đổi), gồm:
Tổ chức chính quyền Thủ đô theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Thu hút, sử dụng nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển Thủ đô.
Nâng cao năng lực tài chính - ngân sách và huy động nguồn lực cho phát triển của Thủ đô.
Phát triển đô thị và cơ sở hạ tầng kỹ thuật, giao thông của Thủ đô.
Xây dựng, phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.
Phát triển văn hóa và giáo dục Thủ đô.
Huy động, sử dụng, phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo.
Phát triển hệ thống y tế hiện đại và hệ thống an sinh xã hội Thủ đô toàn diện, bao trùm và bền vững.
Liên kết, phát triển vùng Thủ đô trở thành khu vực phát triển nhanh, bền vững về kinh tế - xã hội, xanh, văn minh, năng động, trở thành khu vực kinh tế trọng điểm của đất nước.
