Tăng cường công tác bảo vệ, bảo đảm an toàn tuyệt đối bảo vật quốc gia

Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Hoàng Đạo Cương đã ký Công văn số 2373/BVHTTDL-DSVH gửi các bộ, ngành, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội ở T.Ư; UBND các tỉnh, TP về rà soát, đánh giá và tăng cường công tác bảo vệ, bảo quản, phát huy giá trị bảo vật quốc gia.

Theo đó, Bộ VHTT&DL đề nghị các đơn vị rà soát các thông tin cụ thể đối với bảo vật quốc gia gồm: tên bảo vật quốc gia; nơi lưu giữ; công tác trưng bày, bảo quản bảo vật quốc gia đã triển khai (từ sau khi khi có Quyết định công nhận bảo vật quốc gia); phương án bảo đảm an ninh, an toàn và biện pháp ứng phó rủi ro đã triển khai (từ sau khi khi có Quyết định công nhận bảo vật quốc gia); đề xuất, kiến nghị (nếu có); báo cáo rà soát, đánh giá gửi về Bộ VHTT&DL qua Cục Di sản văn hóa trước ngày 6/6/2025.

Bộ VHTT&DL cũng đề nghị các đơn vị tiếp tục tăng cường công tác bảo vệ, bảo quản và phát huy giá trị bảo vật quốc gia. Cụ thể, về công tác bảo vệ, cần tổ chức xây dựng, hoàn thiện và kịp thời triển khai phương án bảo vệ đối với từng bảo vật quốc gia. Trong đó lưu ý, cần có biện pháp phòng, chống trộm cắp, cháy, nổ, thiên tai và các nguy cơ gây hư hại khác để bảo đảm tuyệt đối an toàn cho bảo vật quốc gia.

Đối với bảo vật quốc gia hiện đang được lưu giữ tại di tích hoặc thuộc sở hữu tư nhân, phải xây dựng phương án bảo vệ cụ thể đối với từng bảo vật quốc gia, được Sở VHTT&DL/Sở VH&TT thông qua, được UBND cấp xã phân công tổ chức thực hiện. Kịp thời, chủ động báo cáo, thông tin tới cơ quan chủ quản và các cơ quan có liên quan khi có những diễn biến trong thực tế ảnh hưởng đến công tác bảo vệ tuyệt đối an toàn đối với bảo vật quốc gia.

Về công tác bảo quản, ưu tiên đầu tư kinh phí cải tạo, nâng cấp công trình, hạ tầng kỹ thuật và trang thiết bị chuyên dụng dành cho kho bảo quản và khu vực trưng bày bảo vật quốc gia tại bảo tàng, nơi lưu giữ bảo vật quốc gia tại di tích.

Việc bảo quản bảo vật quốc gia phải được lập thành phương án cụ thể, bảo đảm tính khoa học và theo đúng quy định của pháp luật về di sản văn hóa. Quá trình thực hiện bảo quản phải tuân thủ chặt chẽ nguyên tắc, quy trình, kỹ thuật bảo quản, đồng thời có sự phối hợp, hướng dẫn của các nhà khoa học trong lĩnh vực liên quan, các chuyên gia về bảo quản (căn cứ theo loại hình, chất liệu, tình trạng của từng bảo vật quốc gia).

Về công tác phát huy giá trị di sản, các đơn vị cần xây dựng và triển khai hiệu quả các chương trình riêng, với nội dung hấp dẫn, hình thức đa dạng, dễ phổ biến và tiếp cận để quảng bá về giá trị của bảo vật quốc gia tới đông đảo công chúng trong và ngoài nước.

Với công tác bảo đảm an toàn đối với di vật, cổ vật có giá trị tại các di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, Bộ VHTT&DL đề nghị Sở VHTT&DL, Sở VH&TT có trách nhiệm chỉ đạo chính quyền địa phương nơi có di tích rà soát và lập danh mục hiện vật có giá trị tại từng di tích; định kỳ hàng năm tổ chức kiểm tra, rà soát việc bảo vệ hiện vật có giá trị theo danh mục được lập.

Đề nghị chính quyền địa phương nơi có di tích tổ chức lập và phê duyệt phương án bảo vệ đối với từng hiện vật có giá trị; giao tổ chức, cá nhân trực tiếp quản lý di tích chịu trách nhiệm phối hợp với công an địa phương phân công trách nhiệm quản lý hiện vật có giá trị theo phương án bảo vệ đã được phê duyệt.

Phương án bảo vệ hiện vật có giá trị trong danh mục hiện vật có giá trị phải đáp ứng các yêu cầu theo quy định. Cụ thể, đối với hiện vật trong di tích mà không thể cất giữ hoặc trưng bày hiện vật phục chế thay thế, phương án bảo vệ hiện vật cần bảo đảm hạn chế hoặc không cho khách tham quan tiếp cận và tác động trực tiếp hiện vật; thường xuyên kiểm tra, ngăn chặn các tác nhân gây hại hiện vật; định kỳ bảo quản, bảo dưỡng hiện vật.

Trường hợp hiện vật có thể cất giữ, thay thế bằng hiện vật phục chế, thì phương án cất giữ phải bảo đảm có thiết bị bảo quản hiện vật; có thiết bị báo động chống trộm cắp; vị trí bảo vệ hiện vật đã cách xa các khu vực có nguy cơ cháy nổ, ngập nước; có camera theo dõi kết nối với tổ chức, cá nhân được phân công bảo vệ hiện vật.

Trước đó, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 4729/VPCP-KGVX ngày 28/5/2025 truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính giao Bộ VHTT&DL chỉ đạo tổng rà soát, đánh giá công tác trưng bày, bảo quản, bảo vệ và các biện pháp bảo đảm an ninh, an toàn các bảo vật quốc gia trên toàn quốc. Qua đó kịp thời tăng cường biện pháp bảo đảm tuyệt đối an toàn các bảo vật quốc gia đã được công nhận và hiện vật, cổ vật có giá trị tại các di tích, danh lam thắng cảnh theo đúng quy định của pháp luật.