Đoàn Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu đã tham dự các hội nghị cấp cao. Trong phiên khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 25 ngày 12/11, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có bài phát biểu quan trọng, được đánh giá cao.
Hình thành Cộng đồng ASEAN và tầm nhìn hậu 2015
Diễn ra trong bối cảnh tình hình khu vực và thế giới tiếp tục chuyển biến phức tạp và tác động nhiều chiều đến ASEAN, nhất là chỉ còn rất ít thời gian nữa sẽ đến thời hạn hình thành Cộng đồng ASEAN, các hội nghị cấp cao lần này có ý nghĩa quan trọng, là tiền đề chuẩn bị cho giai đoạn phát triển mới của ASEAN sau năm 2015. Phát biểu trong phiên khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng, tỷ lệ triển khai chung Lộ trình trên 3 trụ cột đạt trên 80% đã thể hiện trách nhiệm và nỗ lực của cả khối cũng như
từng quốc gia. Việt Nam đã đạt tỷ lệ trên 89% trong triển khai các cam kết hợp tác trên cả 3 trụ cột và sẽ nỗ lực hơn nữa để hoàn thành tốt Lộ trình tiến tới Cộng đồng. Theo Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, để đạt được mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN trong năm 2015, ASEAN cần phát huy mạnh mẽ trách nhiệm trong việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, trong đó có an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không ở khu vực. Bên cạnh đó, cần nhấn mạnh đến sự gia tăng các thách thức an ninh, nhất là thách thức an ninh phi truyền thống như thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, an ninh nguồn nước, an ninh hàng hải, khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia.
Ngoài ra, khi thảo luận về những biện pháp tiến tới thành lập một Cộng đồng ASEAN hội nhập hơn vào năm tới, Tổng thống nước chủ nhà Thein Sein cho rằng, đã đến lúc phải tìm kiếm giải pháp "đẩy nhanh các nhiệm vụ còn lại để kịp hình thành Cộng đồng ASEAN vào cuối năm 2015, cũng như tìm ra cách thức tăng cường năng lực của khối phù hợp với khuôn khổ và tầm vóc các hoạt động của mình trong những năm tới". Về vấn đề quan trọng này, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị, việc xây dựng Tầm nhìn ASEAN sau 2015 phải theo hướng vừa tiếp nối vừa phát huy các thành tựu đã đạt được, nhằm nâng cao hơn nữa liên kết, kết nối, vai trò chủ đạo và năng lực của ASEAN trong ứng phó và xử lý các vấn đề chiến lược ở khu vực.
Giải quyết vấn đề trên Biển Đông bằng biện pháp ngoại giao
Về cuộc khủng hoảng Ebola như là mối đe dọa đối với an ninh quốc tế, các nhà lãnh đạo ASEAN đã "tái khẳng định tầm quan trọng về khả năng sẵn sàng của tất cả các nước trong việc phát hiện, ngăn chặn và đối phó với các ca nghi nhiễm virus Ebola". Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng, để đối phó với thách thức này, ASEAN cần ưu tiên các biện pháp hiệu quả để ngăn chặn dịch bệnh, tăng cường phối hợp với nhau, tranh thủ sự hỗ trợ của Tổ chức Y tế Thế giới và những nước phát triển, nhất là trong các lĩnh vực hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực, trang bị y tế và thuốc phòng chống.
Trước tình hình Biển Đông tiếp tục diễn biến phức tạp, lãnh đạo các nước ASEAN tiếp tục bày tỏ quan ngại sâu sắc, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông; đồng thời hối thúc các nước ASEAN và Trung Quốc "nhanh chóng phối hợp hướng tới việc sớm ký kết" Bộ quy tắc ứng xử mang tính ràng buộc pháp lý nhằm giảm xung đột lãnh thổ và hàng hải trên Biển Đông, giải quyết vấn đề trên Biển Đông bằng biện pháp ngoại giao.
Phát biểu tại Phiên thảo luận toàn thể, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ, tại Hội nghị Cấp cao tháng 5/2014, ASEAN đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về những diễn biến phức tạp, làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đông và ảnh hưởng đến hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở khu vực. Đến nay, tình hình Biển Đông vẫn tiếp tục phức tạp, trong đó có việc bồi đắp quy mô lớn, làm thay đổi căn bản cấu trúc của nhiều đảo đá, bãi ngầm. Những việc làm này trái với quy định của Tuyên bố ứng xử ở Biển Đông (DOC). Do đó, tại Hội nghị này, ASEAN cần chủ động và có trách nhiệm hơn nữa trong việc duy trì hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực; tiếp tục yêu cầu các bên liên quan tôn trọng và thực hiện đầy đủ mọi quy định của DOC; tôn trọng luật pháp quốc tế. Đồng thời, ASEAN cần triển khai mạnh mẽ những nội dung đã thống nhất, đặc biệt là việc ASEAN - Trung Quốc cần sớm cụ thể hóa các biện pháp và xây dựng cơ chế nhằm bảo đảm thực hiện đầy đủ Tuyên bố DOC, nhất là Điều 5 của Tuyên bố; đi vào đàm phán thực chất nhằm sớm đạt được Bộ quy tắc COC có tính ràng buộc, cũng như sớm triển khai các biện pháp "thu hoạch sớm" song song với tiến trình đàm phán về COC.
Phát huy vai trò, nâng cao vị thế của Việt Nam
Với tinh thần chủ động, tích cực, những đóng góp của đoàn Việt Nam tại Hội nghị đã góp phần tạo nên sự đoàn kết và thống nhất của ASEAN, phát huy vai trò trung tâm của Hiệp hội trong cấu trúc khu vực đang định hình, thúc đẩy hoàn thành mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 và được Hội nghị đánh giá cao. Những đóng góp này đã khẳng định và phát huy vai trò thành viên của Việt Nam trong Hiệp hội. Ngoài ra, với sự hiện diện của các nhà lãnh đạo hàng đầu khu vực và những nước đối tác như Nhật Bản, Nga, Australia… cùng lãnh đạo nhiều tổ chức quốc tế, Hội nghị Cấp cao ASEAN 25 và các hội nghị cấp cao liên quan là cơ hội để Việt Nam thực hiện các cuộc tiếp xúc song phương, mở rộng hợp tác, nâng cao vị thế trên trường quốc tế. Bên lề Hội nghị, chiều 12/11, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã thực hiện các cuộc tiếp xúc với Thủ tướng Nga Dmitri Medvedev, Thủ tướng Australia Tony Abbott, cùng lãnh đạo nhiều nước khác nhằm bàn thảo các biện pháp tăng cường quan hệ hợp tác song phương.
Trước đó, sáng 12/11, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có cuộc gặp với Tổng Thư ký Liên Hợp quốc (LHQ) Ban Ki-moon. Tại cuộc gặp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định, thực hiện chủ trương chủ động hội nhập quốc tế, Việt Nam đã và sẽ tham gia làm thành viên có trách nhiệm của nhiều cơ quan quan trọng của LHQ, đồng thời tích cực đóng góp vào việc xây dựng các chiến lược, chương trình hành động của LHQ. Trên tinh thần đó, Việt Nam sẽ tiếp tục tham gia tích cực vào việc thảo luận xây dựng các Mục tiêu phát triển bền vững của LHQ sau 2015 và lồng ghép các mục tiêu này vào các chương trình, mục tiêu kinh tế - xã hội quốc gia; đồng thời tham gia tích cực vào quá trình thương lượng trong khuôn khổ công ước khung về biến đổi khí hậu của LHQ để đạt được thỏa thuận pháp lý toàn cầu mới vào năm 2015. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định, Việt Nam mong muốn tiếp tục nhận được tư vấn chính sách và tài trợ thiết thực của LHQ trong các lĩnh vực.
Tổng Thư ký Ban Ki-moon đã đánh giá cao kết quả thực hiện các Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ của Việt Nam, cảm ơn Việt Nam đã ủng hộ sáng kiến Một LHQ; đánh giá cao việc Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ. Về tình hình Biển Đông, Tổng Thư ký Ban Ki-moon khẳng định, quan điểm của LHQ là các tranh chấp về chủ quyền trên Biển Đông cần được giải quyết trên cơ sở đối thoại, các bên không có hành động gây căng thẳng; hy vọng các hội nghị ở khu vực sẽ là cơ hội để các bên liên quan giải quyết vấn đề trên cơ sở cách tiếp cận hướng tới tương lai và LHQ sẵn sàng hỗ trợ và ủng hộ trong vấn đề này.
Cơ hội vàng cho nhiều bên
Ngoài ý nghĩa quan trọng đối với Cộng đồng ASEAN, sự hiện diện của các nhà lãnh đạo mới nhậm chức như Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Tổng thống Indonesia Joko Widodo được cho là cơ hội để 2 nhà lãnh đạo này thiết lập những mối quan hệ mới. Với cương vị là nước Chủ tịch ASEAN, Hội nghị lần này được coi là cơ hội để Myanmar khẳng định được vị thế của mình trong khu vực, hướng tới việc hội nhập một cách toàn diện vào Cộng đồng ASEAN.
Trong khi đó, với Tổng thống Mỹ Barack Obama, sự hiện diện của ông ngay sau cuộc bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ đáng thất vọng là cơ hội vàng để lấy lại uy tín chính trị. Kể từ khi chính sách xoay trục được công bố năm 2011, chính quyền Tổng thống Obama đã thực hiện nhiều biện pháp để tạo lập vị thế, gia tăng ảnh hưởng tại khu vực. Dù gặp phải không ít chỉ trích cho rằng chính sách này khiến Mỹ bị phân tâm với các cuộc khủng hoảng khác trên thế giới, nhưng chuyến thăm này là lời cam kết rõ ràng nhất về vai trò của các quốc gia Đông Nam Á trong ưu tiên ngoại giao của Washington.
Kết thúc Hội nghị Cấp cao ASEAN 25, cùng với các nhà lãnh đạo ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã thông qua Tuyên bố Nay Pyi Taw về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015 với các thành tố chính của Tầm nhìn làm cơ sở xây dựng định hướng phát triển Cộng đồng ASEAN trong giai đoạn 2016 - 2025; Tuyên bố ASEAN về Tăng cường năng lực Ban Thư ký ASEAN và nâng cao hiệu quả phối hợp các cơ quan ASEAN và Tuyên bố ASEAN về Biến đổi khí hậu. Các nhà lãnh đạo cũng chứng kiến việc công bố thành lập Viện Kinh tế xanh ASEAN, nhằm tăng cường chia sẻ kinh nghiệm, hợp tác về phát triển và môi trường.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dự Phiên toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 25. Ảnh: TTXVN
|
| Trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN - Ấn Độ, ASEAN - Nhật Bản, ASEAN - Liên Hợp quốc, vấn đề Biển Đông một lần nữa được các bên đưa ra thảo luận và thống nhất quan điểm cho rằng, các bên cần giải quyết vấn đề trên Biển Đông bằng biện pháp ngoại giao. Các bài phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại những hội nghị này được lãnh đạo các nước đánh giá cao vì có nhiều đóng góp cho việc tăng cường quan hệ hợp tác giữa ASEAN với các đối tác. |
