Trình bày Tờ trình, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết Dự thảo Nội quy sửa đổi lần này gồm 24 vấn đề mới.
Bổ sung quy định về hình thức làm việc trực tuyến
Theo đó, quy định cụ thể hơn trách nhiệm của đại biểu Quốc hội trong việc tham dự Kỳ họp, sửa đổi quy định về tài liệu Kỳ họp; bổ sung quy định về hình thức phiếu điện tử, quy định về kỳ họp bất thường, quy định thủ tục giới thiệu tại phiên khai mạc và phiên bế mạc; về hình thức làm việc trực tuyến, trực tiếp kết hợp trực tuyến; quy định phân công người trình bày. Bổ sung quy định về quyền tranh luận của đại biểu Quốc hội; thẩm quyền cho Chủ tọa, người điều hành phiên họp toàn thể; quy định về chất vấn; hình thức biểu quyết bằng hệ thống biểu quyết điện tử; trách nhiệm cơ quan chủ trì thẩm tra đề xuất một số vấn đề còn ý kiến khác nhau, giải trình ý kiến ở Tổ.
Dự thảo quy định cụ thể hơn nghi thức tuyên thệ, bổ sung trình tự xem xét, thông qua Nghị quyết thành lập Hội đồng bầu cử quốc gia, quy định rõ quy trình, thủ tục ban hành Nghị quyết kỳ họp; bổ sung quy định về việc xem xét, quyết định hoặc điều chỉnh quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia; chủ trương đầu tư dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư; quyết định áp dụng các ưu đãi đầu tư khác với ưu đãi đầu tư được quy định tại Luật Đầu tư và các luật khác; chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác theo quy định của các luật có liên quan…
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cũng cho biết, trong quá trình thảo luận có một số vấn đề còn ý kiến khác nhau.
Về thời gian phát biểu của đại biểu tại phiên họp toàn thể: Có ý kiến đề nghị sửa đổi quy định thời gian phát biểu là 05 phút. Tuy nhiên, do có nhiều ý kiến đề nghị giữ quy định thời gian phát biểu là 07 phút như Nội quy hiện hành.
Về tranh luận, chất vấn lại: Có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định về việc tranh luận trong hoạt động chất vấn: Đại biểu Quốc hội có quyền tranh luận với người bị chất vấn để làm rõ hơn vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm. Thời gian tranh luận không quá 02 phút. Có ý kiến cho rằng nếu người trả lời chất vấn giải trình chưa rõ thì đại biểu Quốc hội cần tranh luận, truy vấn đến cùng nhằm mục đích làm sáng tỏ vấn đề và không chỉ đại biểu có câu hỏi mà đại biểu khác có cùng sự quan tâm cũng có quyền tranh luận với người bị chất vấn. Còn chất vấn lại được hiểu là đại biểu đã chất vấn nhưng không hài lòng với câu trả lời thì có quyền chất vấn lại người bị chất vấn.
Về quy trình, thủ tục xem xét, quyết định các vấn đề quan trọng về kinh tế - xã hội tại 02 hoặc nhiều kỳ họp Quốc hội: Có ý kiến đề nghị quy trình, thủ tục xem xét, quyết định các vấn đề quan trọng về kinh tế - xã hội tại 02 hoặc nhiều kỳ họp Quốc hội quy định tương tự như quy trình về xem xét, quyết định các dự án quan trọng quốc gia như tại Nội quy hiện hành. Ý kiến khác cho rằng nên quy định cơ quan trình (Chính phủ) có trách nhiệm tiếp thu, giải trình, chỉnh lý hồ sơ tài liệu trình Quốc hội trong thời gian giữa 02 kỳ họp thì phù hợp hơn, vì Chính phủ mới có đủ điều kiện về nguồn lực để tổ chức phân tích, đánh giá, nhất là những vấn đề về tài chính, kỹ thuật, công nghệ…
Tranh luận trong chất vấn là quyền của đại biểu
Báo cáo thẩm tra sơ bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho rằng, việc áp dụng đồng thời hai hình thức biểu quyết chỉ nên thực hiện trong các trường hợp bất khả kháng, không nên quy định là “khi cần thiết” vì không bảo đảm minh bạch, chặt chẽ.
Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cũng đề nghị làm rõ khái niệm “tranh luận”, “chất vấn”, “chất vấn lại” để vừa đáp ứng yêu cầu thực tiễn nhưng vẫn bảo đảm phù hợp với quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND.
Thảo luận tại phiên họp, có ý kiến đề nghị cần quy định rõ trường hợp nào được tranh luận, trường hợp nào được chất vấn lại và không nên bỏ qua quyền chất vấn lại của đại biểu không trực tiếp chất vấn, vì chất vấn là quyền của đại biểu nói chung chứ không phải của riêng đại biểu nào.
Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, tranh luận trong chất vấn là quyền của đại biểu, do đó không nên giới hạn chỉ những đại biểu đặt câu hỏi mới có quyền tranh luận. "Chỉ không tranh luận giữa các đại biểu với nhau, còn anh tranh luận đối với Bộ trưởng, trưởng ngành, người trả lời chất vấn thì hợp lý, dù không hỏi vẫn có thể tranh luận, đó là quyền của đại biểu Quốc hội. Tuy nhiên, để đảm bảo công bằng, đại biểu nào chất vấn thì được ưu tiên tranh luận trước", Chủ tịch Quốc hội phân tích.
Sau khi thảo luận, 100% thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết về việc bổ sung dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022, trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 4 vào tháng 10 tới, theo quy trình tại một kỳ họp
