Phải phân cấp, phân quyền toàn diện cho Thủ đô
Sáng 20/9, góp ý vào Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) tại phiên họp 26 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, Dự án Luật chỉ có 7 chương với 59 điều nhưng rất khó và đặc biệt quan trọng với phát triển Thủ đô Hà Nội. Do đó, phải tiếp tục rà soát, nghiên cứu để thể chế hóa đầy đủ, cụ thể các chủ trương để Thủ đô Hà Nội phát triển như mục tiêu đề ra trong nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính trị.
Nhấn mạnh đây là đạo luật về phân cấp và phân quyền cho Thủ đô Hà Nội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý, phải phân cấp và phân quyền toàn diện, không chỉ ở lĩnh vực kinh tế; phải có trọng tâm, trọng điểm. Đối với nội dung nào phân cấp cho cấp thành phố cần thể hiện rõ, ngoài ra nghiên cứu quy định để thành phố có thể phân quyền cho cấp dưới như quận, huyện, sở, ngành.
Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) đề cập nhiều cơ chế đã áp dụng cho một số địa phương như TP Hồ Chí Minh, Khánh Hòa; do đó, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, ban soạn thảo cần trao đổi với các địa phương này để xem nội dung nào cần điều chỉnh, nâng cấp hơn cho Hà Nội.
Tại phiên họp, đề cập đến vấn đề môi trường, giao thông, phòng cháy chữa cháy, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị tại Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) nên có những tiêu chuẩn, quy chuẩn mà thành phố quy định khác biệt hơn so với cả nước.
Đặc biệt, liên quan đến vấn đề chung cư mini, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban ban Pháp luật rà soát lại Dự án Luật Nhà ở (sửa đổi).
“Dứt khoát không hợp thức hóa chung cư mini trong Luật Nhà ở. Vụ cháy chung cư vừa rồi vô cùng đau xót. Do đó, tại Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) có cho phép Hà Nội được quy định các tiêu chuẩn, quy chuẩn về các lĩnh vực như môi trường, giao thông, PCCC hay không?” - Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đặt vấn đề.
Về nội dung Dự Luật, cho biết Thủ đô đã có nghị quyết riêng về công nghiệp văn hóa, Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà soát lại trong nghị quyết về công nghiệp văn hóa của Thủ đô có thể luật hóa được trong Luật Thủ đô để tạo điều kiện cho công nghiệp văn hóa của Thủ đô phát triển; nghiên cứu cho Hà Nội có thẩm quyền và quy định những cái khác biệt so với các nơi khác về xử lý vi phạm về phòng cháy, chữa cháy; về chính sách huy động vốn, ngoài định mức đã được quy định, cần thiết phải có cơ chế huy động nguồn vốn để đáp ứng những nhu cầu cấp bách của Thành phố...
Cần trao quyền cho Hà Nội
Phát biểu tại phiên họp, đề cập quy chuẩn, tiêu chuẩn, nhất là với quy hoạch, xây dựng, Bí Thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng cho hay, qua vụ cháy chung cư mini vừa rồi mới thấy có những vấn đề còn bất cập. Tòa nhà được cấp phép 6 tầng nhưng xây dựng tới 9 tầng là vi phạm. Tuy nhiên, theo Bí Thư Thành ủy Hà Nội, điều kiện thực tế về hạ tầng, giao thông tại khu vực xảy ra vụ hỏa hoạn, việc cho phép xây 6 tầng cũng đã bất cập; khu vực này có thể chỉ phù hợp xây dựng 2-3 tầng.
Từ thực tế đó, Bí Thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng đề nghị trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), cần trao quyền cho Hà Nội quy định các tiêu chuẩn, quy chuẩn phù hợp với thực tiễn, vào những địa bàn cụ thể để đảm bảo an ninh, an toàn lâu dài.
Góp ý Dự án Luật, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho rằng, nếu Thủ đô Hà Nội vẫn chỉ sử dụng cơ chế đặc thù như nơi khác thì chưa đủ mạnh, nên cần có đột phá hơn.
Thảo luận tại phiên họp, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cũng tán thành cao với quy định không mở rộng đất các bệnh viện hiện có, không mở rộng, xây dựng mới khu công nghiệp ngoài khu công nghiệp, cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp.
Đồng thời, Tổng Thư ký Quốc hội nhất trí quy định về di dời cơ sở sản xuất công nghiệp, y tế, giáo dục đại học, cao đẳng, giáo dục nghề nghiệp và trụ sở các cơ quan đơn vị trong đô thị trung tâm không phù hợp với quy hoạch chung của Thủ đô. Bởi đây là chủ trương rất đúng, đã được đặt ra trong những năm qua, nhưng cần triển khai sớm và quyết liệt.
Qua thực tế phát triển Thủ đô, nhất là sau vụ cháy chung cư mini ở Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường chỉ ra, việc tồn tại hơn 2.000 nhà riêng lẻ kiểu “chung cư mini” cho thấy định hướng xây dựng và phát triển Thủ đô Hà Nội có phần khó kiểm soát.
“Đây là hệ lụy tập trung dân cư quá đông trong khu vực nội thành, đi kèm với đó là công tác quản lý chưa nghiêm” – Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường nhận định.
Trước đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long trình bày Tờ trình tóm tắt dự án Luật Thủ đô (sửa đổi). Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) xây dựng dựa trên 5 quan điểm chỉ đạo: Thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng, phát triển Thủ đô; quy định các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội cho Thủ đô bảo đảm phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng và tuân thủ Hiến pháp năm 2013; bám sát 9 nhóm chính sách đã được Chính phủ thông qua; cụ thể hóa tối đa các cơ chế, chính sách đặc thù trong Luật để áp dụng được ngay; kế thừa, phát triển các quy định đã được thực tiễn kiểm nghiệm tốt của Luật Thủ đô 2012; luật hóa các cơ chế, chính sách đặc thù đang thí điểm cho các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phù hợp với Thủ đô.
Dự thảo luật được bố cục thành 7 chương, 59 điều (tăng 3 chương, 32 điều so với Luật Thủ đô 2012, trong đó giữ nguyên 3 Điều; sửa đổi, bổ sung 18 điều; quy định mới 38 điều).
Trong báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Thường trực Ủy ban Pháp luật và các cơ quan tham gia thẩm tra đều tán thành với sự cần thiết ban hành Luật Thủ đô (sửa đổi) nhằm kịp thời thể chế hóa các quan điểm, định hướng phát triển Thủ đô Hà Nội được đặt ra trong các nghị quyết của Bộ Chính trị, tạo cơ chế đột phá, huy động mọi nguồn lực, khai thác hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh của Thủ đô, đưa Thủ đô tiếp tục phát triển nhanh, bền vững.
“Hồ sơ dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) được Chính phủ chuẩn bị rất công phu, nghiêm túc, chất lượng, đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến trước khi trình Quốc hội”- Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng cho biết.
Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với sự cần thiết sửa đổi Luật Thủ đô và đánh giá cao quá trình chuẩn bị của Chính phủ, thành phố Hà Nội và các bộ, đặc biệt là Bộ Tư pháp. Cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra - Ủy ban Pháp luật, các cơ quan phối hợp thẩm tra (Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội) cũng đã phối hợp rất chặt chẽ trong việc trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về hồ sơ dự thảo luật, đảm bảo đầy đủ, đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đúng tiến độ của chương trình xây dựng luật, pháp lệnh đã được Quốc hội thông qua.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cơ bản tán thành với Hồ sơ và các nội dung cơ bản đã trình tại Phiên họp. Đồng thời lưu ý, đây là một đạo luật đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa chính trị, xã hội sâu sắc, khó về các nội dung chuyên môn và khó cả về kỹ thuật lập pháp, vì vậy cần phải tiếp tục phối hợp để hoàn thiện tốt hơn trong thời gian tới.
Về nhiệm vụ và các yêu cầu đặt ra để tiếp tục hoàn thiện dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, cần phải bám sát cơ sở chính trị, cơ sở chính trị pháp lý và yêu cầu thực tế. Cụ thể là, các nghị quyết, văn kiện của Đảng có liên quan, nhất là Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 05/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Cùng với đó, cơ sở pháp lý là Hiến pháp 2013 và hệ thống pháp luật, cơ sở thực tế và yêu cầu phát triển của thành phố, của Thủ đô Hà Nội - Thủ đô hành chính của cả nước và là đô thị đặc biệt.
Nhấn mạnh đây là đạo luật riêng quy định cho Thủ đô Hà Nội, vừa là Thủ đô hành chính của cả nước, vừa là một đô thị đặc biệt của cả nước, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị, quy định các cơ chế riêng, ưu đãi đặc thù, đặc biệt vượt trội so với hệ thống pháp luật hiện hành. Đồng thời, cũng là các quy định giao trách nhiệm lớn cho Hà Nội trong xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô. Luật Thủ đô (sửa đổi) vẫn phải đặt trong tổng thể hệ thống pháp luật có liên quan. Ngoài Luật Thủ đô, Hà Nội vẫn phải thực hiện toàn bộ các quy định có liên quan của hệ thống pháp luật.
Về áp dụng Luật Thủ đô, lưu ý cần có quy định điều khoản cụ thể, phù hợp, thuận tiện cho việc áp dụng Luật Thủ đô trong hệ thống pháp luật nhưng vẫn phải bảo đảm đúng các nguyên tắc cơ bản trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Ngoài ra, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cũng lưu ý, cần phải tiếp tục rà soát để hoàn thiện các nội dung cơ bản về: các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt, ưu tiên đối với Hà Nội trong vấn đề phân quyền, phân cấp, ưu tiên và trách nhiệm. Đồng thời, xác định mỗi cơ chế, chính sách thì có phân quyền, có phân cấp, có ưu tiên nhưng đồng thời phải có trách nhiệm; Rõ cơ chế đặc thù về tổ chức bộ máy, cán bộ, biên chế, chuyên gia, tiền lương giao cho Hà Nội; Bổ sung thêm các nội dung cụ thể trong yêu cầu phát triển về trung tâm thiết kế, sáng tạo làng nghề; làng có nghề; công nghiệp văn hóa; khoa học, công nghệ kỹ thuật; quỹ đầu tư đổi mới sáng tạo; quy hoạch sông Hồng…
