Tăng lương tối thiểu từ 1/7/2022: Người lao động vừa mừng, vừa lo

Công nhân lao động được cải thiện đời sống

Theo quy định tại Nghị định số 38/NĐ-CP quy định các mức lương tối thiểu tháng theo 4 vùng: Vùng 1 tăng 260.000 đồng, từ 4.420.000 đồng/tháng lên 4.680.000 đồng/tháng; vùng II tăng 240.000 đồng, từ 3.920.000 đồng/tháng lên 4.160.000 đồng/tháng; vùng III tăng 210.000 đồng, từ 3.430.000 đồng/tháng lên 3.640.000 đồng/tháng; vùng IV tăng 180.000 đồng, từ 3.070.000 đồng/tháng lên 3.250.000 đồng/tháng. Nghị định số 38/NĐ-CP quy định mức lương tối thiểu giờ theo 4 vùng: Vùng I là 22.500 đồng/giờ, vùng II là 20.000 đồng/giờ, vùng III là 17.500 đồng/giờ, vùng IV là 15.600 đồng/giờ.

Ghi nhận bước đầu cho thấy, tuy số tiền lương tăng không nhiều nhưng ở thời điểm hiện tại cũng giúp cho người lao động (NLĐ) bù đắp được phần nào chi phí sinh hoạt hay một chút chi phí trượt giá, ví dụ như tiền xăng xe, tiền gas…

“Trước đây khi giá xăng chưa tăng, tôi đổ 50.000 đồng tiền xăng để đi cả tuần, bây giờ mua 100.000 đồng đi đến ngày cuối tuần đã thấy vơi gần hết. Khi giá cả chưa tăng, lúc đó tôi tằn tiện chi tiêu cho gia đình gồm 2 vợ chồng và 2 con, mỗi tháng hết 7,5 triệu đồng (không phát sinh ốm đau, bệnh tật, du lịch và các khoản đột xuất khác) thì nay phải khoảng 11 triệu đồng do các mặt hàng tăng giá.

Việc tăng lương từ 1/7 sẽ giúp chúng tôi có thêm một khoản để chi tiêu cho gia đình. Thực hiện Nghị định 38 của Chính phủ, hiện nay công ty đang lên kế hoạch, đầu tiên là điều chỉnh thang lương theo mức lương mới, sau đó sẽ tiến hành thủ tục điều chỉnh lương cho toàn thể cán bộ, công nhân viên theo mức tăng lương tối thiểu vùng”- chị Hà Thị Phương Anh đến từ Công ty May liên doanh Plummy bộc bạch.

Là Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH SWCC Showa, anh Nguyễn Minh Sơn cũng chia sẻ, Công ty TNHH SWCC Showa trả lương cơ bản cho công nhân mới được tuyển vào làm việc là 5,3 triệu đồng/tháng. Đầu năm nay, DN đã điều chỉnh tăng lương, tháng 7 tới lại tăng lương theo quy định của Chính phủ thì quỹ này đội lên khá nhiều. Hiện nay các DN đang xem xét, tìm nguồn kinh phí cũng như rục rịch tổng hợp ý kiến để có buổi đối thoại với NLĐ cùng giải bài toán tăng lương.

Nâng cao năng lực đàm phán tăng lương

Việc tăng lương ở thời điểm này hết sức thiết thực và cải thiện đời sống cho NLĐ. Tuy nhiên, đọc kỹ Nghị định số 38/NĐ-CP nhiều người không khỏi băn khoăn khi không còn quy định những NLĐ đã qua học nghề, đào tạo nghề có mức lương cao hơn ít nhất 7% so với mức lương tối thiểu vùng, như Nghị định số 90/2019/NĐ-CP ngày 15/11/2019 Quy định mức lương tối thiểu vùng đối với NLĐ làm việc theo hợp đồng lao động. Nghị định số 38/NĐ-CP chỉ quy định: Mức lương tối thiểu tháng là mức thấp nhất để làm cơ sở để thỏa thuận và trả lương đối với NLĐ áp dụng hình thức trả lương theo tháng.

“Trong Nghị định 38 quy định tăng lương 6% nhưng không bắt buộc chủ sử dụng lao động cộng 7% lương qua đào tạo. Đây sẽ là kẽ hở để DN không cộng 7% lương cho NLĐ. Nếu trường hợp lương tối thiểu tăng 6% nhưng DN lại cắt khoản 7% qua đào tạo thì NLĐ bị âm 1%”- Chủ tịch công đoàn một công ty bày tỏ lo lắng.

Nguyên Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn thuộc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Vũ Quang Thọ cho rằng: “Nếu bỏ 7% lương qua đào tạo thì không phân biệt được NLĐ qua đào tạo và không có tay nghề. Như vậy, NLĐ bị thiệt chứ không phải được tăng lương 6%”.

Tuy nhiên, một số chuyên gia lao động cho rằng, về nguyên tắc Chính phủ bỏ quy định 7% là đúng để tuân thủ khái niệm về lương thị trường; những người đã học nghề muốn có lương cao hơn phải qua thỏa thuận với chủ sử dụng lao động và phụ thuộc vào cung – cầu lao động.

“Vấn đề là NLĐ và công đoàn phải có năng lực thỏa thuận. Người sử dụng lao động muốn có lao động qua học nghề phù hợp với yêu cầu công việc thì phải trả lương cao hơn thị trường. Quan trọng nhất là sự điều tiết của thị trường lao động do quan hệ cung – cầu lao động quyết định giá cả lao động, trên cơ sở thỏa thuận giữa các bên” – nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội thuộc Bộ LĐTB&XH Nguyễn Hữu Dũng cho hay.

Trả lương theo thỏa thuận đã được quy định trong Bộ luật Lao động, Điều 93: Người sử dụng lao động phải xây dựng thang lương, bảng lương và định mức lao động làm cơ sở để tuyển dụng, sử dụng lao động, thỏa thuận mức lương theo công việc hoặc chức danh ghi trong hợp đồng lao động và trả lương cho NLĐ.

Trước đó, Nghị quyết số 27-NQ/TW của Ban Chấp hành T.Ư nêu rõ quan điểm: Nhà nước không can thiệp trực tiếp vào chính sách tiền lương của DN. Như vậy, với việc Chính phủ ra Nghị định số 38 quyết định tăng lương tối thiểu từ ngày 1/7/2022, Bộ LĐTB&XH cần sớm ban hành thông tư hướng dẫn triển khai để các DN trên cơ sở đó thực hiện.

“Luật đã quy định DN được xây dựng thang bảng lương. Cho nên NLĐ và tổ chức công đoàn đại diện cho NLĐ đàm phán với chủ sử dụng lao động để có hệ thống lương phù hợp. Bây giờ phải tăng cường nâng cao năng lực của tổ chức công đoàn để đàm phán tăng lương” – nguyên Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Phạm Minh Huân nói.

Trong khi đó, nguyên Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Mai Đức Chính nhấn mạnh đến việc kiểm soát các DN thực hiện tăng lương như thế nào. Nếu DN nào có công đoàn mạnh, khả năng đàm phán tốt thì thực hiện tăng lương nhưng không cắt giảm phúc lợi. Nhưng thực tế trước đây, có những DN tăng lương lại cắt phúc lợi. Vì thế, tổ chức công đoàn phải có trách nhiệm kiểm tra, giám sát, thanh tra việc thực hiện nghị định của Chính phủ và thông tư hướng dẫn của Bộ LĐTB&XH.