Sửa Luật Phá sản: Hỗ trợ doanh nghiệp, bảo vệ quyền chủ nợ

Phân định rõ ràng thủ tục phục hồi và phá sản

Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Văn Quảng cho biết, mục tiêu sửa đổi Luật Phá sản lần này không chỉ khắc phục các hạn chế của luật hiện hành mà còn tạo hành lang pháp lý để doanh nghiệp, hợp tác xã chưa hoàn toàn mất khả năng thanh toán có cơ hội phục hồi sản xuất, kinh doanh. Theo ông, đây là biện pháp quan trọng để khơi thông nguồn lực, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đồng thời thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Một điểm mới trong Dự thảo Luật là phân định rõ ràng giữa thủ tục phục hồi và thủ tục phá sản. Thủ tục phục hồi được áp dụng khi doanh nghiệp có nguy cơ mất khả năng thanh toán nhưng chưa hoàn toàn mất khả năng trả nợ. Nếu việc phục hồi không thành công, thủ tục phá sản sẽ được tiến hành. Trong quá trình phá sản, hội nghị chủ nợ có thể quyết định thông qua phương án phục hồi doanh nghiệp, giúp chủ nợ và doanh nghiệp tự lựa chọn hướng giải quyết phù hợp.

Theo kinh nghiệm quốc tế, nhiều nước áp dụng mô hình luật phục hồi, phá sản để bao quát cả hai nội dung, khuyến khích phục hồi sản xuất, kinh doanh khi có nguy cơ phá sản, thay vì mặc định doanh nghiệp phải phá sản ngay. “Thẩm phán chỉ là người chủ trì; quyết định phục hồi hay phá sản là quyền của hội nghị chủ nợ và chính doanh nghiệp” - Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Văn Quảng nhấn mạnh.

Quyền lợi chủ nợ được bảo đảm

Về chính sách của Nhà nước trong phục hồi và phá sản, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Văn Quảng cho biết, Dự thảo Luật sẽ quy định khung, giao Chính phủ và cơ quan có thẩm quyền ban hành các cơ chế, chính sách cụ thể, nhằm hạn chế lạm dụng hỗ trợ và bảo đảm giám sát thực hiện. Các nội dung chi tiết sẽ được thể hiện trong nghị định hoặc văn bản hướng dẫn, vì Chính phủ mới có đủ thẩm quyền để triển khai hiệu quả.

Tiêu chí xác định doanh nghiệp mất khả năng thanh toán vẫn được giữ nguyên, nhưng thời gian đánh giá được nâng lên 6 tháng, phù hợp với thực tiễn quốc tế, tạo cơ hội cho doanh nghiệp và hợp tác xã cân đối nguồn tiền để phục hồi. Việc xác định tổng tài sản tại thời điểm thụ lý vẫn còn khó khăn, phụ thuộc vào cung cấp thông tin của doanh nghiệp và chủ nợ.

Về quyền của Viện kiểm sát, Dự thảo Luật sửa đổi chỉ điều chỉnh quyền kiến nghị đối với quyết định mở thủ tục phá sản, giữ nguyên quyền kháng nghị theo quy định hiện hành, nhằm rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục nhưng vẫn đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan.

Quyền lựa chọn và chỉ định quản tài viên cũng được xem xét kỹ lưỡng. Do mỗi vụ phá sản có tính chất đặc thù, thẩm phán sẽ chịu trách nhiệm đánh giá kinh nghiệm quản tài viên để đảm bảo hiệu quả thủ tục. Về bí mật nghề nghiệp, Dự thảo Luật bảo vệ bí mật đời tư, công nghệ của doanh nghiệp, phù hợp thông lệ quốc tế và nguyên tắc bảo mật thông tin.

Phù hợp thông lệ quốc tế và cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, đây là Dự án Luật mang phạm vi rộng, chuyên sâu, tác động trực tiếp đến quyền lợi của chủ nợ, người lao động, cũng như hoạt động của doanh nghiệp, hợp tác xã. Nội dung thảo luận tập trung vào tính minh bạch, khả thi, phù hợp thông lệ quốc tế và cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh.

Về tên gọi và phạm vi điều chỉnh, hai luồng quan điểm vẫn tồn tại: đổi tên thành Luật Phục hồi và Phá sản để tách bạch hai thủ tục, hay giữ nguyên tên Luật Phá sản. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tiếp tục nghiên cứu để có hướng cụ thể.

Các ý kiến cũng đề cập đến chính sách hỗ trợ, quy định về quyền và nghĩa vụ doanh nghiệp, khái niệm doanh nghiệp có nguy cơ hoặc mất khả năng thanh toán, thời gian đánh giá 6 tháng, thẩm quyền của Viện kiểm sát, trình tự thủ tục phục hồi, thủ tục phá sản, thủ tục rút gọn, trách nhiệm quản tài viên, bảo đảm bí mật nghề nghiệp, cơ chế chống trục lợi và giải quyết tranh chấp.

"Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo các cơ quan phối hợp với Tòa án Nhân dân Tối cao tổng hợp đầy đủ ý kiến đại biểu tại tổ và hội trường, hoàn thiện báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo luật và trình Quốc hội xem xét, thông qua theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật" - Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh.