Vị Tết làng chài
Con đường nhỏ được bê tông hóa đi xuyên qua những rặng chuối xanh mướt dẫn chúng tôi đến với làng chài Vạn Vĩ. Nằm ven sông Hồng, làng chài là nơi ngụ cư qua nhiều thế hệ của một bộ phận người dân xã Trung Châu không có đất thổ cư.
Ông Vũ Phú Đức (SN 1960), người đã một đời gắn bó với làng chài Vạn Vĩ bảo, chỉ nhớ bản thân sinh ra và lớn lên trên sông nước, chứ không biết làng chài có tự bao giờ. Đến nay, con cháu của ông Đức vẫn sinh sống trên khúc sông này. Người đàn ông vừa qua tuổi lục tuần kể, sống bám sông nước nên điều kiện sinh hoạt của cư dân làng chài gặp rất nhiều khó khăn.
Mọi sinh hoạt đều diễn ra trên thuyền, ngoài bãi sông Hồng, trong điều kiện không điện, thiếu nước sạch. Dù vậy, Tết Nguyên đán truyền thống vẫn là thời khắc được người dân nơi đây đón chờ. “Những năm trước, làng chài quy tụ đông đúc, ngày đầu Xuân năm mới, các thuyền thường ghép vào nhau và tổ chức ăn uống chung. Bữa cơm cũng tươm tất hơn ngày thường một chút, vẫn có bánh chưng, dưa hành…” - ông Đức nói.
Đối với những người đã gắn bó với khúc sông này trong nhiều thế hệ, việc ăn Tết trên thuyền vẫn là một kỷ niệm đáng nhớ. Ông Trần Văn Diện, năm nay ngoài 70 tuổi chia sẻ, ngày đầu Xuân, các thuyền thường di chuyển sang “nhà” nhau để chúc Tết. Người có tuổi chọn một chiếc thuyền lớn cùng ngồi hàn huyên dăm ba câu chuyện đầu Xuân năm mới. Đám thanh niên lên bờ đi chơi đến tối mới về.
Dù điều kiện sống còn nhiều khó khăn, nhưng những cái Tết trên sông nước đơn sơ, giản dị là dịp để cư dân làng chài Vạn Vĩ có thể cảm nhận được nghĩa tình sông nước. Đồng thời, nhắc nhớ con cháu không quên vị Tết truyền thống của dân tộc.
Niềm vui Xuân mới
Xuân Canh Tý 2020 sẽ là năm đầu tiên gia đình anh Vũ Văn Mạnh (SN 1988) được đón Tết trên bờ. Ngôi nhà hai tầng khang trang được xây dựng trên khu đất do UBND xã Trung Châu giao giống như “ước mơ thành sự thật” của đôi vợ chồng trẻ. Theo chia sẻ của anh Mạnh, cuối năm 2018, đầu năm 2019, xã Trung Châu có chủ trương giao đất có thu tiền sử dụng không qua đấu giá cho các hộ dân làng chài Vạn Vĩ. Gia đình anh Mạnh là một trong 32 hộ dân nhận được chính sách hỗ trợ này.
Trưởng phòng Kinh tế huyện Đan Phượng Nguyễn Viết Đạt cho biết, trên cơ sở đề xuất của xã Trung Châu, cuối năm 2018, huyện đã bố trí quỹ đất định cư rộng gần 2.000m2 cho làng chài Vạn Vĩ nằm ven bãi ven sông Hồng, tiếp giáp với cụm dân cư thôn 11 (xã Trung Châu). Để tạo điều kiện an cư sớm nhất cho người dân, huyện chủ trương giao đất có thu tiền sử dụng không qua hình thức đấu giá. Đồng thời, hỗ trợ kinh phí gần 3,7 tỷ đồng để UBND xã Trung Châu thực hiện đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật (hệ thống điện, nước, đường giao thông…) cho khu định cư mới.
Điều đáng nói, để có được quỹ đất phục vụ định cư cho làng chài Vạn Vĩ, địa phương đã vận động các hộ dân có đất sản xuất ven bãi sông san sẻ khó khăn với cư dân làng chài. May mắn khi chủ trương nhân văn được nhiều hộ dân nhiệt tình ủng hộ, đồng ý chuyển đổi sản xuất và bàn giao đất nông nghiệp ven bãi để UBND xã Trung Châu GPMB, bố trí quỹ đất cho cư dân làng chài.
Với diện tích đất được cấp, anh Mạnh và nhiều hộ dân làng chài Vạn Vĩ đã mạnh dạn vay mượn thêm kinh phí để xây cất nhà cửa. Đến nay, nhiều ngôi nhà khang trang đã hoàn thành, sẵn sàng để cư dân vạn chài đón cái Tết đầu tiên trên đất liền.
Trong căn nhà mái bằng còn vương mùi vôi mới, bà Nguyễn Thị Tâm (hiện ngoài 70 tuổi) vui mừng cho biết, được an cư, có nhà mới để ở, dù nhỏ nhưng kiên cố, là niềm hạnh phúc lớn nhất với những người đã gắn bó cả một đời, đi qua nhiều mùa Xuân trên sông nước. Tết an cư là ước mơ đã trở thành hiện thực!
Ước vọng ngày Xuân
Trong câu chuyện của cư dân làng chài Vạn Vĩ, Bí thư Đảng ủy xã Trung Châu Đỗ Văn Đang là người được nhắc tới khá nhiều. Ông Đang được xem là người khởi xướng chủ trương và cụ thể hoá chính sách đưa các hộ dân nơi đây lên bờ.
Chia sẻ với chúng tôi, ông Đỗ Văn Đang cho biết, trên cơ sở nguyện vọng của các hộ dân làng chài Vạn Vĩ, UBND xã Trung Châu đã xây dựng đề án, trình lãnh đạo huyện Đan Phượng xem xét, thực hiện chính sách an cư cho người dân. Đề xuất của địa phương sau đó đã nhận được sự ủng hộ tuyệt đối của UBND huyện.
Huyện Đan Phượng đã tạo điều kiện tối đa về cơ chế, chính sách và hỗ trợ kinh phí để xã Trung Châu tiến hành xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu định cư cho làng chài Vạn Vĩ. Bên cạnh đó, tích cực vận động các hộ dân lên bờ an cư. Đến nay, đã có 32 hộ dân làng chài với 133 nhân khẩu được giao đất để xây dựng nhà ở.
Trong ngôi nhà mới xây, ông Trần Văn Túc bày tỏ sự tin tưởng với chính sách an sinh xã hội của Nhà nước. “Chúng tôi rất vui vì lãnh đạo địa phương đã nghĩ cho những cư dân nghèo làng vạn chài. Nếu không được hỗ trợ đất ở thì không biết đến khi nào chúng tôi mới có cơ hội được ở trong một ngôi nhà đúng nghĩa…” - ông Túc nói.
Do điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn nên không phải gia đình nào cũng đã có điều kiện kinh tế để ngay lập tức xây dựng nhà ở đón Xuân Canh Tý như hộ anh Mạnh, ông Túc, bà Tâm... Nhưng các hộ được giao đất cũng cố gắng tận dụng diện tích được cấp để trồng rau, nuôi gà, tăng gia sản xuất. Qua đó, bổ sung thêm nguồn thực phẩm cho bữa ăn hàng ngày.
Bí thư Đảng ủy xã Trung Châu Đỗ Văn Đang cho biết, với sự cố gắng của tập thể chính quyền và sự ủng hộ của người dân địa phương, đến nay, phần lớn các hộ dân làng chài đã được giao đất để an cư, lạc nghiệp. Dù vậy, địa phương vẫn đang trăn trở: Làm thế nào để có thể tạo được việc làm ổn định cho cư dân làng chài Vạn Vĩ. Bởi thực tế, phần lớn các hộ vẫn trông vào nguồn thu từ con nước.
Sẽ cần thêm thời gian để từng bước cải thiện đời sống, nhưng với những cư dân làng chài Vạn Vĩ, được lên bờ an cư đã là niềm hạnh phúc lớn nhất. Sự quan tâm, chia sẻ của chính quyền địa phương sẽ là động lực, niềm tin để những cư dân vạn chài tiếp tục nỗ lực, hướng tới một cuộc sống mới với nhiều hy vọng đón chờ.
"Bao năm qua chúng tôi khao khát được lên bờ, thoát khỏi cuộc sống không điện, không nước, và nhất là để đường đến trường của con em bớt vất vả hơn. Nay giấc mơ an cư đã thành hiện thực…" - chị Phạm Thị Hương - một cư dân làng chài Vạn Vĩ "Động lực lớn nhất thôi thúc chính quyền địa phương đưa các hộ dân làng chài Vạn Vĩ lên bờ là vì lo cho tương lai của thế hệ mai sau. Bởi chừng nào chưa được an cư thì các em sẽ đứng trước nguy cơ thất học trước gánh nặng mưu sinh cùng bố mẹ…" - Bí thư Đảng ủy xã Trung Châu Đỗ Văn Đang |
